Top

Gepubliceerd in:

2021 | OriginalPaper | Hoofdstuk

2. Geschiedenis van de zorg voor mensen met EPA; wederzijdse aanpassing als ideaal

Auteurs : Prof. dr. G. Blok, Dr. T. C. Bolt

Gepubliceerd in: Ernstige psychiatrische aandoeningen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

De geschiedenis van de psychiatrie laat zien dat er al eeuwenlang melding wordt gemaakt van mensen met een complexe en langdurige combinatie van problemen: psychotische verschijnselen, suïcidaliteit, ‘moeilijke karakters’, middelenmisbruik en sociale problematiek. Hoewel aangenomen wordt dat mensen met EPA er altijd zijn geweest, bestaan zij pas heel recentelijk voor het eerst als apart onderscheiden categorie. In dit hoofdstuk betogen wij dat de huidige aandacht voor deze nieuwe behandelcategorie terugslaat op de context van de naoorlogse vermaatschappelijking van de psychiatrie. De groep mensen met EPA is in de laatste decennia wellicht toegenomen door de explosieve stijging van drank- en drugsgebruik na 1960, maar valt ook meer op omdat hij de idealen uitdaagt waarmee vermaatschappelijking gepaard gaat: zelfredzaamheid, integratie en participatie. De term EPA heeft bovendien een belangrijke signalerende functie en dient om prioritering en zorginnovatie te stimuleren, alsmede integrale zorg, die in de praktijk vaak (nog) niet bestaat.

vorige hoofdstuk Ernstige psychiatrische aandoeningen: reflecties op het concept

volgende hoofdstuk Paden naar EPA

Dit is een gefingeerde naam.

Aan de Kerk, M. A. (2019). Madness and the city: Interactions between the mad, their families and urban society in Amsterdam, Rotterdam and Utrecht, 1600–1795. Proefschrift Universiteit van Amsterdam.

Akkermans, C. (2006). Aanspoelen aan de achtergracht. Maatschappelijke ontwikkelingen, clientèlevorming en de psychiatrische patiënten van de Amsterdamse GG & GD (1933–1988). Amsterdam: Aksant.

Blok, G. (2004). Baas in eigen brein ‘Antipsychiatrie’ in Nederland, 1965–1985. Amsterdam: Nieuwezijds.

Blok, G. (2011). Ziek of zwak. Geschiedenis van de verslavingszorg in Nederland. Amsterdam: Nieuwezijds.

Blok, G. (2014). Achter de voordeur. Sociale psychiatrie vanuit de GG en GD Amsterdam in de twintigste eeuw. Amsterdam: Amsterdam University Press.

Blok, G. (2018). Soelaas voor geest en samenleving: De ggz als werkveld. In H. Hillen, E. Houwaart, & F. Huisman (Red.), Leerboek medische geschiedenis (pag. 207–221). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Boersma, P., Dekker, J. J. M., Van der Gaag, M., Puite, B. G. M., & Blankman, H. (2001). Aanleren van kennis en vaardigheden met betrekking tot ‘omgaan met antipsychotische medicatie’. Tijdschrift voor Psychiatrie, 43, 375–384.

Bolt, T., Gijzeman, J., & Vijselaar, J. (2019). Ter observatie opgenomen. Pieter Baan Centrum 1949–2019. Amsterdam: Boom.

Bos, D., Duyvendak, J. W., & Wekker, F. (2013). Thuis best: Over het Nederlandse ideaal van zorg met behoud van zelfstandigheid. In L. Verplanke, I. Verhoeven, & T. Kampen (Red.), De affectieve burger: Hoe de overheid verleidt en verplicht tot zorgzaamheid (pag. 133–153). Amsterdam: Van Gennep.

Boumans, J., Knispels, A., Kroon, H., Michon, H., Meije, D., Musse, C., et al. (samenstellers) (2019). Alles overziend bij de mens uitgekomen. Analyses van 20 jaar ggz-beleid door Frank van Hoof. Utrecht: Trimbos Instituut [dit boek bevat vele artikelen die ook elders los te lezen zijn, maar juist de combinatie van deze artikelen geeft een mooi beeld van de historische ontwikkeling van het ggz-beleid – GB en TB].

Bredewold, F. (2014). Lof der oppervlakkigheid. Contact tussen mensen met een verstandelijke of psychiatrische beperking en buurtbewoners. Amsterdam: Van Gennep.

Bredewold, F., Hermus, M., & Trappenburg, M. (2020). ‘Living in the community’ the pros and cons: A systematic literature review of the impact of deinstitutionalisation on people with intellectual and psychiatric disabilities. Journal of Social Work 2020, 20(1), 83–116.

