Skip to main content
Top
Gepubliceerd in:

12-11-2018 | Oorspronkelijk artikel

Gezondheid en welbevinden van oudere migranten in Nederland: Een narratieve literatuurstudie

Auteurs: Nina Conkova, Jolanda Lindenberg

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie | Uitgave 6/2018

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

In de afgelopen jaren is er groeiende interesse in de problematiek van ouderen met een niet-Nederlandse achtergrond. Desondanks blijft het de vraag wat wij daadwerkelijk weten over deze doelgroep. Dit artikel draagt bij aan het beantwoorden van deze vraag door een overzicht van onderzoeksbevindingen te geven op het gebied van gezondheid en welbevinden. In totaal zijn er 104 publicaties meegenomen in dit overzicht, waarvan 69 gepubliceerde artikelen in (inter)nationale tijdschriften en 35 rapporten. De resultaten laten zien dat het leeuwendeel van het bestaande onderzoek zich richt op de drie grootste groepen niet-westerse migranten in Nederland – Surinaamse, Turkse en Marokkaanse ouderen – en op gezondheidsthema’s zoals gezondheidsstatus en zorggebruik en -kwaliteit. Belangstelling voor de problematiek rondom welbevinden van oudere migranten is daarentegen nog schaars. Op de huidige onderzoeksagenda is er ook weinig aandacht voor de diversiteit onder migranten, hoewel eerder onderzoek laat zien dat verschillen tussen migrantengroepen relatief groot zijn. Naar aanleiding van dit overzicht sluiten we af met een pleidooi voor meer verklarend onderzoek dat verder gaat dan herkomstland en sociaaleconomische status.
Bijlagen
Alleen toegankelijk voor geautoriseerde gebruikers
Literatuur
1.
go back to reference Kloosterboer D. Ze komen er aan: Wensen, behoeften én ambities van oudere migranten in Nederland. Utrecht: Landelijk Overleg Minderheden; 2004. Kloosterboer D. Ze komen er aan: Wensen, behoeften én ambities van oudere migranten in Nederland. Utrecht: Landelijk Overleg Minderheden; 2004.
2.
go back to reference Ooijevaar J, Verkooijen L. Expat, wanneer ben je het? Een afbakening van in het buitenland geboren werknemers op basis van loon. Den Haag: CBS; 2015. Ooijevaar J, Verkooijen L. Expat, wanneer ben je het? Een afbakening van in het buitenland geboren werknemers op basis van loon. Den Haag: CBS; 2015.
3.
go back to reference Beets G, Imhoff E van, Huisman C. Demografie van de Indische Nederlanders, 1930–2001. Den Haag: Bevolkingtrends; 2003. Beets G, Imhoff E van, Huisman C. Demografie van de Indische Nederlanders, 1930–2001. Den Haag: Bevolkingtrends; 2003.
5.
go back to reference Warnes AM, Williams A. Older migrants in europe: a new focus for migration studies. J Ethn Migr Stud. 2006;32(8):1257–81.CrossRef Warnes AM, Williams A. Older migrants in europe: a new focus for migration studies. J Ethn Migr Stud. 2006;32(8):1257–81.CrossRef
6.
go back to reference Schellingerhout R. Gezondheid en welzijn van allochtone ouderen. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau; 2004. Schellingerhout R. Gezondheid en welzijn van allochtone ouderen. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau; 2004.
7.
go back to reference Green BN, Johnson CD, Adams A. Writing narrative literature reviews for peer-reviewed journals: secrets of the trade. J Chiropr Med. 2006;5(3):101–17.CrossRef Green BN, Johnson CD, Adams A. Writing narrative literature reviews for peer-reviewed journals: secrets of the trade. J Chiropr Med. 2006;5(3):101–17.CrossRef
8.
go back to reference Fennelly K. The “healthy migrant” effect. Minn Med. 2007;90(3):51–3.PubMed Fennelly K. The “healthy migrant” effect. Minn Med. 2007;90(3):51–3.PubMed
9.
go back to reference Denktaş S. Health and health care use of elderly immigrants in the Netherlands. Erasmus Universiteit: PhD thesis. 2011. Denktaş S. Health and health care use of elderly immigrants in the Netherlands. Erasmus Universiteit: PhD thesis. 2011.
