Al 2500 jaar geleden wordt er in oudheidkundige medische geschriften melding gemaakt van met leeftijd samenhangende cognitievermindering. Hierin ging men uit van wat wel het Latijnse principemodel wordt genoemd. ‘Senectus ipsa morbus est’. Dit betekent dat de mentale veranderingen een natuurlijke consequentie zijn van toegenomen leeftijd.
Auguste D(eter) was een 51-jarige vrouw die in 1901 voor het eerst onderzocht werd in een ziekenhuis te Frankfurt. Ze had woordvindingsstoornissen, kon niet lezen en kon niet meer goed schrijven. Ze was gedesoriënteerd in tijd en plaats en toonde onvoorspelbaar gedrag. Ze had paranoïde trekken en akoestische hallucinaties en een verminderd psychosociaal gevoel ontwikkeld.
Bij het afnemen van de anamnese is afnemen van een heteroanamnese niet minder belangrijk. Vaak klagen patiënten met dementie zelf niet over geheugen- en/of andere (cognitieve) problemen maar is dit een klacht van de partner of eventuele kinderen. Bij de anamnese moet worden nagegaan of er gedragsstoornissen zijn en of deze gedragsstoornissen onrust, zwerfgedrag, of bijvoorbeeld brandgevaarlijk gedrag in het huishouden geven.
Dit hoofdstuk geeft een beknopte beschrijving van enkele cognitieve screeningstests en van de GDetS/FAST-dementiestagering volgens Reisberg. Voor een bredere beoordeling van de cognitieve functies is veelal uitgebreidere (neuropsychologische) diagnostiek geïndiceerd. Hiervoor wordt verwezen naar de nationale richtlijnen, algemene handboeken en specifieke literatuur.
Momenteel is gerichte primaire preventie of curatie van dementie, met name dementie van het alzheimertype, nog niet voorhanden. Een van de meest succesvolle symptomatische behandelingen tot nu toe is het gebruik van acetylcholinesteraseremmers.
Door de forse toename van het aantal ouderen in de komende decennia zal ook het aantal dementerenden sterk toenemen. De belangrijkste risicofactor voor het ontwikkelen van een dementiesyndroom is immers de leeftijd. Het aantal 65-plussers neemt naar verwachting sterk toe: van circa 2,4 miljoen (14,5% van de totale bevolking) in 2007 tot maar liefst circa 4,2 miljoen (25% van de totale bevolking) in 2037.
