Skip to main content
Top

2015 | Boek

Het urologie formularium

Een praktische leidraad

Redacteuren: Mw. Dr. A.S. Glas, Dr. J.P.M. Sedelaar, P. van de Woestijne

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Boekenserie : Formularium reeks

insite
ZOEKEN

Over dit boek

Deze nieuwe editie is volledig geactualiseerd voor de huisarts en uroloog in opleiding. In handig zakformaat.

Inhoudsopgave

Voorwerk

Diagnostiek en beleid bij klachten en testuitslagen

Voorwerk
1. Lower urinary tract symptoms (LUTS) ten gevolge van benigne prostaathyperplasie (BPH)
Samenvatting
Mictieklachten bij oudere mannen komen frequent voor en kunnen tot aanzienlijke hinder leiden. Om de mictieklachten te benoemen, wordt gebruikgemaakt van verschillende terminologieën. De klachten zijn vaak het gevolg van benigne prostaathyperplasie (BPH), in feite verwijzend naar de histologische verandering van de prostaat. Als gevolg hiervan kan blaasuitgangobstructie ontstaan, aangeduid met de term bladder outlet obstruction (BOO). Wij zullen hier spreken van LUTS (lower urinary tract symptoms) ten gevolge van BPH.
P.J.M. Kil
2. Hematurie
Samenvatting
Hematurie is een belangrijke zorgvraag in de urologische praktijk. Het vinden van erytrocyten in de urine is niet altijd pathologisch van aard. In Nederland worden > 3 erytrocyten/gezichtsveld of > 15-20 erytrocyten/μl als afwijkend beschouwd.
C.P.E. Asselbergs, J.J.M.C.H. de la Rosette, Th.M. de Reijke
3. Zwelling van het scrotum
Samenvatting
Afwijkingen van het scrotum kunnen berusten op zeer onschuldige aandoeningen, zoals een hydrokèle, varicokèle of spermatokèle, maar ook op spoedeisende of levensbedreigende aandoeningen, zoals een torsio testis, traumatische ruptuur of fourniergangreen. Het is daarom van belang om onderscheid te kunnen maken tussen de onschuldige en de spoedeisende afwijkingen, en de patiënt zo nodig naar de uroloog te verwijzen.
M.L. Mensink
4. Afwijkingen van de penis
Samenvatting
Afwijkingen van de penis zijn op te delen in de volgende categorieën: benigne, premaligne, maligne en virusgerelateerde afwijkingen. Daarnaast zijn er nog traumatische afwijkingen, priapisme en M. Peyronie.
M.L. Mensink
5. Flankpijn
Samenvatting
Flankpijn is een veelvoorkomend symptoom waarvoor mensen naar de polikliniek urologie verwezen worden. En hoewel er diverse urologische ziektebeelden met flankpijn gepaard kunnen gaan, dient men ook op de hoogte te zijn van niet-urologische diagnoses die zich met dit symptoom kunnen presenteren (tabel 5.1).
F. van Rey, F.C.H. d’Ancona
6. De PSA-bepaling
Samenvatting
Prostaatspecifiek antigeen (PSA) is een van de bekendste, meest gebruikte en meest controversiële serummarkers in de hedendaagse geneeskunde. Het wordt ook wel een van de belangrijkste tumormarkers van het afgelopen decennium genoemd, terwijl dit feitelijk niet juist is.
J.P.M. Sedelaar
7. Subfertiliteit
Samenvatting
Het uitblijven van een zwangerschap is voor patiënten reden om de huisarts te bezoeken. De NHG-standaard definieert subfertiliteit als het uitblijven van zwangerschap na meer dan twaalf maanden onbeschermde, op de conceptie gerichte coïtus. Ongeveer een op de zes paren krijgt volgens deze definitie met subfertiliteit te maken.
M. Dinkelman-Smit
8. Infecties en andere problemen met verblijfskatheters
Samenvatting
Zie ook tabel 8.1. In het ziekenhuis is bij 20% van de transurethrale katheterisaties het inbrengen van de katheter verantwoordelijk voor bacteriurie/urineweginfecties, door transport van urethrabacteriën naar de blaas. Buiten het ziekenhuis is bij 1% van de katheterisatie het inbrengen van de katheter verantwoordelijk voor bacteriurie/urineweginfecties.
P.F.W.M. Rosier

