Top

Gepubliceerd in:

01-10-2013

Het perioperatieve antistollingsbeleid in de urologische praktijk in Nederland

Auteurs: dr. M.M. van Dijk, drs. E.P. van Haarst, dr. M.S. Lambooij, drs. E.A. Heldeweg

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Urologie | Uitgave 6/2013

Samenvatting

Introductie: Indien een patiënt die een operatieve ingreep moet ondergaan een vitamine K-antagonist of trombocytenaggregatieremmer gebruikt, zal besloten moeten worden of de patiënt deze medicatie moet stoppen, of kan continueren. Het risico van bloedingscomplicaties moet worden afgezet tegen het tromboserisico. Recente richtlijnen adviseren carbasalaatcalcium perioperatief te continueren, tenzij minimale bloedingen ernstige gevolgen hebben. Het doel van deze studie was het perioperatieve antistollingsbeleid in de urologische praktijk in Nederland te inventariseren.

Materiaal: Per e-mail is een online enquête naar alle urologen in Nederland gestuurd. Nagevraagd is welke medicatie (acenocoumarol, fenprocoumon, clopidogrel, acetylsalicylzuur, carbasalaatcalcium en dipyridamol) gestaakt wordt bij verschillende urologische ingrepen.

Resultaten: Het perioperatieve beleid is consistent bij de vitamine K-antagonisten en clopidogrel. Bij carbasalaatcalcium is dat niet het geval. Behandeling met carbasalaatcalcium wordt vaker gestaakt dan in de meeste richtlijnen wordt geadviseerd.

Conclusies: Het perioperatieve beleid bij carbasalaatcalciumgebruik is niet consistent. Consensus over het optimale perioperatieve antistollingsbeleid is wenselijk. Onderzoek naar de chirurgische risico’s van het continueren van antistollingstherapie is nodig.

vorige artikel Verschil tussen theorie en praktijk

volgende artikel De MiniArc sling voor stress urineincontinentie bij vrouwen; klinische resultaten na 1 jaar follow-up

Ten behoeve van de leesbaarheid zal verder in dit artikel carbasalaatcalcium worden gebruikt. Waar carbasalaatcalcium staat, is ook acetylsalicylzuur bedoeld.

Jong JS de, Vink R, Henny C, et al. [Perioperative suspension of anticoagulants: practical recommendations]. Ned Tijdschr Geneeskd. 2009;153:A83.PubMed

Douketis JD, Spyropoulos AC, Spencer FA, et al. Perioperative management of antithrombotic therapy: Antithrombotic Therapy and Prevention of Thrombosis, 9th ed: American College of Chest Physicians Evidence-Based Clinical Practice Guidelines. Chest. 2012 Feb;141(2 Suppl):e326S–50S.PubMedCrossRef

Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie. Richtlijn Preventie van perioperatieve cardiale complicaties bij niet-cardiale chirurgie. Utrecht: NVA; 2009.

Stichting Farmaceutische Kengetallen, Productnieuws Antistolling op de kaart gezet. Pharmaceutisch. 2012 March 147 (11). http://www.sfk.nl/nieuws-publicaties/PW/2012/antistolling-op-dekaartgezet

Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO. Richtlijn, preventie en behandeling van veneuze tromboembolie en secundaire preventie arteriële trombose. Utrecht: CBO; 2008.

Burger W, Chemnitius JM, Kneissl GD, et al. Low-dose aspirin for secondary cardiovascular prevention – cardiovascular risks after its perioperative withdrawal versus bleeding risks with its continuation – review and meta-analysis. J Intern Med. 2005 May;257(5):399–414.PubMedCrossRef

Biondi-Zoccai GG, Lotrionte M, Agostoni P, et al. A systematic review and meta-analysis on the hazards of discontinuing or not adhering to aspirin among 50,279 patients at risk for coronary artery disease. Eur Heart J. 2006 Nov;27(22):2667–74.PubMedCrossRef

Maulaz AB, Bezerra DC, Michel P, et al. Effect of discontinuing aspirin therapy on the risk of brain ischemic stroke. Arch Neurol. 2005 Aug;62(8):1217–20.PubMedCrossRef

Thurston AV, Briant SL. Aspirin and post-prostatectomy haemorrhage. Br J Urol. 1993 May;71(5):574–6.PubMedCrossRef

10.

Taylor K, Filgate R, Guo DY, et al. A retrospective study to assess the morbidity associated with transurethral prostatectomy in patients on antiplatelet or anticoagulant drugs. BJU Int. 2011 Nov;108 Suppl 2:45–50.PubMedCrossRef

11.

