2. Hersenen vanuit ontwikkelingsneuropsychologisch perspectief: wat moet de hulpverlener weten?

Geachte heer, mevrouw, Op de volgende bladzijden vindt u een aantal vragen over de zwangerschap, geboorte en ontwikkeling van uw kind. Wij verzoeken u deze vragen zo specifiek en gedetailleerd mogelijk te beantwoorden (omschrijven), zodat wij een goed beeld krijgen van de omstandigheden en ontwikkeling van uw kind. De vragenlijst betreft uitsluitend het hieronder genoemde kind. Mocht u andere kinderen hebben en over hen iets willen zeggen, vermeld dan duidelijk bij de vraag dat het niet gaat om het hier genoemde kind. Naam: ……………………………………………………… Geboortedatum: ……………………………………………………… Naam ouder(s): ……………………………………………………… Zwangerschap Waren er complicaties tijdens de zwangerschapsperiode? Is er sprake geweest van bloedverlies tijdens de zwangerschapsperiode? Bent u tijdens de zwangerschap van uw kind ziek geweest? Hebt u tijdens de zwangerschap van uw kind medicatie gebruikt? Hebt u tijdens de zwangerschap van uw kind alcohol of drugs gebruikt? Hebt u tijdens de zwangerschap van uw kind gerookt? Hoe was de gezinssituatie tijdens de zwangerschap (hier is bedoeld: alleenstaand, samenwonend, getrouwd; waren er reeds andere kinderen in het gezin, bijvoorbeeld samengesteld gezin)? Hoe was uw relatie met de vader ten tijde van deze zwangerschap? Was er sprake van stress in de zwangerschapsperiode?: werkdruk financiële problemen familieproblemen overlijden van dierbaren woonproblemen ernstige gebeurtenissen verhuizing/verbouwing ziekte van belangrijke anderen (bijv. familie) Was deze zwangerschap gewenst? Hoe hebt u de zwangerschap beleefd? Bent u eerder zwanger geweest? Zijn er complicaties ontstaan tijdens deze zwangerschappen? Indien u eerder kinderen hebt gekregen, was er ten tijde van deze zwangerschap hulp en steun voor de overige kinderen aanwezig? Indien er andere kinderen in het gezin aanwezig waren tijdens uw zwangerschap, op welke wijze hebben zij op de zwangerschap gereageerd? Hoe oud was uzelf tijdens uw zwangerschap? Heeft er een nekplooimeting plaatsgevonden (tussen de 11 ^e en 14 ^e week van de zwangerschap is een dun vochtblaasje onder de huid in de nek te zien, de zogenaamde nekplooi). Wat was de uitslag? Heeft er een punctie plaatsgevonden en wat was de uitslag? Waren er afwijkingen te zien op de echo’s? Was er sprake van een ziektegeschiedenis waardoor u tijdens uw zwangerschap extra onder controle stond bij een arts ? Hoe mobiel was u tijdens uw zwangerschap? Geboorte Is uw kind op tijd, te vroeg of te laat geboren? Heeft uw kind langer dan 6 weken in een couveuse gelegen? Waren er complicaties tijdens de bevalling/geboorte (bijvoorbeeld blauwzien, lang uitdrijvingstijdperk)? Was uw kind een sterrenkijker (een sterrenkijker ligt met zijn hoofd omlaag, maar kijkt omhoog), stuitligging, kruinligging, voorhoofds- of aangezichtsligging? Bent u thuis bevallen of in het ziekenhuis? Hoelang heeft de bevalling geduurd? Was er sprake van een natuurlijke bevalling of is er ingegrepen (bijv. keizersnede, tang, etc.)? Was uw partner bij de bevalling aanwezig? Hoe hebt u dit ervaren? Hoe was de apgarscore? Waren er visuele of auditieve problemen aanwezig? Waren er problemen met horen en/of luisteren (auditief, of luisterde het kind niet naar u)? Wat waren het lichaamsgewicht en de lengte van uw kind? Waren er complicaties na de bevalling: pijn, bloedverlies, ziekte, herstel? Hebt u direct na de bevalling ondersteuning gekregen van een kraamhulp of hulp van familieleden? Hoe heeft de vader van het kind de bevalling ervaren? Hoe hebt u de bevalling ervaren? Prettig of stresserend? Wat voor weeën hebt u gehad? (buikweeën, beenweeën, weeënstorm (de weeën komen heel snel achter elkaar, zonder dat je die kunt opvangen)) Eerste levensjaar Zou u het kind als een gemakkelijke of een moeilijke baby omschrijven? Licht dit toe Hoeveel huilde uw kind per dag en om welke reden? Was uw kind prikkelbaar of rusteloos? En zo ja, om welke reden? Was uw kind gemakkelijk in de omgang met andere personen of eerder eenkennig? Hoe reageerde uw kind op lichamelijk contact (bijv. met afwijzing)? Keek het kind u aan als u contact zocht? Waar en hoe sliep uw kind? (eigen bedje, eigen kamer, samen met andere kinderen, bed