Top

Gepubliceerd in:

2014 | OriginalPaper | Hoofdstuk

3. Gokverslaving

Een overzicht

Auteur : Anneke Goudriaan

Gepubliceerd in: Gedragsverslaving?

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

Problematisch gokken of gokverslaving is een stoornis die veel overeenkomsten heeft met middelenafhankelijkheid wat betreft ontstaansgeschiedenis, risicofactoren, erfelijkheid en behandelmogelijkheden. Zo zijn er overeenkomsten in afwijkingen in hersenfuncties, neuropsychologische functies, risicofactoren voor terugval (zoals impulsiviteit) en effectiviteit van psychologische en farmacologische behandelmethoden. Doordat er genoeg bewijs is voor overeenkomsten met middelenverslaving, is gokverslaving de eerste niet-middelengebonden verslaving die opgenomen zal worden in de DSM-5 onder de categorie ‘Verslaving en aan verslaving gerelateerde stoornissen’. De laatste schattingen in Nederland geven aan dat er tussen de twintig- en zestigduizend problematische gokkers zijn, wat neerkomt op een prevalentie van 0,15-0,22 procent. Jaarlijks zoeken een kleine drieduizend probleemgokkers behandeling in de verslavingszorg, en de laatste tien jaar is het aantal probleemgokkers in behandeling stabiel, na een daling tussen 1996 en 2001. In Nederland is er sinds lange tijd ambivalentie rond mogelijkheden om te gokken: naast een neiging tot regulering om gokken uit het illegale circuit te houden, is er een tendens om gokken te beperken vanwege de risico’s op gokproblematiek. De interactie tussen deze twee krachten leidt tot politieke discussies rond veranderingen in het aanbieden van kansspelen, zoals recentelijk rond de legalisering van kansspelen op internet.

vorige hoofdstuk Verslaving en autonomie

volgende hoofdstuk Behandeling voor gameverslaving en problematisch internetgebruik

Alvarez-Moya, E.M., Ochoa, C., Jimenez-Murcia, S., Aymami, M.N., Gomez-Pena, M., Fernandez-Aranda, F., e.a. (2011). Effect of executive functioning, decision-making and self-reported impulsivity on the treatment outcome of pathologic gambling. Journal of Psychiatry and Neuroscience, 36, 165–175.PubMedCrossRefPubMedCentral

American Psychiatric Association (1980). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (3rd ed.). Washington: American Psychiatric Association.

American Psychiatry Association (1994). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed.). Washington, DC: American Psychiatric Press.

Barker, J.C. & Miller, M. (1968). Aversion therapy for compulsive gambling. Journal of Nervous and Mental Disorders, 146, 285–302.CrossRef

Bieleman, B., Biesma, S., Kruize, A., Zimmerman, C., Boendermaker, M., Nijkamp, R., e.a. (2011). Gokken in kaart: tweede meting aard en omvang kansspelen in Nederland. Groningen/Rotterdam: Intraval.

Blaszczynski, A. & McConaghy, N. (1989). Anxiety and/or depression in the pathogenesis of addictive gambling. International Journal for the Addictions, 24, 337–350.

Blaszczynski, A. & Nower, L. (2002). A pathways model of problem and pathological gambling. Addiction, 97, 487–499.PubMedCrossRef

Brink, W. van den (2012). Evidence-based pharmacological treatment of substance use disorders and pathological gambling. Current Drug Abuse Reviews, 5, 3–31.PubMedCrossRef

Bruin, D.E. de, Leenders, F.R.J., Fris, M., Verbraeck, H.T., Braam, R.V. & Wijngaart, G.F. van de (2001). Gasten van Holland Casino. Effectiviteit vanhet preventiebeleid kansspelverslaving. Utrecht: Centrum voor Verslavingsonderzoek.

Bruin, D.E. de, Meijerman, C.J.M., Leenders, F.R.J. & Braam, R. (2005). Verslingerd aan meer dan één spel: een onderzoek naar de aard en omvang van kansspelproblematiek in Nederland. Utrecht: Centrum voor Verslavingsonderzoek.

