Top

Gepubliceerd in:

04-12-2015 | Lustrum

Heeft wetenschappelijk onderzoek op het terrein van de kinder- en jeugdpsychiatrie opgeleverd wat we verwacht hadden?

Auteur: Frank C. Verhulst, MD, PhD

Gepubliceerd in: Kind en adolescent | Uitgave 4/2015

Samenvatting

In de somatische gezondheidszorg, vooral in de preventieve gezondheidszorg, heeft empirisch wetenschappelijk onderzoek bijgedragen aan het vergroten van de gezondheid. De vraag is of dit ook geldt voor de kinder- en jeugdpsychiatrie. Lange tijd speelde wetenschappelijk onderzoek in de kinder- en jeugdpsychiatrie immers geen rol, enkele uitzonderingen daargelaten. Dit artikel geeft een selectief overzicht over de rol van wetenschappelijk onderzoek in de kinder- en jeugdpsychiatrie. Dit vak heeft de afgelopen decennia weer aansluiting gevonden bij andere medische disciplines. Hierin heeft wetenschappelijk onderzoek een belangrijke rol gespeeld. Toch heeft wetenschappelijk onderzoek maar weinig bijgedragen aan verbetering van preventie en interventie van psychiatrische stoornissen bij kinderen en adolescenten. Blijkbaar is de etiologische en fenotypische heterogeniteit zo complex dat de toepassing van nieuwe technieken, zoals de genetica en (neuro)imaging, binnen de kinder- en jeugdpsychiatrie niet tot de grote successen heeft geleid die in de algemene geneeskunde plaatsvonden.

vorige artikel De dwangstoornis bij kinderen en jongeren, verklaringsmodellen en behandeling: een overzicht van nieuwe ontwikkelingen

volgende artikel Wat doen we met de kinder- en jeugdpsychiatrie?

Achenbach, T. M. (1966). The classification of children’s psychiatric symptoms: A factor-analytic study. Psychological Monographs, 80(615), 1–37.CrossRefPubMed

Achenbach, T. M. (1974). Developmental psychopathology (2nd ed.). New York: Ronald Press, Wiley.

Achenbach, T. M. (1978). The Child Behavior Profile: I. Boys aged 6–11. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 46, 478–488.CrossRefPubMed

Achenbach, T. M. (2009). The Achenbach system of empirically based assessment (ASEBA): Development, findings, theory, and applications. Burlington: University of Vermont, Research Center for Children, Youth, & Families.

Achenbach, T. M., & Rescorla, L. A. (2007). Multicultural understanding of child and adolescent psychopathology: Implications for mental health assessment. New York: The Guilford Press.

Achenbach, T. M., McConaughy, S. H., & Howell, C. T. (1987). Child/adolescent behavioral and emotional problems: Implications of cross-informant correlations for situational specificity. Psychological Bulletin, 101, 213–232.CrossRefPubMed

Achenbach, T. M., Becker, B., Döpfner, M., Heiervang, E., Roessner, V., Steinhausen, H., & Rothenberger, A. (2008). Multicultural assessment of child and adolescent psychopathology with ASEBA and SDQ instruments: Research findings, applications, and future directions. Journal of Child Psychology and Psychiatry and Allied Disciplines, 49, 251–275.CrossRef

Achenbach, T. M., McConaughy, S. H., Ivanova, M. Y., & Rescorla, L. A. (2012). Manual for the ASEBA Brief Problem Monitor™(BPM). Burlington: University of Vermont, Research Center for Children, Youth, & Families.

Althaus, M. (2000). Visual attention and autonomic adaptivity to attention-demanding tasks in children with autistic-type behavioral problems. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen, Academisch Proefschrift.

American Psychiatric Association (1980). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (3rd ed.) (DSM-III). Washington, DC: Author.

Andreasen, N. C. (2001). Brave new brain. Oxford: Oxford University Press.

Angold, A., & Fisher, P. W. (1999). Interviewer based interviews. In D. Shaffer, C. P. Lucas, & E. Richters (eds.), Diagnostic Assessment in Child and Adolescent Psychopathology (pp. 34–36). New York: The Guildford Press.

