Skip to main content
Top

2006 | Boek

Handboek muziektherapie

Evidence based practice voor de behandeling van psychische stoornissen, problemen en beperkingen

Redacteur: Henk Smeijsters

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Boekenserie : Methodisch werken

insite
ZOEKEN

Over dit boek

Inclusief CD met muziekfragmenten Hét standaardwerk voor de muziektherapeut Evidence based practice voor de behandeling van psychische stoornissen, problemen en beperkingen Sinds de verschijning van de eerste editie van het Handboek muziektherapie in 1995 hebben de ontwikkelingen op dit vakgebied elkaar in hoog tempo opgevolgd. Zowel nationaal als internationaal zijn er veel nieuwe praktische en theoretische inzichten ontstaan. Dat heeft geleid tot deze geheel vernieuwde editie van het Handboek muziektherapie.Sinds de verschijning van de eerste editie van het Handboek muziektherapie in 1995 hebben de ontwikkelingen op dit vakgebied elkaar in hoog tempo opgevolgd. Zowel nationaal als internationaal zijn er veel nieuwe praktische en theoretische inzichten ontstaan. Dat heeft geleid tot deze geheel vernieuwde editie van het Handboek muziektherapie.Verscheidene muziektherapeuten, ieder met een specialisatie op het gebied van een bepaalde stoornis of binnen een bepaald werkveld, hebben aan het boek meegewerkt. Deze gebundelde kennis zorgt ervoor dat het Handboek muziektherapie een goed overzicht van theorie, praktijk en onderzoek biedt.Het boek is opgebouwd uit drie delen. Deel I bevat het model van indicatiestelling, gaat in op verschillende vormen van onderzoek en multidisciplinaire richtlijnontwikkeling en geeft een overzicht van theoretische modellen. Deel II heeft betrekking op de methodische kant van de indicatiestelling en bevat hoofdstukken over onder meer receptieve en actieve muziektherapie, doelen en werkvormen. Deel III, ten slotte, vormt de kern van het boek. De eerder behandelde theorie wordt hierin op de praktijk afgestemd. Aan de hand van cases die zijn ontleend aan de eigen praktijk van de auteurs, wordt telkens één stoornis, probleemgebied of werkveld centraal gesteld.

Inhoudsopgave

Voorwerk

Evidence based practice en practice based evidence

Voorwerk
1. Indicatiestelling
Samenvatting
Aan het begin van dit boek staat het hoofdstuk over indicatiestellingI omdat dit begrip, zoals het hier wordt gebruikt, het alfa en omega van therapie is. De indicatiestelling omvat zowel de problematiek, de behandeling die hierbij aansluit, het effect van deze behandeling, de verklaring waarom de behandeling effect heeft en de randvoorwaarden die vervuld moeten zijn wil de behandeling kunnen slagen.
Henk Smeijsters
2. Kwalitatief onderzoek
Samenvatting
Het kwalitatieve onderzoek1 is de laatste decennia sterk in de belangstelling gekomen van therapieonderzoekers. Kwam aanvankelijk vanuit Amerika met het behaviorisme de kwantitatieve onderzoeksmethodologie mee – met de daarbij behorende criteria als standaardisatie, objectiviteit, betrouwbaarheid, validiteit en generalisatie – intussen is om verschillende redenen onder therapeuten de kwalitatieve benadering in ere hersteld.
Henk Smeijsters
3. Kwantitatief onderzoek
Samenvatting
Getallen rukken op in de samenleving. In de politiek, de economie en de gezondheidszorg kun je niemand meer overtuigen zonder getallen te noemen. Tegelijkertijd roepen die getallen bij veel mensen twijfel op, aan hun houdbaarheid, herkomst of bewijskracht.
Annemiek Vink
4. Multidisciplinaire richtlijnen
Samenvatting
Het takenpakket van de vaktherapeut bestaat in de eerste plaats uit het geven van therapieën. De overige uren worden besteed aan verslaglegging en het bijwonen van diverse overleggen. Daarnaast is er nog maar weinig tijd over.
Annemiek Vink
5. Verklaringsmodellen
Samenvatting
Psychisch ziek zijn betekent dat de cliënt opgesloten zit in gedachten, gevoelens en handelingen die hem belemmeren zijn vleugels uit te slaan. De cliënt is niet bij machte van een blauwe lucht en een regenboog te dromen en voelt zich hulpeloos.
Henk Smeijsters