10.
go back to reference El Fakiri F, Bouwman-Notenboom J. Gezondheid van oudere migranten in de vier grote steden. GGD: Amsterdam; 2016. El Fakiri F, Bouwman-Notenboom J. Gezondheid van oudere migranten in de vier grote steden. GGD: Amsterdam; 2016.
11.
go back to reference Reus-Pons M, Mulder CH, Kibele EUB, Janssen F. Differences in the health transition patterns of migrants and non-migrants aged 50 and older in southern and western Europe (2004–2015). BMC Med. 2018;16(1):1–15.CrossRef Reus-Pons M, Mulder CH, Kibele EUB, Janssen F. Differences in the health transition patterns of migrants and non-migrants aged 50 and older in southern and western Europe (2004–2015). BMC Med. 2018;16(1):1–15.CrossRef
12.
go back to reference Snijder MB, Galenkamp H, Prins M, Derks EM, Peters RJG, Zwinderman AH, Stronks K. Cohort profile: the Healthy Life in an Urban Setting (HELIUS) study in Amsterdam, The Netherlands. BMJ Open. 2017;7(12):e17873.CrossRef Snijder MB, Galenkamp H, Prins M, Derks EM, Peters RJG, Zwinderman AH, Stronks K. Cohort profile: the Healthy Life in an Urban Setting (HELIUS) study in Amsterdam, The Netherlands. BMJ Open. 2017;7(12):e17873.CrossRef
13.
go back to reference Reus-Pons M, Kibele EUB, Janssen F. Differences in healthy life expectancy between older migrants and non-migrants in three European countries over time. Int J Public Health. 2017;62(5):531–40.CrossRef Reus-Pons M, Kibele EUB, Janssen F. Differences in healthy life expectancy between older migrants and non-migrants in three European countries over time. Int J Public Health. 2017;62(5):531–40.CrossRef
14.
go back to reference Ikram UZ, Kunst AE, Lamkaddem M, Stronks K. The disease burden across different ethnic groups in Amsterdam, the Netherlands, 2011–2030. Eur J Public Health. 2014;24(4):600–5.CrossRef Ikram UZ, Kunst AE, Lamkaddem M, Stronks K. The disease burden across different ethnic groups in Amsterdam, the Netherlands, 2011–2030. Eur J Public Health. 2014;24(4):600–5.CrossRef
15.
go back to reference Verhagen I. Community health workers: bridging the gap between health needs of immigrant elderly and health- and welfare services in the Netherlands. Universiteit Utrecht: PhD thesis. 2015. Verhagen I. Community health workers: bridging the gap between health needs of immigrant elderly and health- and welfare services in the Netherlands. Universiteit Utrecht: PhD thesis. 2015.
16.
go back to reference Suurmond J, Rosenmöller DL, Mesbahi H el, Lamkaddem M, Essink-Bot ML. Barriers in access to home care services among ethnic minority and Dutch elderly – a qualitative study. Int J Nurs Stud. 2016;54:23–35.CrossRef Suurmond J, Rosenmöller DL, Mesbahi H el, Lamkaddem M, Essink-Bot ML. Barriers in access to home care services among ethnic minority and Dutch elderly – a qualitative study. Int J Nurs Stud. 2016;54:23–35.CrossRef
17.
go back to reference Parlevliet J, Uysal-Bozkir Ö, Campen J van, Kok R, Riet G ter, Schmand B, Rooij S de. Cognitieve achteruitgang bij oudere migranten. Huisarts Wet. 2008;1:20-25. Parlevliet J, Uysal-Bozkir Ö, Campen J van, Kok R, Riet G ter, Schmand B, Rooij S de. Cognitieve achteruitgang bij oudere migranten. Huisarts Wet. 2008;1:20-25.