Buitelaar, J. K. (1991). Psychopharmacology of autism: Clinical and ethological studies on the behavioural effects of a synthetic adrenocorticotrophic hormone (4–9) analog. Utrecht: Rijksuniversiteit Utrecht, Academisch proefschrift.

Cantwell, D. P. (1988). DSM-III studies. In M. Rutter, A. Hussain Tuma, & I. S. Lann (eds.), Assessment and diagnosis in child psychopathology (pp. 3–35). London: David Fulton Publishers.

Caspi, A., McClay, J., Moffitt, T. E., Mill, J., Martin, J., Craig, I. W., Taylor, A., & Poulton, R. (2002). Role of genotype in the cycle of violence in maltreated children. Science, 297, 851–854.CrossRefPubMed

Caspi, A., Sugden, K., Moffitt, T. E., Taylor, A., Craig, I. W., Harrington, H., McClay, J., Mill, J., Martin, J., Braithwaite, A., & Poulton, R. (2003). Influence of life stress on depression: Moderation by a polymorphism in the 5-HTT gene. Science, 301(5631), 386–389.CrossRefPubMed

Coghill, D., & Sonuga-Barke, E. (2012). Annual research review: Categories versus dimensions in the classification and conceptualisation of child and adolescent mental disorders – implications of recent empirical study. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 53, 469–489.CrossRefPubMed

Conners, C. K., & Eisenberg, L. (1963). The effects of methylphenidate on symptomatology and learning in disturbed children. American Journal of Psychiatry, 120, 459–466.CrossRef

Conners, C. K., Eisenberg, L., & Barcai, A. (1967). Effect of dextroamphetamine on children: Studies on subjects with learning disabilities and school behaviour problems. Archives of General Psychiatry, 17, 478–485.CrossRefPubMed

Crone, E. (2008). Het puberende brein. Amsterdam: Bert Bakker.

Davey Smith, G. (2011). Epidemiology, epigenetics and the ‘Gloomy Prospect’: Embracing randomness in popul;ation health research and practice. International Journal of Epidemiology, 40, 537–562.CrossRef

Duncan, L. E. (2013). Paying attention to all results, positive and negative. Journal of the American Journal of Child and Adolescent Psychiatry, 52, 462–465.CrossRef

Engeland, H. van (1980). Over ontwikkelingspsychosen: Een psychofysiologisch onderzoek naar input-modulatiestoornissen. Utrecht: Academisch Proefschrift.

Ferdinand, R. F. (1995). Psychopathology in adolescents and young adults. Rotterdam: Erasmus Universiteit, Academisch proefschrift.

Fergusson, D. M. (1995). A brief introduction to structural equation models. In F. C. Verhulst, & H. M. Koot (eds.), The epidemiology of child and adolescent psychopathology (pp. 122–145). Oxford: Oxford University Press.

Fox, J. P., Hall, C. E., & Elveback, L. R. (1970). Epidemiology: Man and disease (pp. 19–30). London: The MacMillan Company.

Fraiberg, S. H. (1959). The magic years. New York: Charles Scribner’s Sons.

Galton, F. (1876). The history of twins as a criterion of the relative powers of nature and nurture. Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland Journal, 6, 391–406.CrossRef

Gunning, B. (1992). A controlled trial of clonidine in hyperkinetic children. Rotterdam: Erasmus Universiteit, Academisch proefschrift.

Heijmens Visser, J. (2002). Long-term outcome of psychopathology in childhood and adolescence: A clinical epidemiological study. Rotterdam: Erasmus Universiteit, Academisch proefschrift.

Hofstra, M. B. (2000). Psychopathology from childhood into adulthood: Follow-up of an epidemiological sample. Rotterdam: Erasmus Universiteit, Academisch proefschrift.

Hudziak, J. J., & Novins, D. K. (2013). Illuminating the complexities of developmental psychopathology: Special series on longitudinal and birth cohort studies. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 52, 6–8.CrossRefPubMed

International Human Genome Sequencing Consortium (IHGSC) (2004). Finishing the euchromatic sequence of the human genome. Nature, 431, 931–945.CrossRef

Koot, H. M., Crijnen, A. A. M., & Ferdinand, R. F. (1999). Child psychiatric epidemiology: Accomplishments and future directions. Assen: Van Gorcum.