DeFuentes-Merillas, L., Koeter, M.W., Bethlehem, J., Schippers, G.M. & Brink, W. van den (2003). Are scratchcards addictive? The prevalence of pathological scratchcard gambling among adult scratchcard buyers in the Netherlands. Addiction, 98, 725–731.PubMedCrossRef

DeFuentes-Merillas, L., Koeter, M.W., Schippers, G.M. & Brink, W. van den (2004). Temporal stability of pathological scratchcard gambling among adult scratchcard buyers two years later. Addiction, 99, 117–127.PubMedCrossRef

Derevensky, J.L. & Gupta, R. (2000). Prevalence estimates of adolescent gambling: a comparison of the SOGS-RA, DSM-IV-J, and the GA 20 questions. Journal of Gambling Studies, 16, 227–251.PubMedCrossRef

Gotestam, K.G. & Johansson, A. (2003). Characteristics of gambling and problematic gambling in the Norwegian context: a DSM-IV-based telephone interview study. Addictive Behaviors, 28, 189–197.PubMedCrossRef

Goudriaan, A.E., de Ruiter, M.B., Brink, W. van den, Oosterlaan, J. & Veltman, D.J. (2010). Brain activation patterns associated with cue reactivity and craving in abstinent problem gamblers, heavy smokers, and healthy controls: an fMRI study. Addiction Biology, 15, 491–503.PubMedCrossRefPubMedCentral

Goudriaan, A.E., Oosterlaan, J., Beurs, E. de & Brink, W. van den (2004). Pathological gambling: a comprehensive review of biobehavioral findings. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 28, 123–141.PubMedCrossRef

Goudriaan, A.E., Oosterlaan, J., Beurs, E. de & Brink, W. van den (2006). Psychophysiological determinants and concomitants of deficient decision making in pathological gamblers. Drug and Alcohol Dependence, 84, 231–239.PubMedCrossRef

Goudriaan, A.E., Oosterlaan, J., Beurs, E. de & Brink, W. van den (2008). The role of self-reported impulsivity and reward sensitivity versus neurocognitive measures of disinhibition and decision-making in the prediction of relapse in pathological gamblers. Psychological Medicine, 38, 41–50.PubMedCrossRef

Griffiths, M. & Wood, R.T. (2000). Risk factors in adolescence: the case of gambling, videogame playing, and the internet. Journal of Gambling Studies, 16, 199–225.PubMedCrossRef

Hodgins, D.C., Currie, S.R. & el Guebaly, N. (2001). Motivational enhancement and self-help treatments for problem gambling. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 69, 50–57.PubMedCrossRef

Holst, R.J. van, Holstein, M. van, Brink, W. van den, Veltman, D.J. & Goudriaan, A.E. (2012). Response inhibition during cue reactivity in problem gamblers: an fMRI study. PLoSOne, 7, e30909.

Legg, E.S. & Gotestam, K.G. (1991). The nature and treatment of excessive gambling. Acta Psychiatrica Scandinavica, 84, 113–120.CrossRef

Lesieur, H.R. & Blume, S.B. (1987). The South Oaks Gambling Screen (SOGS): a new instrument for the identification of pathological gamblers. American Journal of Psychiatry, 144, 1184–1188.PubMed

Lester, D. (1994). Access to gambling opportunities and compulsive gambling. International Journal of the Addictions, 29, 1611–1616.PubMed

Lorains, F.K., Cowlishaw, S. & Thomas, S.A. (2011). Prevalence of comorbid disorders in problem and pathological gambling: systematic review and meta-analysis of population surveys. Addiction, 106, 490–498.PubMedCrossRef

Malkin, D. & Syme, G.J. (1986). Personality and problem gambling. International Journal of the Addictions, 21, 267–272.PubMed

Meerkerk, G.J., Risselada, A. & Schrijvers, C. (2010). De kaarten op tafel: onderzoek naar de aard, ernst, en omvang van ‘pokerverslaving’ in Nederland. Rotterdam: IVO.

