Skip to main content
Top

2018 | Boek

Gezondheidsbevordering en zelfmanagement door verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten

Auteur: Dr. Barbara Sassen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

insite
ZOEKEN

Over dit boek

Dit boek geeft (aankomende) verpleegkundigen handvatten om gezonder gedrag bij hun patiënten te bevorderen. Het behandelt gezondheid op micro-, meso- en macroniveau en geeft inhoud aan preventie en gezondheidsbevordering. Het boek is geschikt voor alle bachelor-en masteropleidingen Verpleegkunde, en voor verpleegkundige professionals. Gezondheidsbevordering en zelfmanagement door verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten is gebaseerd op recent wetenschappelijk onderzoek en de beroepspraktijk. In het boek zijn twee trainingen opgenomen: Bevorderen van het zelfmanagement van de patiënt en Wat is de rol van de professional in het bevorderen van het zelfmanagement van de patiënt?Centraal in dit boek staat het belang van betrokken professionals bij het bevorderen van gezondheid en zelfmanagement. Zelfmanagement staat of valt immers bij een gemotiveerde patiënt én een gemotiveerde verpleegkundige professional die het als haar beroepsverantwoordelijkheid ziet de patiënt in een gezonde leefstijl en zelfmanagement te ondersteunen.

Inhoudsopgave

Voorwerk
1. Gezondheid, gezondheidsindicatoren en volksgezondheid
Samenvatting
Visies op gezondheid zijn de medische monocausale, de biologische, de psychologische, de sociale en de dynamische visie. De humane benadering van gezondheid zet zich af tegen de klassieke, medische benadering. De International Classification of Functioning, Disability and Health wordt gebruikt als een planningsinstrument voor het nemen van beslissingen in de gezondheidszorg. Voor verpleegkundigen is inzicht in de gezondheidstoestand van de bevolking onontbeerlijk voor zowel preventie als gerichte zorgverlening. Het doel van epidemiologisch onderzoek is een relatie aan te tonen tussen het gezondheidsprobleem en bepaalde verschijnselen. Gezondheidsindicatoren geven cijfermatig inzicht in het niveau van gezondheid en ziekte onder de bevolking. Multimorbiditeit heeft waarschijnlijk een extra negatief effect op de kwaliteit van leven. Veel gezondheidsproblemen houden ook verband met de sociaaleconomische status. In de toekomst zullen de gezondheidsverschillen toenemen.
Barbara Sassen
2. Gezondheid, gezondheidsrisico’s en volksgezondheid in kaart brengen
Samenvatting
Het Health Concept van Lalonde, het Conceptuele model van de volksgezondheid en het VTV-model bekijken gezondheid op groepsniveau. De kern wordt gevormd door de endogene gezondheidsdeterminant, de gezondheidsdeterminant leefstijl & gedrag, de exogene gezondheidsdeterminant en de gezondheidsdeterminant medische zorg & preventie. De endogene determinant betreft fysiologische en psychische factoren in de mens. Leefstijl & gedrag betreft gedragingen. Onder de exogene gezondheidsdeterminant fysieke omgeving verstaan we de bodem, het water, de lucht, het klimaat en de ons omringende organismen. De exogene gezondheidsdeterminant maatschappij betreft de invloed van werk, school en gezin, sociaaleconomische status en sociale omgeving. Positieve effecten van de gezondheidsdeterminant medische zorg & preventie zijn: daling totale sterfte, grotere kwaliteit van leven, vroegtijdige zorg en behandeling. Negatieve effecten zijn: ontstaan van resistentie tegen antibiotica, ziekenhuisinfecties en bijwerkingen van geneesmiddelen. Het relatieve risico geeft de sterkte van het verband weer tussen de gezondheidsdeterminant en het optreden van het gezondheidsprobleem.
Barbara Sassen
3. Preventie binnen de verpleegkundige beroepsuitoefening
Samenvatting
Preventie is gericht op het voorkomen van gezondheidsproblemen. Het combineren van de verschillende vormen van preventie geeft de beste kans op gezondheidswinst. Preventievormen zijn op verschillende manieren in te delen, bijvoorbeeld met de doelenboom van preventie. Voor succesvolle preventie is de betrokkenheid van de patiënt belangrijk. Er zijn twee niveaus: individuele preventie (hoogrisicobenadering) en collectieve preventie (populatiebenadering). Preventie vraagt om op de persoon gecentreerde zorg. Shared-decision making zou hierin een nadrukkelijke plaats moeten hebben. Preventie omvat gezondheidsbevordering, ziektepreventie en gezondheidsbescherming. Ziektepreventie, patiëntenvoorlichting en zelfmanagementsupport worden steeds belangrijker. De efficiëntie van preventie neemt toe bij een multicomponentenbenadering. Het huidige uitgangspunt is dat preventie en curatie samengaan. Er zal steeds meer sprake zijn van personalized prevention, P4-medicine en personalized zelfmanagement.
Barbara Sassen
4. Gezondheidsbescherming en collectieve preventie voor verpleegkundigen
Samenvatting