Mackenbach, J. P. (2011). Successen van preventie 1970–2010. Rotterdam: ErasmusMC, afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg.

McGuffin, P., & Martin, N. (1999). Science, medicine, and the future. Behaviour and genes. British Medical Journal, 319(7201), 37–40.PubMedCentralCrossRefPubMed

Meaney, M. J. (2001). Maternal care, gene expression, and the transmission of individual differences in stress reactivity across generations. Annual Review Neuroscience, 24, 1161–1192.CrossRef

Meurs, I. van (2009). Intergenerational transmission of child problem behavior. Rotterdam: Erasmus Universiteit, Academisch proefschrift.

Minderaa, R. B. (1985). Neurochemical aspects of childhood autism. Rotterdam: Erasmus Universiteit, Academisch proefschrift.

Molina, B. S., Hinshaw, S. P., Swanson, J. M., Arnold, L. E., Vitiello, B., Jensen, P. S., Epstein, J. N., Hoza, B., Hechtman, L., Abikoff, H. B., Elliott, G. R., Greenhill, L. L., NewCorn, J. H., Wells, K. C., Wigal, T., Gibbons, R. D., Hur, K., Houck, P. R., & MTA Cooperative Group (2009). The MTA at 8 years: Prospective follow-up of children treated for combined-type ADHD in a multisite study. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 48, 484–500.PubMedCentralCrossRefPubMed

Oord, E. J. van den, Verhulst, F. C., & Boomsma, D. I. (1996). A genetic study of maternal and paternal ratings of problem behaviors in 3-year-old twins. Journal of Abnormal Psychology, 105, 349–357.CrossRefPubMed

Oosterlaan, J., Logan, G. D., & Sergeant, J. A. (1998). Response inhibition in AD/HD, CD, comorbid AD/HD + CD, anxious, and control children: A meta-analysis of studies with the stop task. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 39, 411–425.CrossRefPubMed

Plomin, R., & Daniels, D. (1987). Why are children in the same family so different from one another? Behavioral and Brain Sciences, 10, 1–16.CrossRef

Plomin, R., DeFries, J. C., & McClearn, G. E. (1980). Behavioral genetics: A primer. San Francisco: W.H. Freema.

Plomin, R., DeFries, J. C., & McGuffin, P. (2003). Behavioral genetics in the postgenomic era. Washington: American Psychological Association.CrossRef

Reef, J. (2010). Adult consequences of child psychopathology. Rotterdam: Erasmus Universiteit, Academisch proefschrift.

Remschmidt, H. (1996). Changing views: New perspectives in child psychiatric research. European Child and Adolescent Psychiatry, 5, 2–10.PubMed

Robins, L. N. (1974) Deviant children grown up: A sociological and psychiatric study of sociopathic personality. New York: Krieger.

Roza, S. J. (2008). Prenatal and early postnatal brain development. Rotterdam: Erasmus Universiteit, Academisch proefschrift.

Rutter, M. (2006). Genes and behavior: Nature-nurture interplay explained. Malden: Blackwell Publishing.

Rutter, M., Tizard, J., & Whitmore, K. (1970). Education, health and behaviour. London: Longmans.

Rutter, M., Taylor, E., & Hersov, L. (1994). Child and Adolescent Psychiatry: Modern approaches. London: Blackwell Scientific Publications.

Silva, P. A., & Stanton, W. R. (1996). Child to Adult: The Dunedin Multidisciplinary Health and Development Study. Oxford: Oxford University Press.

Stringaris, A. (2012). Predicting treatment outcomes: Encouraging findings from neuroimaging. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 51, 1228.

Swaab, D. (2010). Wij zijn ons brein: Van baarmoeder tot Alzheimer. Amsterdam: Uitgeverij Contact.