ouders, doorslapen, wakker worden)? Graag uitgebreid beschrijven. Hoe was het eet- en drinkpatroon van uw kind? (reflux, allergieën, voeding weigeren) Is uw kind gedurende het eerste levensjaar ziek geweest of heeft het kind klachten gehad? Speelden er problemen in het gezin tussen de ouders, familieleden, overige kinderen? Was er sprake van stress? (werk, financiën, wonen, sociaal, verhuizen, etc.) Wanneer is uw kind begonnen met glimlachen en hoe verliep dit? Wanneer is uw kind begonnen met kruipen? Wanneer kon uw kind zitten? Wanneer is uw kind begonnen met lopen? Wanneer is uw kind begonnen met brabbelen? Wanneer is uw kind begonnen met praten (eerste woordjes)? Hoe was het contact naar moeder? Vader? Overige kinderen? Familieleden? Was uw kind te troosten? Peutertijd (1–3  jaar) Wanneer sprak uw kind in zinnen (eenwoordzinnen, meerwoordzinnen)? Zijn er problemen geweest in de spraaktaalontwikkeling? Hoe was het gedrag van uw kind? Was uw kind rustig of druk? Probeerde uw kind dingen uit (m.b.t. spelen, de wereld verkennen, andere mensen)? Waarmee speelde uw kind? Speelde het kind met materialen of gooide het deze voortdurend weg? Speelde het kind altijd alleen, of zocht het contact met anderen om te spelen? Hoe reageerde uw kind als u of uw partner wegging? Naar wie ging het kind toe bij pijn/verdriet? Hoe was de interactie met andere kinderen? Hoe was de interactie met volwassenen? Hoe reageerde het kind op visuele en auditieve prikkels (geluiden en aanbieden van spelmateriaal, of op nieuwe situaties)? Waren er bijzonderheden in het slaappatroon? Waren er bijzonderheden bij het eten? Hoe verliep de ontwikkeling van de grove motoriek (lopen, vastpakken)? Wanneer was uw kind zindelijk? Overdag? In de nacht? Hoe is het proces tot zindelijkheid verlopen? Ging uw kind naar de peuterspeelzaal? Hoe reageerde uw kind op het gaan naar de peuterspeelzaal? Wat zei de leiding van de peuterspeelzaal over uw kind? Is er sprake geweest van stress (werk, financiën, wonen, sociaal, verhuizen, overlijden dierbaren, etc.)? Hoe is de binding en het contact met belangrijke personen verlopen met uw kind. Hoe verliep het proces van aan- en uitkleden? Hoe verliep het proces van wassen, douchen en in bad gaan? Maakte uw kind vaak ruzie? Kindertijd (4–6  jaar) Hoe verliep de overgang van peuterschool naar basisschool? Hoe was het gedrag van uw kleuter? Hoe ging hij/zij om met broertjes en/of zusjes? Hoe ging hij/zij om met leeftijdsgenootjes? Waarmee speelde uw kind (materiaal, andere kinderen, steeds hetzelfde materiaal)? Kon uw kind goed alleen spelen of moest u hem/haar bezighouden en voortdurend stimuleren? Hoe ging uw kind om met volwassenen, bekende en onbekenden? Hoe verliep de fijne motoriek (waren er problemen)? Kon uw kind iets van u leren en maakte hij/zij zich dat snel eigen? Begreep het kind snel wat u bedoelde als u iets vroeg? Waren er bijzonderheden in deze periode (visueel, auditief, onrustig, snel afgeleid, temperament)? Wie ving uw kind op na schooltijd? Wat deed uw kind na schooltijd? Hoe verliep de spraak- en taalontwikkeling en waren er bijzonderheden op dit gebied (bijvoorbeeld slissen)? Is er logopedie geweest, waren er moeilijkheden met taal (begrijpen van de taal en het spreken in meerwoordzinnen)? Hoe was de thuissituatie? Hoe beleefde uw kind spelletjes (alleen spelen, met een of meerdere kinderen)? Had uw kind fantasie en speelde hij/zij fantasiespellen? Maakte uw kind regelmatig ruzie thuis? Basisschoolleeftijd (7–12  jaar) Hoe heeft uw kind de basisschool ervaren (contacten, sociaal, emotioneel)? Wat weet u over de vriendschappen van uw kind op de basisschool? Wat gaven leerkrachten aan over uw kind bij oudergesprekken (sociaal, emotioneel, cognitief, motorisch)? Werden er bijzonderheden vermeld op het rapport van uw kind? Hoe zou u het gedrag van uw kind omschrijven (sociaal, emotioneel en prestatief, motorisch)? Speelde het kind met leeftijdsgebonden spelmateriaal? Kon het kind zich inleven in de wereld van andere kinderen? Gaf het kind vaak aan u aan dat het iets niet kon? Hoe ging uw kind met andere kinderen om (normaal, goed contact, veel lachen en spelen met elkaar)? Is uw kind gepest of heeft hij/zij andere kinderen gepest? Hoe waren de schoolresultaten? Welke