Methodiek

Voorwerk
6. Receptieve muziektherapie
Samenvatting
Dit hoofdstuk beperkt zich tot de ontwikkeling van receptieve muziektherapie zoals deze in Nederland heeft plaats gevonden (RMTN).
Gaby Wijzenbeek, Niek Van Nieuwenhuijzen
7. Actieve muziektherapie
Samenvatting
Waarom is het nodig dat de cliënt in de muziek handelend actief moet worden, op een instrument muziek moet maken? Wat is de specifieke waarde van het actief muziek maken en wat is het verschil met koffiezetten of behangen? Waarom is het niet voldoende dat de cliënt naar muziek luistert en moet hij ook nog eens op een – vaak onbekend – instrument, zonder technische bagage aan de slag gaan? Wat opvalt bij de bestudering van literatuur over actieve muziektherapie is dat het antwoord op dergelijke vragen vaak impliciet blijft.
Han Kurstjens, Anneke Baerends
8. Doelen en werkvormen
Samenvatting
Welke therapiedoelen kunnen met muziektherapie worden bereikt en op welke manier wordt eraan gewerkt? Welke werkvormen worden daarbij ingezet? Kunnen deze werkvormen systematisch beschreven en gecategoriseerd worden? In dit hoofdstuk geven wij een overzicht van de doelstellingen van muziektherapie die in de literatuur genoemd worden. We zoeken naar een indeling en geven tips hoe doelen voor muziektherapie concreet geformuleerd kunnen worden.
Barbara Krantz, Jack Verburgt