18.
go back to reference Kristiansen M, Razum O, Tezcan-Güntekin H, Krasnik A. Aging and health among migrants in a European perspective. Public Health Rev. 2016;37(1):20.CrossRef Kristiansen M, Razum O, Tezcan-Güntekin H, Krasnik A. Aging and health among migrants in a European perspective. Public Health Rev. 2016;37(1):20.CrossRef
19.
go back to reference Klokgieters SS, Tilburg TG van, Deeg DJH, Huisman M. Resilience in the disabling effect of gait speed among older Turkish and Moroccan immigrants and native Dutch. J Aging Health. 2018;30(5):711–37.CrossRef Klokgieters SS, Tilburg TG van, Deeg DJH, Huisman M. Resilience in the disabling effect of gait speed among older Turkish and Moroccan immigrants and native Dutch. J Aging Health. 2018;30(5):711–37.CrossRef
20.
go back to reference Yerden I. Tradities in de Knel: Zorgverwachtingen en zorgpraktijk bij Turkse ouderen en hun kinderen in Nederland. Universiteit van Amsterdam: PhD thesis. 2013. Yerden I. Tradities in de Knel: Zorgverwachtingen en zorgpraktijk bij Turkse ouderen en hun kinderen in Nederland. Universiteit van Amsterdam: PhD thesis. 2013.
21.
go back to reference Hoffer C. Allochtone ouderen: De onverwachte oude dag in Nederland. Rotterdam: GGZ Groep Europoort; 2005. Hoffer C. Allochtone ouderen: De onverwachte oude dag in Nederland. Rotterdam: GGZ Groep Europoort; 2005.
22.
go back to reference Sekercan A, Lamkaddem M, Snijder MB, Peters RJG, Essink-Bot ML. Healthcare consumption by ethnic minority people in their country of origin. Eur J Public Health. 2015;25(3):384–90.CrossRef Sekercan A, Lamkaddem M, Snijder MB, Peters RJG, Essink-Bot ML. Healthcare consumption by ethnic minority people in their country of origin. Eur J Public Health. 2015;25(3):384–90.CrossRef
23.
go back to reference Uiters E, Devillé WLJM, Foets M, Groenewegen PP. Use of health care services by ethnic minorities in The Netherlands: Do patterns differ? Eur J Public Health. 2006;16(4):388–93.CrossRef Uiters E, Devillé WLJM, Foets M, Groenewegen PP. Use of health care services by ethnic minorities in The Netherlands: Do patterns differ? Eur J Public Health. 2006;16(4):388–93.CrossRef
24.
go back to reference Denktaş S, Koopmans G, Birnie E, Foets M, Bonsel G. Underutilization of prescribed drugs use among first generation elderly immigrants in the Netherlands. BMC Health Serv Res. 2010;10(1):176.CrossRef Denktaş S, Koopmans G, Birnie E, Foets M, Bonsel G. Underutilization of prescribed drugs use among first generation elderly immigrants in the Netherlands. BMC Health Serv Res. 2010;10(1):176.CrossRef
25.
go back to reference Hoffer C, Boekhout B, Braak J, Zijlstra Y. Het migrantenproject van GGZ Noord-Holland-Noord. Dialoog. 2010;12(3):8–14. Hoffer C, Boekhout B, Braak J, Zijlstra Y. Het migrantenproject van GGZ Noord-Holland-Noord. Dialoog. 2010;12(3):8–14.
26.
go back to reference Graaf FM de, Francke AL. Zorg voor Turkse en Marokkaanse ouderen in Nederland, een literatuurstudie naar zorgbehoeften en zorggebruik. Verpleegkunde. 2002;17(3):131–9. Graaf FM de, Francke AL. Zorg voor Turkse en Marokkaanse ouderen in Nederland, een literatuurstudie naar zorgbehoeften en zorggebruik. Verpleegkunde. 2002;17(3):131–9.
