Skip to main content
Top
Gepubliceerd in:

2019 | OriginalPaper | Hoofdstuk

1. Generalistische en specialistische ggz: een passende tweedeling

Auteurs : Prof. dr. Giel Hutschemaekers, Drs. Mirjam Nekkers, Prof. dr. Bea Tiemens

Gepubliceerd in: Handboek generalistische ggz

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

In dit hoofdstuk wordt een inhoudelijk onderscheid geïntroduceerd tussen generalistisch en specialistisch werken in de ggz. Gekoppeld aan de plaats in de zorg is de rol van de generalist die van eerste aanspreekpunt en poortwachter, terwijl de specialist in actie komt bij onvoldoende mogelijkheden bij de generalist. De rol van poortwachter past bij de voordeur (van samenleving naar gespecialiseerde zorg), maar ook bij de achterdeur (van de zorg naar de samenleving). De specifieke positie van de generalist geeft hem een eigen perspectief op het probleem (diagnostiek), eigen overwegingen en behandelkeuzes (indicatiestelling), en andere interventies (behandeling). Bij de diagnostiek vraagt de generalist zich af waarom de patiënt op dit moment bij hem komt. Hij inventariseert de klachten (het probleem) en de context waarin ze voorkomen. Vervolgens stelt hij zich de vraag wat de patiënt (minimaal) nodig heeft om dit probleem op te lossen. De generalist indiceert op versterking van zelfregie, waardoor de patiënt zelf zijn problemen leert oplossen. De behandeling volgt uit deze indicatie. De generalist werkt met de patiënt aan vergroting van diens  zelfregievaardigheden. Ziet hij daartoe onvoldoende mogelijkheden dan verwijst hij naar de specialist. De diagnostiek van de specialist richt zich veel sterker op de klachten en stoornis. De indicatiestelling en vervolgens de interventies zijn gericht op behandeling van de stoornis. Het bijzondere van de Nederlandse gezondheidszorg is dat generalistische en specialistische zorg complementair aan elkaar zijn gedefinieerd en daardoor elkaar zo prachtig kunnen versterken.
Literatuur
1.
go back to reference Hutschemaekers GJM. De gz-psycholoog en zijn specialismen. In: Verbraak M, Visser S, Muris P, Hoogduin K, redactie. Handboek voor gz-psychologen. Amsterdam: Boom; 2011. pag. 51–60. Hutschemaekers GJM. De gz-psycholoog en zijn specialismen. In: Verbraak M, Visser S, Muris P, Hoogduin K, redactie. Handboek voor gz-psychologen. Amsterdam: Boom; 2011. pag. 51–60.
2.
go back to reference Hutschemaekers GJM, Witteman C, Rutjes J, Kaasenbrood AJA. Different answers to different questions exploring clinical decision making by general practitioners and psychiatrists about depressed patients. Gen Hosp Psychiatry. 2014;36(4):425–30.CrossRef Hutschemaekers GJM, Witteman C, Rutjes J, Kaasenbrood AJA. Different answers to different questions exploring clinical decision making by general practitioners and psychiatrists about depressed patients. Gen Hosp Psychiatry. 2014;36(4):425–30.CrossRef
3.
go back to reference Boshuizen HPA, Bromme R, Gruber H. Professional learning: gaps and transistions on the way from novice to expert. Dordrecht: Kluwer; 2004. Boshuizen HPA, Bromme R, Gruber H. Professional learning: gaps and transistions on the way from novice to expert. Dordrecht: Kluwer; 2004.
4.
go back to reference Schön DA. The reflective practitioner: how professionals think in action. New York: Basic Books; 1983. Schön DA. The reflective practitioner: how professionals think in action. New York: Basic Books; 1983.
5.
go back to reference Kaasenbrood AJA. Consensus als criterium: de ontwikkeling, de verpreiding en het gebruik van richtlijnen voor goed psychiatrisch handelen. Utrecht: NcGv; 1995. Kaasenbrood AJA. Consensus als criterium: de ontwikkeling, de verpreiding en het gebruik van richtlijnen voor goed psychiatrisch handelen. Utrecht: NcGv; 1995.
6.