Ziektebeelden

Voorwerk
9. Prostaatcarcinoom
Samenvatting
Prostaatkanker is in de westerse wereld de meest voorkomende solide tumor, met een incidentie van 95 gevallen per 100.000 mannen. Dat komt neer op ongeveer 10.000 nieuwe patiënten per jaar in Nederland alleen al. Prostaatkanker is hiermee de tweede hoofdoorzaak van sterfte door kanker in Nederland en ook in Europa. De laatste jaren neemt de incidentie van prostaatcarcinoom toe. Dit hoofdstuk is gebaseerd op de recent verschenen Richtlijn Prostaatcarcinoom 2014.
J.P.M. Sedelaar, I.M. van Oort
10. Urotheelcelcarcinoom
Samenvatting
De Nederlandse Kankerregistratie vermeldt voor het jaar 2011 een incidentie van 6149 nieuwe patiënten met blaaskanker, met een man-vrouwverhouding van 3,4 : 1,0. Bij mannen betreft het 5,2% van alle voorkomende maligniteiten.
R.P. Meijer, B.W.G. van Rhijn
11. Urineweginfecties
Samenvatting
Er is sprake van een urineweginfectie UWI) wanneer er bacteriurie is met symptomen. UWI’s komen vaak voor; in 2007 was de incidentie 105 per 1000 vrouwen en 15 per 1000 mannen.
A.M.J. Bootsma
12. Overactieve blaas
Samenvatting
Klachten van een overactieve blaas (OAB) bestaan uit een frequente mictie (> 8 × dag) of sterke aandrang tot mictie, optredend met of zonder urineverlies. OAB komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en de prevalentie neemt toe met de leeftijd.
S. de Wachter, T. Marcelissen
13. Stressincontinentie bij de vrouw
Samenvatting
De International Continence Society (ICS) heeft urine-incontinentie gedefinieerd als ‘iedere vorm van onwillekeurig verlies van urine’.
L.C. Gerbrandy-Schreuders
14. Urogenitale pijn
Samenvatting
Urogenitale pijn is een veelvoorkomende klacht in de urologiepraktijk. De precieze prevalentie in Nederland is onbekend maar wordt geschat op 0,2-10%. Een gemiddelde urologische praktijk ziet vier tot vijf nieuwe patiënten per week. De pijn kan gepaard gaan met LUTS, bemoeilijkte defecatie en/of seksuele problematiek zoals erectiele disfunctie, pijn na ejaculatie bij de man en dyspareunie bij de vrouw. Daarnaast spelen cognitieve, emotionele en gedragsmatige factoren een rol.
A.S. Glas
15. Bekkenbodemdisfunctie
Samenvatting
Veel urologische klachten worden veroorzaakt door bekkenbodemdisfunctie. Deze klachten zijn functioneel van aard. In het verleden werden veel klachten die nu aan bekkenbodemdisfunctie worden toegeschreven anatomisch verklaard. Ten onrechte hebben veel vrouwen in het verleden een operatie ondergaan om bijvoorbeeld de plasbuis op te rekken, omdat deze te nauw zou zijn. Bij mannen wordt soms nog aan een prostaatprobleem gedacht en geopereerd terwijl dit orgaan niet de oorzaak van de obstructie is. Helaas zijn zeer weinig wetenschappelijke studies uitgevoerd naar bekkenbodemdisfunctie en in het bijzonder dysfunctional voiding. Het wordt ook amper genoemd in richtlijnen en leerboeken.
A.S. Glas, M.G. Rombouts
16. Urolithiasis
Samenvatting
De incidentie van urolithiasis (stenen in de urinewegen) is 120 tot 140 per 100.000 per jaar, met een man-vrouwratio van 3 : 1. Een huisarts met een gemiddelde praktijk van 2340 patiënten per fte zal daarmee gemiddeld drie patiënten per jaar zien met urolithiasis.
W.C.G. Zonneveld
17. Seksuele disfuncties
Samenvatting
Deze paragraaf is een samenvatting van de multidisciplinaire richtlijn Vroegtijdige zaadlozing van de WVSD en de NVVS.1
J.J.H. Beck, K. d’Hauwers
18. Medicijnen
Samenvatting
Zie ook tabel 18.1. Symptomatische behandeling van mictieklachten op basis van LUTS/BPH, overloopincontinentie (niet officieel geregistreerd). Het is niet aangetoond dat een acute retentie kan worden voorkomen.
M.M. Barendrecht
Nawerk
Meer informatie
Titel
Het urologie formularium
Redacteuren
Mw. Dr. A.S. Glas
Dr. J.P.M. Sedelaar
P. van de Woestijne
Copyright
2015
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-368-0628-2
Print ISBN
978-90-368-0627-5
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-0628-2