Breed Akkoord over toekomst geestelijke gezondheidszorg (2012). Zorg en Financiering, 11, 96–97.

Broer, J., Mooij, C. F., Quak, J., & Mulder, C. L. (2018). Stijging BOPZ-maatregelen en dwangopnames in de ggz. Ontwikkelingen in Nederland in de periode 2003–2017. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 162, D2454.

De Bruin, D., Meijerman, C., Verbraeck, H., Braam, R., Leenders, F., & Van de Wijngaart, G. (2003). Zwerven in de 21e eeuw. Een exploratief onderzoek naar geestelijke gezondheidsproblematiek en overlast van dak- en thuislozen in Nederland. Utrecht: Centrum voor Verslavingsonderzoek.

De Koning, M. B. (2020). Voorkómen van ernstige psychische aandoeningen? Meerdere vormen van preventie nodig. Tijdschrift voor Psychiatrie, 62, 15–17.

Droes, J. T. P. M., & Wennink, H. J. (1989). Psychofarmaca in Beschut Wonen, 1982–1984. Tijdschrift voor Psychiatrie, 31, 533–553.

Grob, G. N. (1995). The paradox of deinstitutionalization. Society, 32, 51–59.CrossRef

Kristosaki, D., Long, V., & Smith, M. (2016). Introduction: Deinstitutionalisation and the pathways of post-war psychiatry in the Western world. In Idem. (Red.), Deinstitutionalisation and after. Post-war psychiatry in the Western world (pag. 1–36). Cham: Palgrave Macmillan.

Kroon, H. (2018). Psychiatrie en samenleving: Zoeken naar verbinding. Inaugurele rede. Tilburg: Tilburg University.

Louter, M. (2005). Uit de inrichting. Vertelde verhalen over tachtig jaar inrichtingspsychiatrie in Nederland (1925–2005). Amsterdam: Candide.

Neuvel, K., & De Pater, C. (2018). ’t Is hier een gekkenhuis. De ommezwaai in de geestelijke gezondheidszorg. Amsterdam: Podium.

Noom, M., Roorda-Honée, J., & Heyendaal, P. (2003). Thuisloosheid bij jongeren en volwassenen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.CrossRef

Oosterhuis, H., & Gijswijt-Hofstra, M. (2008). Verward van geest en ander ongerief. Psychiatrie en geestelijke gezondheidszorg in Nederland (1870–2005). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Ootes, S. (2012). Being in place. Citizenship in long-term mental healthcare. Academisch proefschrift. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam.

Overkamp, E. H. (2000). Instellingen nemen de wijk. Academisch proefschrift. Enschede: Universiteit Twente.

Pols, J. (2017). Analyzing social spaces: Relational citizenship for patients leaving mental health care institutions. Medical Anthropology, 35, 177–192.CrossRef

Popma, A., Blaauw, E., & Bijlsma, E. (2012). Psychiatrische comorbiditeit van verslaving in relatie tot criminaliteit. In E. Blaauw & H. Roozen (Red.), Handboek forensische verslavingszorg (pag. 21–39). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.CrossRef

Schnabel, P. (1995). De weerbarstige geestesziekte. Naar een nieuwe sociologie van de geestelijke gezondheidszorg. Nijmegen: Sun.

Stadsarchief Amsterdam (SAA), Archief 5267.B GG & GD: cliëntendossiers Volwassenen en Acute Psychiatrie, inv.nr. 6728, dossier 3801230.

Van Kempen, J. (2019a). De ‘junk’ sterft langzaam uit: Een portret van een verslaafde. Het Parool, 28 april 2019.

Van Kempen, J. (2019b). Paul Günther (1967–2019): verslaafd zonder een moment van spijt. Het Parool, 26 juli 2019.

Van Laere, I. R. A. L. (2010). Social medical care before and during homelessness in Amsterdam. Academisch proefschrift. Amsterdaam: Universiteit van Amsterdam.

Verplanke, L., & Duyvendak, J. W. (2010). Onder de mensen? Over het zelfstandig wonen van psychiatrische patiënten en mensen met een verstandelijke beperking. Amsterdam: Amsterdam University Press.CrossRef

Vijselaar, J. (2010). Het gesticht. Enkele reis of retour. Amsterdam: Boom.

Vijselaar, J., & Bolt T. (2012). J.L.C. Schroeder van der Kolk en het ontstaan van de psychiatrie in Nederland. Amsterdam: Boom.

Titel: Geschiedenis van de zorg voor mensen met EPA; wederzijdse aanpassing als ideaal
Auteurs: Prof. dr. G. Blok
Dr. T. C. Bolt
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Ernstige psychiatrische aandoeningen
Print ISBN: 978-90-368-2585-6

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2586-3

Copyright: 2021
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-2586-3_2

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen