5. Gemiddeld Verschil Tussen Gepaarde Waarnemingen

Er zijn gepaarde waarnemingen als steeds twee waarnemingen iets gemeenschappelijk hebben waardoor beide waarnemingen niet volledig onafhankelijk van elkaar zijn. Voorbeelden zijn: de bloeddruk in het linker en rechter been, de verbetering van psoriasis aan de linker en rechter arm, in de tijd herhaalde metingen. Als het behandelingseffect van de tijd van het jaar afhangt, zijn er gepaarde waarnemingen wanneer twee proefdieren (of twee patiënten) op dezelfde dag in een onderzoek komen (en verschillend behandeld worden); het is in uw voordeel de onderzoeksopzet daarop af te stemmen omdat dit de eenvoudigste manier is om met prognostische factoren rekening te houden. De statistische technieken voor gepaarde waarnemingen gaan zelf na hoe sterk of zwak het verband tussen de gepaarde waarnemingen is, dat is keurig ingebouwd, en dit rechtvaardigt de volgende aanbeveling: wanneer het onduidelijk is of er gepaarde waarnemingen zijn, kies dan voor de zekerheid statistische technieken voor gepaarde waarnemingen.