Wierod FS, Frandsen NJ, Jacobsen JD, et al. Risk of haemorrhage from transurethral prostatectomy in acetylsalicylic acid and NSAID-treated patients. Scand J Urol Nephrol. 1998 Apr;32(2):120–2.PubMedCrossRef

12.

la-Opas MY, Gronlund SS. Blood loss in long-term aspirin users undergoing transurethral prostatectomy. Scand J Urol Nephrol. 1996 Jun;30(3):203–6.CrossRef

13.

Raj MD, McDonald C, Brooks AJ, et al. Stopping anticoagulation before TURP does not appear to increase perioperative cardiovascular complications. Urology. 2011 Dec;78(6):1380–4.PubMedCrossRef

14.

Nielsen JD, Holm-Nielsen A, Jespersen J, et al. The effect of low-dose acetylsalicylic acid on bleeding after transurethral prostatectomy - a prospective, randomized, double-blind, placebocontrolled study. Scand J Urol Nephrol. 2000 Jun;34(3):194–8.PubMedCrossRef

15.

Dotan ZA, Mor Y, Leibovitch I, et al. The efficacy and safety of perioperative low molecular weight heparin substitution in patients on chronic oral anticoagulant therapy undergoing transurethral prostatectomy for bladder outlet obstruction. J Urol. 2002 Aug;168(2):610–3.PubMedCrossRef

16.

Sandhu JS, Ng CK, Gonzalez RR, et al. Photoselective laser vaporization prostatectomy in men receiving anticoagulants. J Endourol. 2005 Dec;19(10):1196–8.PubMedCrossRef

17.

Enver MK, Hoh I, Chinegwundoh FI. The management of aspirin in transurethral prostatectomy: current practice in the UK. Ann R Coll Surg Engl. 2006 May;88(3):280–3.PubMedCrossRef

18.

Herget EJ, Saliken JC, Donnelly BJ, et al. Transrectal ultrasoundguided biopsy of the prostate: relation between ASA use and bleeding complications. Can Assoc Radiol J. 1999 Jun;50(3):173–6.PubMed

19.

Giannarini G, Mogorovich A, Valent F, et al. Continuing or discontinuing low-dose aspirin before transrectal prostate biopsy: results of a prospective randomized trial. Urology. 2007 Sep;70(3):501–5.PubMedCrossRef

20.

Maan Z, Cutting CW, Patel U, et al. Morbidity of transrectal ultrasonography-guided prostate biopsies in patients after the continued use of low-dose aspirin. BJU Int. 2003 Jun;91(9):798–800.PubMedCrossRef

21.

Halliwell OT, Yadegafar G, Lane C, et al. Transrectal ultrasoundguided biopsy of the prostate: aspirin increases the incidence of minor bleeding complications. Clin Radiol. 2008 May;63(5):557–61.PubMedCrossRef

22.

Eberli D, Chassot PG, Sulser T, et al. Urological surgery and antiplatelet drugs after cardiac and cerebrovascular accidents. J Urol. 2010 Jun;183(6):2128–36.PubMedCrossRef

23.

Connor SE, Wingate JP. Management of patients treated with aspirin or warfarin and evaluation of haemostasis prior to prostatic biopsy: a survey of current practice amongst radiologists and urologists. Clin Radiol 1999; 54: 598–603.PubMedCrossRef

24.

Turna B, Stein RJ, Smaldone MC, et al. Safety and efficacy of flexible ureterorenoscopy and holmium: YAG lithotripsy for intrarenal stones in anticoagulated cases. J Urol. 2008 Apr;179(4):1415–9.PubMedCrossRef

25.

Parikh A, Toepfer N, Baylor K, et al. Preoperative aspirin is safe in patients undergoing urologic robot-assisted surgery. J Endourol. 2012 Jul;26(7):852–6.PubMedCrossRef

26.

Nowfar S, Kopp R, Palazzi-Churas K, et al. Initial experience with aspirin use during robotic radical prostatectomy. J Laparoendosc Adv Surg Tech A. 2012 Apr;22(3):225–9.PubMedCrossRef

Titel: Het perioperatieve antistollingsbeleid in de urologische praktijk in Nederland
Auteurs: dr. M.M. van Dijk
drs. E.P. van Haarst
dr. M.S. Lambooij
drs. E.A. Heldeweg
Publicatiedatum: 01-10-2013
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Urologie / Uitgave 6/2013
Print ISSN: 2211-3037
Elektronisch ISSN: 2211-4718
DOI: https://doi.org/10.1007/s13629-013-0073-1

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 6/2013

Verschil tussen theorie en praktijk

De MiniArc sling voor stress urineincontinentie bij vrouwen; klinische resultaten na 1 jaar follow-up

Kostenanalyse van de diagnostiek bij verdenking op urolithiasis

Nederlandse urologen geven hun visie op active surveillance