Gezondheidsbescherming is het opsporen en onschadelijk maken van negatieve invloeden op de gezondheid en bestaat uit wet- en regelgeving gekoppeld aan inspectie en controle. Belangrijke aandachtsgebieden zijn de veiligheid van drinkwater en voeding, de woon-, leef- en arbeidsomgeving, het verkeer en consumentenproducten. Openbare gezondheidszorg wordt aangeboden in de vorm van collectieve preventie, gezondheidsbevordering en gezondheidsbescherming. Collectieve preventie bestaat uit wet- en regelgeving en het aanbieden van diensten en heeft betrekking op de hele bevolking of grote groepen daaruit. De doelen zijn het creëren van gunstige voorwaarden voor een gezond leven, het wegnemen van gezondheidsrisico’s, het bevorderen van gezond gedrag, het voorkómen van ziekten en het beperken van de gevolgen van ziekte door vroegtijdige opsporing. Aandachtsgebieden zijn de bestrijding van infectieziekten, screening, vaccinaties, jeugdgezondheidszorg en diverse bevolkingsonderzoeks- en screeningsprogramma’s.
Barbara Sassen
5. Gezondheidsbevordering en gezondheidsvoorlichting door verpleegkundigen
Samenvatting
Gezondheidsbevordering en gezondheidsvoorlichting zijn gericht op het veranderen van ongewenst gedrag. Het doel van intentionele gezondheidsvoorlichting is het veranderen van gedrag dat de gezondheid schaadt. Het doel van faciliterende gezondheidsvoorlichting is kennisoverdracht. Het vergroten van kennis is op zichzelf onvoldoende voor gedragsverandering. Intervention Mapping is een protocol met zes stappen om op basis van evidence een gezondheidskundige interventie te ontwikkelen en uit te voeren. De Theory of Planned Behavior en het ASE-model zijn sociaal-cognitieve gedragsverklaringsmodellen. Selectieve waarneming en selectieve blootstelling staan risicoperceptie in de weg. De patiënt moet leren omgaan met subjectieve normen en sociale invloed (steun en druk). Een coping plan en herhalingsmomenten kunnen helpen bij relapse prevention. Het transtheoretisch model beschrijft de motivationele fasen: precontemplatie, contemplatie, preparatie, actie en consolidatie.
Barbara Sassen
6. Patiëntenvoorlichting en het bevorderen van zelfmanagement door verpleegkundigen
Samenvatting
Patiëntenvoorlichting is een planmatig proces om leefstijl- en gedragsveranderingen te bewerkstelligen. Zelfmanagement van de patiënt kan worden bevorderd door het vergroten van de participatie. Patient empowerment en een patiëntgerichte communicatiestijl zijn daarbij belangrijk. Shared-decision making is een interpersoonlijk proces waarin zorgverlener en patiënt samenwerken om aan gezondheid gerelateerde besluiten te nemen. Intervention Mapping bestaat uit zes stappen om op basis van evidence een gezondheidskundige interventie te ontwikkelen en uit te voeren. Motivational Interviewing beoogt het vergroten van de intrinsieke motivatie door de patiënt bewust te laten kiezen voor het gewenste zelfmanagementgedrag. eHealth kan patiëntparticipatie en patient empowerment ondersteunen en kan worden aangeboden in geïntegreerde zorgnetwerken, ziekenhuisinformatiesystemen en klinische informatiesystemen. De training ‘Motivering bevorderen van het zelfmanagement van de patiënt’ biedt verpleegkundigen concrete handvatten om een patiënt te motiveren tot beter zelfmanagement.
Barbara Sassen
7. Verpleegkundige en voorlichting: de verpleegkundige als gezondheidscoach
Samenvatting
Het verpleegproces heeft als doel het uitbreiden en bevorderen van gezondheid, het voorkomen van gezondheidsproblemen en beperkingen en het herstellen van gezondheidsproblemen of het leren omgaan met beperkingen. De fasen van het verpleegproces zijn: assessment, verpleegkundige diagnoses stellen, planning, implementatie van zorg (verpleegkundige interventies), evaluatie van zorgresultaten. De PES-structuur biedt verpleegkundigen een handvat om te beoordelen of patiënten bepaalde gezondheidsproblemen hebben. Er worden elf functionele gezondheidspatronen onderscheiden die samen het verpleegkundig domein vormen. Deze patronen maken duidelijk wat relevant is voor patiënten- en gezondheidsvoorlichting en bieden aanknopingspunten voor voorlichtingsgerichte diagnoses. Verpleegkundige interventies zouden systematisch ontwikkeld moeten zijn aan de hand van het protocol van Intervention Mapping. De resultaten van de verpleegkundige zorg worden vastgelegd volgens de Nursing Outcomes Classification. De training Gezondheidscoach biedt verpleegkundigen concrete handvatten om het zelfmanagement en symptoommanagement van de patiënt te hanteren en beter om te gaan met shared-decision making.
Barbara Sassen
Nawerk
Meer informatie
Titel
Gezondheidsbevordering en zelfmanagement door verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten
Auteur
Dr. Barbara Sassen
Copyright
2018
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-368-2012-7
Print ISBN
978-90-368-2011-0
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2012-7