schoolvakken gingen soepel? Welke schoolvakken waren moeilijk voor uw kind? Kreeg uw kind begeleiding voor school (ouders, bijles, extra lessen)? Hoe omschrijft u de aandacht, de concentratie en het onthouden van uw kind in deze periode? Kon het kind opdrachten gemakkelijk zelf uitvoeren, of stelde het voortdurend vragen over hoe iets moest worden uitgevoerd? Had uw kind bijzondere patronen of rituelen? Wat deed uw kind na schooltijd (spel, hobby, vrije tijd, spelen met vriendjes)? Wat voor soort opvoeding hebt u toegepast bij uw kind (vrije, strenge)? Is uw kind ernstig ziek geweest? Heeft er een schoolwisseling plaatsgevonden? Heeft uw kind een of meerdere klassen gedoubleerd (blijven zitten)? Is er in deze periode sprake geweest van stress of ernstige gebeurtenissen? Waren er problemen met horen en/of luisteren (auditief, of luisterde het kind niet naar u)? Maakte uw kind ruzie met anderen? Puberteit (12–16  jaar) Welke middelbare school heeft uw kind bezocht? Welk niveau heeft uw kind doorlopen? (vmbo, mavo, havo, vwo, gymnasium) Hoe heeft uw kind de middelbareschooltijd ervaren (rustig, stressvol, gepest, belastend, vervelend)? Wat deed uw kind na schooltijd (bijv. gamen, internetten, op de eigen kamer gaan zitten, voetballen, etc.)? Waren er problemen op de middelbare school met medeleerlingen of leraren (conflicten, ruzie, schoolprestaties)? Gebruikte uw kind drugs of andere verdovende middelen (of had hij/zij contact met de politie)? Was uw kind een eenling op school? Hoe maakte uw kind huiswerk (niet of vergat het steeds te maken, of chaotisch in aanpak)? Moest u haar/hem er vaak aan herinneren? Hoe ging uw kind naar school? Hoe was het eetgedrag (vitaminen, chips en dergelijke)? Hoe ging het met slapen? Hoe heeft uw kind zijn seksuele ontwikkeling ervaren (werd hier over gesproken thuis op school, menstruatie, haargroei, seksuele interesses, voorlichting, etc.)? Kon het kind zich inleven in de gedachten en gevoelens van medeleerlingen? Hoe zijn de vriendschappen van uw kind verlopen? Hoe was uw kind in contact met anderen (bijvoorbeeld: gesloten, open vriendelijk, explosief, macho, etc.)? Kon uw kind zichzelf vermaken? Was uw kind zich steeds bewust van wat hij/zij op school of thuis deed als iets van hem/haar verlangd werd? Neemt uw kind deel aan groepsactiviteiten of is hij/zij liever alleen? Hoe geïnteresseerd was uw kind in sport en muziek? Had uw kind bepaalde rituelen, patronen, gewoontes? Met wie sprak uw kind over problemen (ouder, docent, vriend, niemand)? Nam uw kind deel aan huishoudelijke taken (leidde dat tot stress thuis)? Kon uw kind plannen? Lukte het uw kind om verantwoordelijkheid te nemen (bijv. voor schoolse zaken, deelnemen aan de gezinsactiviteiten)? Had u het idee dat het kind ook een heel eigen weg bewandelde (identiteit)? Adolescentie (16–24) Hoe is het zelfbeeld van uw kind in deze periode geweest (naar binnen gekeerd, omgaan met regels, respect voor anderen, alleen met zichzelf bezig, verschil tussen mijn en dijn, snel in conflicten)? Is er sprake van alcohol- of drugsgebruik geweest? Hoe is de seksualiteit verlopen (contacten met anderen, etc.)? Is er sprake geweest van ernstige gebeurtenissen? Heeft uw kind een relatie (liefdes) gehad en hoe is die verlopen (gelukkig, stressvol, extreem pijnlijk)? Is uw kind thuis blijven wonen of uit huis gegaan (mogelijk weggelopen) en hoe is dit verlopen? Heeft uw kind een vervolgstudie gedaan, en zo ja welke? Hoe is die verlopen? Hoe verliepen de sociale activiteiten van uw kind (uitgaan, deelname aan verenigingen en lidmaatschappen van clubs)? Hoe was de omgang met de familie (gespannen, stressvol, confrontaties, normaal)? Was er sprake van gedragsproblemen (explosief, rusteloos, geen sturing kunnen geven aan eigen gedrag, voortdurend in conflicten thuis en met anderen, contact met de politie)? Had uw kind studieproblemen (studie niet afgerond)? Hoe was het eetpatroon van uw kind? Hoe ging het met slapen (gemakkelijk inslapen, rusteloos, veel wakker)? Was uw kind actief (zocht altijd zaken op, zat niet stil, was altijd bezig, onderhouden van vriendschappen)? Had uw kind taken in het gezin, en deed het mee aan activiteiten in het gezin? Hoe verliep het met de financiën? © J. Vandermeulen & G. Fuss 2018

1 2