27.
go back to reference Rosse F van, Essink-Bot ML, Stronks K, Bruijne M de, Wagner C. Ethnic minority patients not at increased risk of adverse events during hospitalisation in urban hospitals in the Netherlands: results of a prospective observational study. BMJ Open. 2014;4(12):e5527.CrossRef Rosse F van, Essink-Bot ML, Stronks K, Bruijne M de, Wagner C. Ethnic minority patients not at increased risk of adverse events during hospitalisation in urban hospitals in the Netherlands: results of a prospective observational study. BMJ Open. 2014;4(12):e5527.CrossRef
28.
go back to reference Graaff FM de, Francke AL. Home care for terminally ill Turks and Moroccans and their families in the Netherlands: carers’ experiences and factors influencing ease of access and use of services. Int J Nurs Stud. 2003;40(8):797–805.CrossRef Graaff FM de, Francke AL. Home care for terminally ill Turks and Moroccans and their families in the Netherlands: carers’ experiences and factors influencing ease of access and use of services. Int J Nurs Stud. 2003;40(8):797–805.CrossRef
29.
go back to reference Kosec H. Kwaliteit van zorg vanuit het perspectief van gebruikers: aanknopingspunten voor het vergroten van de respons bij CQI metingen. Utrecht: Pharos; 2015. Kosec H. Kwaliteit van zorg vanuit het perspectief van gebruikers: aanknopingspunten voor het vergroten van de respons bij CQI metingen. Utrecht: Pharos; 2015.
30.
go back to reference Meulenkamp TM, Beek AP van, Gerritsen DL, Graaf FM de, Francke AL. Kwaliteit van leven bij migranten in de ouderenzorg. Utrecht: NIVEL; 2010. Meulenkamp TM, Beek AP van, Gerritsen DL, Graaf FM de, Francke AL. Kwaliteit van leven bij migranten in de ouderenzorg. Utrecht: NIVEL; 2010.
31.
go back to reference Berg M van den. Mantelzorg en etniciteit. Universiteit Twente: PhD thesis. 2014. Berg M van den. Mantelzorg en etniciteit. Universiteit Twente: PhD thesis. 2014.
32.
go back to reference Wezel N van, Francke AL, Kayan-Acun E, Devillé WLJM, Grondelle NJ van, Blom MM. Family care for immigrants with dementia: the perspectives of female family carers living in the Netherlands. Dementia. 2016;15(1):69–84.CrossRef Wezel N van, Francke AL, Kayan-Acun E, Devillé WLJM, Grondelle NJ van, Blom MM. Family care for immigrants with dementia: the perspectives of female family carers living in the Netherlands. Dementia. 2016;15(1):69–84.CrossRef
33.
go back to reference Valk HAG de, Schans D. “They ought to do this for their parents”: perceptions of filial obligations among immigrant and Dutch older people. Ageing Soc. 2008;28(1):49–66.CrossRef Valk HAG de, Schans D. “They ought to do this for their parents”: perceptions of filial obligations among immigrant and Dutch older people. Ageing Soc. 2008;28(1):49–66.CrossRef
34.
go back to reference Boer A de. Wie maakt het verschil: Sociale ongelijkheid in condities en consequenties van informele hulp. Sociaal en Cultureel Planbureau: den Haag; 2017. Boer A de. Wie maakt het verschil: Sociale ongelijkheid in condities en consequenties van informele hulp. Sociaal en Cultureel Planbureau: den Haag; 2017.
35.
go back to reference Klerk M, Boer A de, Plaisier I de, Schyns P. Voor elkaar? Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau; 2016. Klerk M, Boer A de, Plaisier I de, Schyns P. Voor elkaar? Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau; 2016.
36.
go back to reference Huijnk W, Andriessen I. Integratie in zicht? Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau; 2016. Huijnk W, Andriessen I. Integratie in zicht? Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau; 2016.
37.
go back to reference Kroese G, Meijenfeldt F von, Moerbeek S. Zorgt u ook voor iemand? De positie van allochtone mantelzorgers en hun gebruik van ondersteuningsmogelijkheden in zes Nederlandse steden. Utrecht: FORUM/Instituut voor Multiculturele Vraagstukken; 2011. Kroese G, Meijenfeldt F von, Moerbeek S. Zorgt u ook voor iemand? De positie van allochtone mantelzorgers en hun gebruik van ondersteuningsmogelijkheden in zes Nederlandse steden. Utrecht: FORUM/Instituut voor Multiculturele Vraagstukken; 2011.