go back to reference Lucassen P, Postma S, Hartman TO, Van Ravesteijn H, Linssen M, Wolf J, et al. Psychische problemen benaderen als een huisarts. Ned Tijdschr Geneeskd. 2017;161:1–4. Lucassen P, Postma S, Hartman TO, Van Ravesteijn H, Linssen M, Wolf J, et al. Psychische problemen benaderen als een huisarts. Ned Tijdschr Geneeskd. 2017;161:1–4.
7.
go back to reference Huijgen F. Family Medicine: the medical life history of families. New York: Brunner/Mazel, Inc.; 1982. Huijgen F. Family Medicine: the medical life history of families. New York: Brunner/Mazel, Inc.; 1982.
8.
go back to reference Tiemens B, Hutschemaekers GJM, Kaasenbrood AJA. Getrapte zorg als beslismodel. MGV. 2004;59(11):916–30. Tiemens B, Hutschemaekers GJM, Kaasenbrood AJA. Getrapte zorg als beslismodel. MGV. 2004;59(11):916–30.
9.
go back to reference Huber M, Knottnerus JA, Van der Horst H, Jadad AR, Kromhout D, Leonard B, et al. How should we define health? BMJ. 2011;343:d4163. CrossRef Huber M, Knottnerus JA, Van der Horst H, Jadad AR, Kromhout D, Leonard B, et al. How should we define health? BMJ. 2011;343:d4163.  CrossRef
10.
go back to reference Bohlmeijer E, Bolier L, Steeneveld M, Westerhof G, Walburg JA. Welbevinden: van bijzaak naar hoofdzaak? In: Bohlmeijer E, Bolier L, Steeneveld M, Westerhof G, Walburg JA, (redactie). Handboek Positieve Psychologie. Amsterdam: Boom; 2013. pag. 17–38. Bohlmeijer E, Bolier L, Steeneveld M, Westerhof G, Walburg JA. Welbevinden: van bijzaak naar hoofdzaak? In: Bohlmeijer E, Bolier L, Steeneveld M, Westerhof G, Walburg JA, (redactie). Handboek Positieve Psychologie. Amsterdam: Boom; 2013. pag. 17–38.
11.
12.
go back to reference De Maeseneer J, Boeckxstaens P. James Mackenzie Lecture 2011: multimorbidity, goal-oriented care, and equity. Br J Gen Pract. 2011;2012(62):522–4. De Maeseneer J, Boeckxstaens P. James Mackenzie Lecture 2011: multimorbidity, goal-oriented care, and equity. Br J Gen Pract. 2011;2012(62):522–4.
13.
go back to reference Van Weel C. Context en Medisch handelen. Een visie vanuit de huisartspraktijk. Huisarts en Wetenschap. 2001;11:494–7. Van Weel C. Context en Medisch handelen. Een visie vanuit de huisartspraktijk. Huisarts en Wetenschap. 2001;11:494–7.
14.
go back to reference Groenewegen P. Huisartsen als poortwachter: betere gezondheidszorg dan in landen met vrij toegankelijke specialisten? Ned Tijdschr Geneeskd. 2016;160. Groenewegen P. Huisartsen als poortwachter: betere gezondheidszorg dan in landen met vrij toegankelijke specialisten? Ned Tijdschr Geneeskd. 2016;160.
15.
go back to reference Stange KC, Ferrer RL. The paradox of primary care. Ann Fam Med. 2009;7(4):293–9.CrossRef Stange KC, Ferrer RL. The paradox of primary care. Ann Fam Med. 2009;7(4):293–9.CrossRef
16.
go back to reference Vedsted P, Olesen F. Are the serious problems in cancer survival partly rooted in gatekeeper principles? An ecologic study. Br J Gen Pract. 2011;61:508–12.CrossRef Vedsted P, Olesen F. Are the serious problems in cancer survival partly rooted in gatekeeper principles? An ecologic study. Br J Gen Pract. 2011;61:508–12.CrossRef
17.
go back to reference Bonneux L. De voor- en nadelen van borstkankerscreening. Tijd voor evidence-based informatie. Ned Tijdschr Geneeskd. 2009;153:A887. Bonneux L. De voor- en nadelen van borstkankerscreening. Tijd voor evidence-based informatie. Ned Tijdschr Geneeskd. 2009;153:A887.
18.
go back to reference Hutschemaekers GJM, Tiemens B, Winter M de. Effects and side-effects of integrating care: the case of mental health care in the Netherlands. Int J Integr Care. 2007;7:e31. Hutschemaekers GJM, Tiemens B, Winter M de. Effects and side-effects of integrating care: the case of mental health care in the Netherlands. Int J Integr Care. 2007;7:e31.
19.