Doelgroepen

Voorwerk
9. Stemmingsstoornissen
Samenvatting
Stemmingsstoornissen1, vooral depressie, behoren tot de meest voorkomende psychiatrische aandoeningen en komen wereldwijd voor. Dit hoofdstuk laat zien dat muziektherapie in de behandeling van stemmingsstoornissen een belangrijke bijdrage kan leveren.
Meertine Laansma, Claudia Riemke
10. Schizofrenie
Samenvatting
Schizofrenie wordt wereldwijd tot de ernstigste psychische stoornissen gerekend, met aanzienlijke aantasting van het sociale functioneren en een hoog risico van chroniciteit (Van den Bosch e.a., 1988; Dingemans e.a., 1995). Doordat muziektherapeuten vaak in de intramurale zorg werken, komen velen geregeld in aanraking met schizofrene patiënten.
Gunnar Ulrich, Heiko Isermann
11. Eetstoornissen
Samenvatting
Aan welke concrete doelstellingen wordt gewerkt in de muziektherapeutische behandeling van mensen met eetstoornissen? Welke methoden, werkvormen en technieken worden daarbij ingezet en waarom? Welke effecten kunnen worden aangetoond? Dit hoofdstuk biedt een korte inleiding op het onderwerp eetstoornissen en geeft een overzicht van de verschillende muziektherapeutische behandelmethoden die in Europa en de Verenigde Staten worden toegepast.
Barbara Krantz
12. Trauma
Samenvatting
Kennis over trauma en posttraumatische stressstoornissen vindt zijn oorsprong in de problematiek bij soldaten na afloop van de Tweede Wereldoorlog en later de Vietnamoorlog. In de jaren rond 1980 klonk deze kennis door in de vrouwenhulpverlening.
Esther Kluck-Walpot, Elsa Vink-Brouwer
13. Forensische psychiatrie
Samenvatting
Stemmingsstoornissen1, vooral depressie, behoren tot de meest voorkomende psychiatrische aandoeningen en komen wereldwijd voor. Dit hoofdstuk laat zien dat muziektherapie in de behandeling van stemmingsstoornissen een belangrijke bijdrage kan leveren.
Laurien Hakvoort, Henk Smeijsters
14. Verslaving
Samenvatting
Deze tekst (en muziek) van Ian Dury and the Blockheads somt een verband op dat popmuziek koppelt aan drugs. In een aantal muziekstromingen is er een directe relatie met middelengebruik. House, techno, rave zijn bijna onlosmakelijk verbonden met party’s en ecstasy of cocaïne (ook bekend als coke).
Irene Dijkstra, Laurien Hakvoort
15. Kinder- en jeugdpsychiatrie
Samenvatting
Dit hoofdstuk bestaat uit twee delen. Het eerste deel (par. 15.1-15.4) gaat in op de geschiedenis van de kinder- en jeugdpsychiatrie en de plek van de muziektherapie hierin. Het tweede deel (par. 15.5-15.8) gaat in op de geschiedenis, oorzaken en kenmerken van autisme en de rol van muziektherapie bij autisme.
Sjoukje Henstra, Ria Veldhuizen, Kirsten van Os, Kathinka Poismans
16. Verstandelijke beperking
Samenvatting
De doelgroep mensen met een verstandelijke beperking en/of ontwikkelingsachterstand is erg breed. We besteden aandacht aan meervoudig complex gehandicapte (MCG) kinderen en volwassenen en ouderwordende gehandicapten met dementie.
Frederik Esbach, Ageeth Hensen-Cornelissen, Carola van ’t Hof, Jules van der Staaij
17. Oncologie
Samenvatting
Dit hoofdstuk bestaat uit twee delen. Het eerste deel (par. 17.1-17.4) gaat in op oncologie bij volwassenen en de rol van muziektherapie hierbij (Van der Hoeven). Het tweede deel (par. 17.5-17.8) gaat in op oncologie bij kinderen en muziektherapie (De Jong).
Dorothé van der Hoeven, Kike de Jong
18. Ouderenpsychiatrie en psychogeriatrie
Samenvatting
Veroudering is op dit moment een van de belangrijkste sociale ontwikkelingen die zich in Europa voltrekken (Van Rijn, Oosterveen & Schreuder, 2004). De afgelopen 25 jaar is het aantal ouderen in Nederland met bijna 40% toegenomen, de komende 25 jaar stijgt dit percentage naar bijna 60%. In 2015 bedraagt het aantal inwoners van 55 jaar en ouder in Nederland naar schatting 5 miljoen, dit is 30% van de totale bevolking (Knook, 2004).
Mariëtte Broersen, Gea van Straaten, Mathilde Akse, Cor van der Cruysen, Ineke van Hest-de Witte, Annemiek Vink
19. Getraumatiseerde vluchtelingen en asielzoekers
Samenvatting
In de afgelopen twintig jaar is in de traumabehandeling veel gebruikgemaakt van muziektherapie. In de relevante literatuur hierover staan inmiddels doelen, casuïstiek, ervaringen en de persoonlijke aanpak beschreven.
Jaap Orth, Jack Verburgt, Niek van Nieuwenhuijzen, Gaby Wijzenbeek
20. Muziektherapie vanuit systeemperspectief
Samenvatting
Intermenselijke relaties verlopen via communicatie. Bij communicatie brengt men enerzijds een inhoudelijk boodschap over (het digitale aspect van de communicatie) en gaat men anderzijds een bepaalde relatie met iemand aan (het betrekkingsaspect of het analoge aspect van de communicatie) (Watzlawick e.a., 1978).
Jack Verburgt, Elsa Vink-Brouwer
Nawerk
Meer informatie
Titel
Handboek muziektherapie
Redacteur
Henk Smeijsters
Copyright
2006
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-313-9685-6
Print ISBN
978-90-313-4517-5
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-313-9685-6