38.
go back to reference Nieboer AP, Cramm JM. How do older people achieve well-being? Validation of the Social Production Function Instrument for the Level of well-being–short (SPF-ILs). Soc Sci Med. 2018;211:304–13.CrossRef Nieboer AP, Cramm JM. How do older people achieve well-being? Validation of the Social Production Function Instrument for the Level of well-being–short (SPF-ILs). Soc Sci Med. 2018;211:304–13.CrossRef
40.
go back to reference Bode C, Drossaert C, Dijkstra E. Een verkennende studie naar de eigen beleving van het ouder worden onder Turkse en Hindostaans-Surinaamse ouderen in Den Haag. Epidemiol Bull. 2007;42(2):26–32. Bode C, Drossaert C, Dijkstra E. Een verkennende studie naar de eigen beleving van het ouder worden onder Turkse en Hindostaans-Surinaamse ouderen in Den Haag. Epidemiol Bull. 2007;42(2):26–32.
41.
go back to reference Cramm JM, Nieboer AP. Positive ageing perceptions among migrant Turkish and native Dutch older people: a matter of culture or resources? BMC Geriatr. 2017;17(1):159.CrossRef Cramm JM, Nieboer AP. Positive ageing perceptions among migrant Turkish and native Dutch older people: a matter of culture or resources? BMC Geriatr. 2017;17(1):159.CrossRef
42.
go back to reference Meyboom J, Eekelen W van. Yipratmak: uitputten, verslijten, kapot maken. Med Antropol. 1999;11(2):377–93. Meyboom J, Eekelen W van. Yipratmak: uitputten, verslijten, kapot maken. Med Antropol. 1999;11(2):377–93.
43.
go back to reference Uysal-Bozkir Ö. Health status of older migrants in the Netherlands: cross-cultural validation of health scales. Universiteit van Amsterdam: PhD thesis. 2016. Uysal-Bozkir Ö. Health status of older migrants in the Netherlands: cross-cultural validation of health scales. Universiteit van Amsterdam: PhD thesis. 2016.
44.
go back to reference Fokkema T, Welschen S, Tilburg TG van, Thomese F, Sajetcentrum B. Eenzaamheid onder oudere migranten: Literatuuronderzoek en interviews. Ben Sajetcentrum: Amsterdam; 2016. Fokkema T, Welschen S, Tilburg TG van, Thomese F, Sajetcentrum B. Eenzaamheid onder oudere migranten: Literatuuronderzoek en interviews. Ben Sajetcentrum: Amsterdam; 2016.
45.
go back to reference Klok J, Tilburg TG van, Suanet B, Fokkema T, Huisman M. National and transnational belonging among Turkish and Moroccan older migrants in the Netherlands: protective against loneliness? Eur J Ageing. 2017;14(4):341–51.CrossRef Klok J, Tilburg TG van, Suanet B, Fokkema T, Huisman M. National and transnational belonging among Turkish and Moroccan older migrants in the Netherlands: protective against loneliness? Eur J Ageing. 2017;14(4):341–51.CrossRef
47.
go back to reference FORUM. Allochtone ouderen en wonen. Utrecht: FORUM//Instituut voor Multiculturele Vraagstukken; 2016. FORUM. Allochtone ouderen en wonen. Utrecht: FORUM//Instituut voor Multiculturele Vraagstukken; 2016.
48.
go back to reference Kullberg J, Vervoort M, Dagevos J. Goede buren kun je niet kopen. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau; 2009. Kullberg J, Vervoort M, Dagevos J. Goede buren kun je niet kopen. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau; 2009.
49.
go back to reference Babel N. Woonwensen van ouderen van Surinaamse afkomst. Geron. 2018;2:61–3.CrossRef Babel N. Woonwensen van ouderen van Surinaamse afkomst. Geron. 2018;2:61–3.CrossRef
50.
Metagegevens
Titel
Gezondheid en welbevinden van oudere migranten in Nederland: Een narratieve literatuurstudie
Auteurs
Nina Conkova
Jolanda Lindenberg
Publicatiedatum
12-11-2018
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie / Uitgave 6/2018
Print ISSN: 0167-9228
Elektronisch ISSN: 1875-6832
DOI
https://doi.org/10.1007/s12439-018-0268-2