Skip to main content
Top

2008 | wo | Boek

Handboek psychopathologie deel 1

Basisbegrippen

Redacteuren: prof. dr. W. Vandereycken, prof. dr. C. A. L. Hoogduin, prof. dr. P. M. G. Emmelkamp

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

insite
ZOEKEN

Over dit boek

Deze vierde druk van deel 1 van het Handboek Psychopathologie is op vele plaatsen grondig herzien. Alle hoofdstukken zijn geactualiseerd rekening houdend met de nieuwste wetenschappelijke kennis en enkele hoofdstukken zijn zelfs helemaal nieuw. Onze meest kritische lezers zijn studenten en docenten. Inspelend op hun vraag naar goede didactische toegankelijkheid zijn talrijke schema's, diagrammen en samenvattende tabellen aan elk hoofdstuk toegevoegd.Als raamwerk bespreekt het eerste hoofdstuk de basisbegrippen, principes en knelpunten van de psychopathologie als wetenschappelijke discipline. De daarop volgende hoofdstukken zijn geordend volgens de belangrijkste categorieën van psychiatrische stoornissen, achtereenvolgens bij volwassenen en bij kinderen en adolescenten. Als eenvormige 'taal' voor indeling en beschrijving van psychiatrische stoornissen hebben de auteurs zich gebaseerd op de vierde editie van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, de DSM–IV. Elk hoofdstuk is volgens een vast stramien opgebouwd: kenmerken en voorkomen, wetenschappelijke inzichten, behandeling, prognose en literatuur.Kenmerken en voorkomen: Deze paragraaf omvat een beschrijving van de psychische stoornis volgens DSM–IV (met telkens een voorbeeld) en een bespreking van specifieke differentieel–diagnostische problemen. Verder wordt aan de hand van beschikbare epidemiologische gegevens een beeld geschetst van het voorkomen van de stoornis in de algemene bevolking en in de psychiatrische populatie. Wetenschappelijke inzichten: In deze paragraaf worden de verklaringen van elke stoornis besproken zoals die actueel bekend zijn op grond van empirisch materiaal. In plaats van theoretische speculaties wordt gerefereerd aan de belangrijkste studies met betrekking tot biopsychosociale verklaringen of opvattingen. Behandeling: Deze paragraaf blijft beperkt tot specifieke informatie over therapiemogelijkheden voor zover deze gesteund zijn op onderzoeksgegevens. Het gaat om een beknopte vermelding van die therapievormen waarvan enige effectiviteit bij de bedoelde stoornis is aangetoond ('evidence–based'). Prognose: Hier wordt kort besproken wat er bekend is over het verloop van de stoornis en op welke wijze preventie de evolutie van het beeld kan beïnvloeden. Literatuur: Bij elk hoofdstuk hoort een afzonderlijke lijst met de belangrijkste referenties. Aan de auteurs werd gevraagd niet elke uitspraak met een literatuurbron te staven, maar zo veel mogelijk te verwijzen naar gezaghebbende overzichtspublicaties. Dit deel van het handboek bevat dus op gesystematiseerde wijze de 'basisbegrippen' van de psychopathologie, terwijl deel 2 over de 'klinische praktijk' meer concreet ingaat op diagnostiek en behandeling.

Inhoudsopgave

Voorwerk

Inleiding

Voorwerk
1 Psychopathologie: van diagnostiek tot therapie
Samenvatting
De term psychopathologie kan verschillende betekenissen hebben; in paragaaf 1.1.1 daarom een duidelijke begripsomschrijving.
W. Vandereycken

Stoornissen bij volwassenen

Voorwerk
2 Delirium, dementie en andere cognitieve stoornissen
Samenvatting
Vergeetachtigheid is vaak de belangrijkste klacht van patiënten met een cognitieve stoornis.
P. Eikelenboom, W.A. van Gool, B.A. Schmand, R.C. van der Mast
3 Psychiatrische stoornissen bij patiënten met een lichamelijke aandoening
Samenvatting
In de laatste decennia is er een groeiende belangstelling voor de relatie tussen lichamelijke ziekten en (het risico op) psychiatrische stoornissen.
A.F.G. Leentjens
4 Stoornissen in en door het gebruik van psychoactieve stoffen
Samenvatting
Ervaringsveranderende (of psychoactieve) stoffen boeien de mens al sinds de oudheid.
G.M. Schippers, W. van den Brink
5 Schizofrenie en andere psychotische stoornissen
Samenvatting
Psychosen zijn de meest ernstige psychiatrische stoornissen die we kennen.
R.J. van den Bosch
6 Stemmingsstoornissen
Samenvatting
Depressie is een heterogeen ziektebeeld. De heterogeniteit betreft niet alleen het klinische beeld, maar ook het beloop en de respons op behandeling.
A.J.W. van der Does, F.G. Zitman
7 Angststoornissen
Samenvatting
In dit hoofdstuk worden de verschijningsvormen, etiologie en behandeling van de verschillende angststoornissen besproken.
P.M.G. Emmelkamp, T. Ehring, M.P. Powers
8 Dissociatieve stoornissen
Samenvatting
In dit hoofdstuk worden vijf stoornissen besproken die in de DSM-IV onder de dissociatieve stoornissen genoemd worden: depersonalisatiestoornis, dissociatieve amnesie, dissociatieve fugue, dissociatieve identiteitsstoornis (DIS) en overige dissociatieve stoornissen.
A. van Minnen, M. Hagenaars, G.J. Hendriks
9 Somatoforme stoornissen
Samenvatting
Patiënten met somatoforme stoornissen presenteren zich met lichamelijke klachten die een medische conditie doen vermoeden of met een lichamelijke preoccupatie.
C.A.L. Hoogduin, Ph. Spinhoven, M.A. Hagenaars, G. Bleijenberg, H. Knoop
10 Eetstoornissen
Samenvatting
In de DSM-III-R stonden de eetstoornissen nog vermeld bij de ‘stoornissen die meestal voor het eerst in de zuigelingenleeftijd, kindertijd of adolescentie tot uiting komen’.
W. Vandereycken
11 Seksuele stoornissen en genderidentiteitsstoornissen
Samenvatting
Het wetenschapsgebied van de seksuologie omvat, historisch gezien, de seksuele stoornissen, waartoe de seksuele disfuncties en de parafilieën gerekend worden, en de stoornissen van de genderidentiteit.
J.J.D.M. van Lankveld, P.T. Cohen-Kettenis
12 Slaap- en waakstoornissen
Samenvatting
Slaap is zo gewoon dat we er pas bij stilstaan als we er problemen mee hebben.
G.A. Kerkhof
13 Stoornissen in de impulscontrole
Samenvatting
Patiënten met een stoornis in de impulscontrole zijn niet of slecht in staat een bepaalde impuls, neiging of verleiding te weerstaan, waarbij het toegeven aan de impuls ernstige gevolgen voor hen heeft.
C.A.L. Hoogduin, M.J.P.M. Verbraak
14 Persoonlijkheidsstoornissen
Samenvatting
Persoonlijkheid verwijst naar individuele verschillen in habituele gedachte-, gevoels- en gedragspatronen.
J.H. Kamphuis, P.M.G. Emmelkamp
15 Aanpassingsstoornissen
Samenvatting
In ieders leven doen zich stressvolle gebeurtenissen voor, zoals gezondheidsproblemen, overlijden van dierbaren, scheiding of betrokken raken bij conflicten.
R. Sanderman, A.V. Ranchor, C. Schaap

Stoornissen bij kinderen en adolescenten

Voorwerk
16 Autismespectrumstoornissen
Samenvatting
Danny, drie jaar, was als baby onrustig en schrikachtig, en het bleek lastig hem te voeden.
J.K. Buitelaar
17 Psychotische stoornissen
Samenvatting
Hoewel psychotische stoornissen een prominente plaats innemen in de psychiatrie bij volwassenen (zie hoofdstuk 5), komen deze stoornissen ook voor bij kinderen en jongeren.
D. Linszen, J.K. Buitelaar, N. Abdelmalik
18 Aandachts- en gedragsstoornissen
Samenvatting
Dit hoofdstuk gaat over de psychopathologie van de externaliserende stoornissen.
A. Maras, R. Vermeiren
19 Angst- en stemmingsstoornissen
Samenvatting
In dit hoofdstuk wordt de exclusief aan kinderen en adolescenten toegeschreven angststoornis beschreven (separatieangststoornis), gevolgd door de beschrijving van angststoornissen die zowel bij kinderen als bij volwassenen voorkomen.
E. de Haan, F. Boer, C.A.M. de Wit
20 Overige kinderpsychiatrische stoornissen
Samenvatting
Tics zijn onvrijwillige, abrupte, snelle, herhaalde, niet-ritmische bewegingen van de dwarsgestreepte spieren of de stembanden.
R.J. van der Gaag
21 Psychopathologie bij mensen met een verstandelijke beperking
Samenvatting
Reeds vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw wordt er wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de oorzaken en behandeling van psychopathologie bij mensen met een verstandelijke beperking.
R. Didden, Ph. Collin, L. Curfs
Nawerk
Meer informatie
Titel
Handboek psychopathologie deel 1
Redacteuren
prof. dr. W. Vandereycken
prof. dr. C. A. L. Hoogduin
prof. dr. P. M. G. Emmelkamp
Copyright
2008
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-313-6632-3
Print ISBN
978-90-313-5309-5
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-313-6632-3