Johanna Tolberg is een kordate, zelfstandig wonende 86-jarige weduwe. Doordat ze zo helder is, komt ze veel beter over dan zij eigenlijk is. Ze heeft nog maar weinig energie terwijl ze nog graag vooruit zou willen. Met de rollator kan ze zich in huis aardig redden, maar zelf eten koken is er niet meer bij. Na het wassen en aankleden is ze bekaf en kan alleen nog maar zitten op een stoel aan tafel. Eenmaal op adem gekomen lijkt ze weer een hele piet. Bij een griepje is ze volkomen onthand en al een paar keer heel benauwd opgenomen. Kortom, er is een wankel evenwicht. Het is belangrijk om het gesprek aan te gaan met patiënt en te kijken wat zij wil.
Johanna Tolberg is bekend met wisselende mate van hartfalen, overgehouden aan een voorwand infarct in het verleden met permanent atriumfibrilleren, COPD Gold II, gonartrose en stadium IV chronische nierinsufficiëntie. Door een zomergriep met de bijkomende renale anemie is zij afgelopen zomer heftig benauwd opgenomen met acute decompensatio cordis. Zij had daarbij een RR 100/60, pols 120 irreg (na opname 80/min irreg), O2 saturatie 94% in rust, Hb 6.1 mmol/l (7.5-10), Ht 0.31 l/l (0.35-0.45), verder normaal bloedbeeld, Na 143 mmol/l (135-145), K 4.9 mmol/l (3.5-5.1), kreatinine 175 mmol/l (53-106), eGFR (MDRD) 25 ml/min/1.73 m2 (>45), NT-proBNP 4000 pg/ml (>75 jaar >1800 pg/ml hartfalen waarschijnlijk). De medicatie is: pantoprazol, alprazolam zo nodig, berodual, seretide, combivent via vernevelaar, ropinirol, perindopril, acenocoumarol, colchicine, bisoprolol, bumetanide, vitamine D3, oxycodon, colex klysma (zo nodig) en lactulose siroop. Daarnaast krijgt zij wekelijks Aranesp-injecties om haar bloedgehalte op te vijzelen.
×
![]()
Nu Johanna Tolberg weer thuis is na haar opname gaan we (kaderhuisarts Ester Wesseling red.) in gesprek over wat patiënt nog wil. Het liefste zou ze naar een ouderwets verzorgingshuis gaan, waar ze zich met de rolstoel naar het restaurant kan laten brengen en kan deelnemen aan activiteiten. Vooralsnog kan er geen indicatie via het CIZ niveau 4 gekregen worden. Zij heeft een wilsverklaring en ze heeft een niet-reanimerenverklaring.
Wat haar medicatie betreft, met haar huidige lage bloeddruk zou vermindering van de bisoprolol de voorkeur hebben, maar dat durft ze zelf nog niet aan omdat de laatste opname met benauwdheid heel naar geweest is. Op grond van de in Ierland ontwikkelde STOPP-en START-criteria zou haar medicatie de kans op heropname kunnen verminderen en ervoor zorgen dat ze minder exacerbaties zal krijgen. Er is geen reden om het te stoppen.
Afgesproken wordt over een maand te kijken of de bisoprolol wat verlaagd kan worden vanwege haar duizeligheid. Ze is blij dat ze voor de nacht morfine heeft gekregen. Dit scheelt enorm in de pijn van haar artrose, waardoor haar nachtrust verbeterd is. Nu haar bloedgehalte beter is, voelt ze zich in rust fitter en helderder. Ze kan weer puzzelen en een boeken lezen. Helaas kan ze niet meer naar buiten met haar rollator, omdat haar daarvoor de lucht ontbreekt. Inmiddels is via de ergotherapeut een rolstoel aangevraagd.
Take home message
-
Bedenk dat hartfalen meer is dan alleen maar pillen en dat het een enorme impact heeft op de patiënt.
-
Bespreek de behandelvoorkeuren van de patiënt: wil de patiënt langer leven, onafhankelijkheid behouden, pijn verlichten of klachten verminderen?
-
Richt de behandeling in overeenstemming met het huidige beleid op het langer thuisblijven van patiënten. Vraag daarbij ook wat de oudere zelf wil.
-
Neem zorgvuldig de medicatie door en kijk of er iets afgebouwd zou kunnen worden.