go back to reference Peeters FP, Ruhe HG, Beekman AT, Spijker J, Schoevers R, Zitman F, et al. Stagering en profilering van unipolaire depressies [Staging and profiling of unipolar depression]. Tijdschr voor Psychiatr. 2012;54(11):957–63. Peeters FP, Ruhe HG, Beekman AT, Spijker J, Schoevers R, Zitman F, et al. Stagering en profilering van unipolaire depressies [Staging and profiling of unipolar depression]. Tijdschr voor Psychiatr. 2012;54(11):957–63.
20.
go back to reference Hutschemaekers GJM, Tiemens B. Het einde van de categorale GGZ.Ontwikkelingen, trends en controverses. Tijdschr voor Psychiatr. 2006;48(1):27–37. Hutschemaekers GJM, Tiemens B. Het einde van de categorale GGZ.Ontwikkelingen, trends en controverses. Tijdschr voor Psychiatr. 2006;48(1):27–37.
21.
go back to reference Duyvendak J, Hutschemaekers GJM, Van Londen J, Schnabel P, Visser A, De Winter M. Zorg van velen: eindrapport landelijke commissie geestelijke volksgezondheid. Den Haag: Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport; 2002. pag. 143. Duyvendak J, Hutschemaekers GJM, Van Londen J, Schnabel P, Visser A, De Winter M. Zorg van velen: eindrapport landelijke commissie geestelijke volksgezondheid. Den Haag: Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport; 2002. pag. 143.
22.
go back to reference Hutschemaekers GJM. Wordt Nederland steeds zieker? Kengetallen en achtergrondanalyses. Maandblad Geestelijke Gezondheidszorg. 2000;55:314–35. Hutschemaekers GJM. Wordt Nederland steeds zieker? Kengetallen en achtergrondanalyses. Maandblad Geestelijke Gezondheidszorg. 2000;55:314–35.
23.
go back to reference Van Os J. De DSM-5 voorbij! Persoonlijke diagnostiek in een nieuwe GGZ. Leusen: Diagnosis uitgevers; 2014. Van Os J. De DSM-5 voorbij! Persoonlijke diagnostiek in een nieuwe GGZ. Leusen: Diagnosis uitgevers; 2014.
24.
go back to reference Singla DR, Kohrt BA, Murray LK, Anand A, Chorpita BF, Patel V. Psychological treatments for the world: lessons from low- and middle-income countries. Annu Rev Psychol. 2017;13:149–81.CrossRef Singla DR, Kohrt BA, Murray LK, Anand A, Chorpita BF, Patel V. Psychological treatments for the world: lessons from low- and middle-income countries. Annu Rev Psychol. 2017;13:149–81.CrossRef
25.
go back to reference Verhaak PFM, Hoeymans N, Garssen A, Westert G. Mental health in the Dutch population and in general practice: 1987–2001. Br J Gen Pract. 2005;55(10):770–5. Verhaak PFM, Hoeymans N, Garssen A, Westert G. Mental health in the Dutch population and in general practice: 1987–2001. Br J Gen Pract. 2005;55(10):770–5.
26.
go back to reference Verhaak PFM, Van de Lisdonk E, Bor H, Hutschemaekers GJM. GP’s referral to mental health care during the last 25 years. Br J Gen Pract. 2000;50:307–8. Verhaak PFM, Van de Lisdonk E, Bor H, Hutschemaekers GJM. GP’s referral to mental health care during the last 25 years. Br J Gen Pract. 2000;50:307–8.
27.
go back to reference Meijer SA, Zantinge EM, Verhaak PFM. Evaluatie versterking eerstelijns GGZ. Utrecht: Nivel; 2004. Meijer SA, Zantinge EM, Verhaak PFM. Evaluatie versterking eerstelijns GGZ. Utrecht: Nivel; 2004.
28.
go back to reference VonKorff M, Tiemens B. Individualized stepped care of chronic illness. Cult Med. 2000;17:133–7. VonKorff M, Tiemens B. Individualized stepped care of chronic illness. Cult Med. 2000;17:133–7.
29.
go back to reference Hutschemaekers GJM. Focus in de Basis GGZ: Indigo Handboek voor de Basis GGZ. Utrecht: Indigo; 2014. Hutschemaekers GJM. Focus in de Basis GGZ: Indigo Handboek voor de Basis GGZ. Utrecht: Indigo; 2014.
Metagegevens
Titel
Generalistische en specialistische ggz: een passende tweedeling
Auteurs
Prof. dr. Giel Hutschemaekers
Drs. Mirjam Nekkers
Prof. dr. Bea Tiemens
Copyright
2019
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2364-7_1