Szatmari, P., Charman, T., & Constantino, J. N. (2012). Into, and out of, the “Valley of Death”: Research in autism spectrum disorders. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 51, 1108–1112.CrossRefPubMed

Thapar, A., & Rutter, M. (2009). Do prenatal risk factors cause psychiatric disorder? Be wary of causal claims. British Journal of Psychiatry, 195, 100–101.CrossRefPubMed

Tiemeier, H., Velders, F. P., Szekely, E., Roza, S. J., Dieleman, G., Jaddoe, V. W., Uitterlinden, A. G., White, T. J., Bakermans-Kranenburg, M. J., Hofman, A., IJzendoorn, M. H. van, Hudziak, J. J., & Verhulst, F. C. (2012). The Generation R Study: A review of design, findings to date, and a study of the 5-HTTLPR by environmental interaction from fetal life onward. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 51, 1119–1135.CrossRefPubMed

Uher, R., & Rutter, M. (2012). Basing psychiatric classification on scientific foundation: Problems and prospects. International Review of Psychiatry, 24, 591–605.CrossRefPubMed

Valk, J.C. van der, Verhulst, F. C., Stroet, T. M., & Boomsma, D. I. (1998). Quantitative genetic analysis of internalising and externalising problems in a large sample of 3-year-old twins. Twin Research, 1, 25–33.PubMed

Verhulst, F. C. (1985) Mental Health in Dutch Children. Rotterdam: Erasmus Universiteit, Academisch proefschrift.

Verhulst, F. C., & Koot, H. M. (1992). Child psychiatric epidemiology: Concepts, methods and findings. Newbury park: sage Publications.CrossRef

Verhulst, F. C., Ende, J. van der, Ferdinand, R. F., & Kasius, M. C. (1997). The prevalence of DSM-III-R diagnoses in a national sample of Dutch adolescents. Archives of General Psychiatry, 54, 329–336.CrossRefPubMed

Verhulst, F. C., Donker, A. G., & Hofstra, M. B. (2001). De ontwikkeling van antisociaal gedrag. In R. Loeber, N. W. Slot, & J. A. Sergeant (red.), Ernstige en gewelddadige jeugddelinquentie (pp. 155–170). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Vitaro, F., & Tremblay, R. E. (2008). Clarifying and maximizing the usefulness of targeted preventive interventions. In M. Rutter, D. V. M. Bishop, D. S. Pine, S. Scott, J. Stevenson, E. Taylor, & A. Thapar (eds.), Rutter’s Child and Adolescent Psychiatry (pp. 145–159). Malden: Blackwell Publishing.

Weisz, J. R., & Gray, J. S. (2008). Evidence –based psychotherapy for children and adolescents: Data from the present and a model for the future. Child and Adolescent Mental Health, 13, 54–66.CrossRef

Weisz, J. R., Ugueto, A. M., Cheron, D. M., & Herren, J. (2013). Evidence-based youth psychotherapy in the mental health ecosystem. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 42, 274–286.CrossRefPubMed

Wielemaker, J. F. (2009). Langdurig klinisch behandeld in de kinder- en jeugdpsychiatrie; een follow-up onderzoek na 5 tot 25 jaar. Rotterdam: Erasmus Universiteit, Academisch proefschrift.

Titel: Heeft wetenschappelijk onderzoek op het terrein van de kinder- en jeugdpsychiatrie opgeleverd wat we verwacht hadden?
Auteur: Frank C. Verhulst, MD, PhD
Publicatiedatum: 04-12-2015
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Kind en adolescent / Uitgave 4/2015
Print ISSN: 0167-2436
Elektronisch ISSN: 1876-5998
DOI: https://doi.org/10.1007/s12453-015-0098-8

Andere artikelen Uitgave 4/2015

Neurobiologische factoren en antisociaal gedrag: Nurture, Nature, Narture

Column

Ouders van kinderen met ASS door de jaren heen

Lustrum

35 jaar integratieonderzoek: ontwikkelingen en opbrengsten

Column

De dwangstoornis bij kinderen en jongeren, verklaringsmodellen en behandeling: een overzicht van nieuwe ontwikkelingen

Lustrum

Transitie en transformatie in de jeugdzorg

Lustrum

Ontwikkeling en onderwijs: de bijdrage van bio-ecologische ontwikkelingsmodellen aan onderwijsonderzoek

Lustrum