Handen wassen

Extract

Je handen wassen om overdracht van micro-organismen tegen te gaan; hoe simpel kan het zijn? Toch vallen er jaarlijks vele doden doordat verpleegkundigen en verzorgenden hun handen niet wassen of ontsmetten of geen handschoenen dragen. Bijvoorbeeld na het bedden opmaken of na het vervangen van een simpele pleister in de thuiszorg. Technisch gezien is handen wassen eenvoudig, maar psychologisch komt er heel wat bij kijken. Naast gedegen kennis over besmetting, is de motivatie om handen te wassen essentieel. En die is gebaseerd op allerlei menselijke inschattingen. Als eerste is er de inschatting of in dit specifieke geval (steunkousen bij mevrouw Gerringa aangetrokken) er sprake kan zijn van een schadelijk micro-organisme. Als mevrouw Gerringa geen duidelijk waarneembare infectiesymptomen heeft, dan stelt dat al (te) snel gerust. Daarnaast is er de inschatting over hoe erg het zou zijn als een micro-organisme overgebracht zou worden; dat hangt weer af van verschillende dingen. Dat heeft te maken met hoe ernstig de infectie zou kunnen zijn (kun je eraan dood gaan?) en of degenen die besmet zouden kunnen worden vatbaar zijn voor een infectie met het micro-organisme. Ook speelt de ‘pakkans’ een rol: Kan men ooit erachter komen wie die bacterie heeft overgedragen? Hoe erg dat is, hangt weer af van iemands professionaliteit; is het een echte fout om iemand te besmetten of kun je er eigenlijk toch maar weinig aan doen? Dat laatste hangt ook weer af van wat de verpleegkundige denkt dat anderen doen: als zij denkt dat anderen er met de pet naar gooien, dan heeft het weinig zin om zelf de handen heel goed te wassen. Ten slotte is er nog de inschatting of handen wassen wel een afdoende hygiënemaatregel is. Als je denkt dat handen wassen met gewone zeep voor de meeste micro-organismen niet werkt, dan steek je er ook geen moeite in. Er hoeft maar één van deze psychologische inschattingen niet in orde te zijn en de hele motivatie om handen te wassen staat op losse schroeven. Daarbij komt dat al deze inschattingen vaak zijn gebaseerd op een beetje kennis en veel klakkeloze aannames zoals: ‘mevrouw Gerringa ziet er goed uit, ze heeft niets onder de leden’, ‘de meeste collega’s wassen hun handen niet goed’, ‘als ik niet schuldig bevonden kan worden, ben ik ook niet verantwoordelijk’. Daarom zijn het vooral protocollen en richtlijnen die moeten aangeven wat de verpleegkundige en verzorgende moet doen; de eigen inschatting van de noodzaak om handen te wassen is te beperkt, simpelweg omdat we micro-organismen met het blote oog nu eenmaal niet kunnen zien. …