Meyer, G. & Stadler, M.A. (1999). Criminal behavior associated with pathological gambling. J Gambl Stud, 15, 29–43.PubMedCrossRef

Ouwehand, A.W., van Alem, V.C.M. & Boonzajer Flaes, S. (2004). Key figures addiction care 2003. National Alcohol and Drugs Information System (LADIS). Houten: Stichting Informatie Voorziening Zorg.

Ouwehand, A.W., Wisselink, D.J., Kuijpers, W.G.T., Delden, E.B. van & Mol, A. (2011). Kerncijfers verslavingszorg 2010. Houten: Stichting Informatie Voorziening Zorg.

Pallesen, S., Mitsem, M., Kvale, G., Johnsen, B.H. & Molde, H. (2005). Outcome of psychological treatments of pathological gambling: a review and meta-analysis. Addiction, 100, 1412–1422.PubMedCrossRef

Pallesen, S., Molde, H., Arnestad, H.M., Laberg, J.C., Skutle, A., Iversen, E., e.a. (2007). Outcome of pharmacological treatments of pathological gambling: a review and meta-analysis. Journal of Clinical Psychopharmacology, 27, 357–364.PubMedCrossRef

Petry, N.M. (2006). Should the scope of addictive behaviors be broadened to include pathological gambling? Addiction, 101, Suppl. 1, 152–160.PubMedCrossRef

Potenza, M.N. (2006). Should addictive disorders include non-substance-related conditions? Addiction, 101, Suppl. 1, 142–151.PubMedCrossRef

Ruiter, M.B. de, Oosterlaan, J., Veltman, D.J., Brink, W. van den & Goudriaan, A.E. (2012). Similar hyporesponsiveness of the dorsomedial prefrontal cortex in problem gamblers and heavy smokers during an inhibitory control task. Drug and Alcohol Dependence, 121, 81–89.PubMedCrossRef

Ruiter, M.B. de, Veltman, D.J., Goudriaan, A.E., Oosterlaan, J., Sjoerds, Z. & Brink, W. van den (2009). Response perseveration and ventral prefrontal sensitivity to reward and punishment in male problem gamblers and smokers. Neuropsychopharmacology, 34, 1027–1038.PubMedCrossRef

Sharpe, L. (2002). A reformulated cognitive-behavioral model of problem gambling. A biopsychosocial perspective. Clinical Psychology Review, 22, 1–25.PubMedCrossRef

Slutske, W.S., Eisen, S., True, W.R., Lyons, M.J., Goldberg, J. & Tsuang, M. (2000). Common genetic vulnerability for pathological gambling and alcohol dependence in men. Archives of General Psychiatry, 57, 666–673.PubMedCrossRef

Slutske, W.S., Moffitt, T.E., Poulton, R. & Caspi, A. (2012). Undercontrolled temperament at age 3 predicts disordered gambling at age 32: a longitudinal study of a complete birth cohort. Psychological Science, 23, 510–516.PubMedCrossRefPubMedCentral

Stea, J.N. & Hodgins, D. C. (2011). A critical review of treatment approaches for gambling disorders. Current Drug Abuse Reviews, 4, 67–80.PubMedCrossRef

Vitaro, F., Arseneault, L. & Tremblay, R.E. (1997). Dispositional predictors of problem gambling in male adolescents. American Journal of Psychiatry, 154, 1769–1770.PubMed

Vitaro, F., Arseneault, L. & Tremblay, R.E. (1999). Impulsivity predicts problem gambling in low SES adolescent males. Addiction, 94, 565–575.PubMedCrossRef

Welte, J.W., Wieczorek, W.F., Barnes, G.M., Tidwell, M.C. & Hoffman, J.H. (2004). The relationship of ecological and geographic factors to gambling behavior and pathology. Journal of Gambling Studies, 20, 405–423.PubMedCrossRef

World Health Organization (1977). The ICD-9 classification of mental and behavioural disorders. Geneva: World Health Organization.

Titel: Gokverslaving
Auteur: Anneke Goudriaan
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Gedragsverslaving?
Print ISBN: 978-90-368-0791-3

Elektronisch ISBN: 978-90-368-0792-0

Copyright: 2014
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-0792-0_3

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen