Top

Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie

Gepubliceerd in:

01-12-2009 | Artikel

Gelukkig en gezond ouder worden: welbevinden, hulpbronnen en zelfmanagementvaardigheden

Auteur: Dr N. Steverink

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie | Uitgave 6/2009

Samenvatting

Deze bijdrage schetst een overzicht van het onderzoeksprogramma onder leiding van de auteur. Eerst worden de specifieke en geïntegreerde theoretische kaders van het programma, incluis deeltheorieën, besproken. Centraal staan de volgende theoretische uitgangspunten: (a) er zijn fysieke en sociale basisbehoeften die, als ze niet vervuld worden, tot onwelbevinden leiden; (b) voor de vervulling van basisbehoeften zijn zowel externe hulpbronnen als zelfmanagementvaardigheden (interne hulpbronnen) nodig; (c) zelfmanagementvaardigheden en externe hulpbronnen beïnvloeden elkaar, waardoor gerichte interventies mogelijk zijn. Deze uitgangspunten maken het mogelijk criteria voor gelukkig en gezond ouder worden te formuleren en de belangrijkste (sociale) omstandigheden aan te geven die van invloed zijn op het al dan niet kunnen vervullen van de basisbehoeften. Het artikel schetst verder de belangrijkste empirische onderzoekingen en interventiestudies die op basis van de theoretische inzichten zijn uitgevoerd, evenals de eerste stappen op weg naar implementatie van de bevindingen in de praktijk. Sinds kort wordt in het programma meer nadruk gelegd op een levensloopperspectief, omdat belangrijke invloeden op gelukkig en gezond ouder worden vaak al op jonge(re) leeftijd ontstaan. Inzicht in de ontwikkeling in externe hulpbronnen en zelfmanagementvaardigheden is van groot belang om uiteindelijk beter te begrijpen wat gelukkig en gezond ouder worden inhoudt en hoe het beïnvloed kan worden.

vorige artikel Determinanten van ziekte en gezondheid op hoge leeftijd:

volgende artikel Psychosociale aspecten van gezondheid en zelfredzaamheid bij ouderen: van determinanten naar interventie

Nederlands Stimuleringsprogramma Ouderenonderzoek. Five years NESTOR: A progress report on The Netherlands Programme for Research on Ageing. Utrecht: NESTOR,1995.

Bengtson VL, Rice CJ, Johnson ML. Are theories of aging important? Models and explanations in gerontology at the turn of the century. In: Bengtson VL, Warner Schaie K, eds. Handbook of theories of aging. New York: Springer Publishing Company, 1999 (pp. 3-20).

Coleman JS. Foundations of Social Theory. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1990.

Lindenberg S. Diepte en modellenbouw: een pleidooi voor verklaring in de sociale wetenschappen zonder reductie naar psychologie. Kennis en Methode 1987; 11: 91-100.

Deci EL, Ryan RM. The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychol Inquiry 2000; 11: 227-68.

Baumeister RF, Leary MR. The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychol Bull 1995; 117: 497-529.

Steverink N, Lindenberg S, Ormel J. Towards understanding successful ageing: patterned change in resources and goals. Ageing Society 1998; 18: 441-67.

Lindenberg S. Continuities in the theory of social production functions. In: Lindenberg SM, Ganzeboom HBG, eds. Verklarende sociologie: opstellen voor Reinhard Wippler. Amsterdam: Thesis Publishers, 1996 (pp. 169-84).

Steverink N, Lindenberg S, Slaets JPJ. How to understand and improve older people’s self-management of wellbeing. Eur J Ageing 2005; 2: 235-44.

10.

Steverink N, Lindenberg S. Which social needs are important for subjective well-being? What happens to them with aging? Psychol Aging 2006; 21: 281-90.

11.

Steverink N. Zo lang mogelijk zelfstandig: naar een verklaring van verschillen in oriëntatie ten aanzien van opname in een verzorgingstehuis onder fysiek kwetsbare ouderen. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen. Amsterdam: Thesis Publishers,1996.

12.

Steverink N. When and why frail elderly people give up independent living: The Netherlands as an example. Ageing Society 2001; 21: 45-69.

13.

Steverink N. Sociale relaties van ouderen. In: Schroots JJF, ed. Handboek Psychologie van de volwassen ontwikkeling en veroudering. Assen: Koninklijke Van Gorcum, 2002 (pp. 413-32).

14.

Carstensen LL, Isaacowitz D, Charles ST. Taking time seriously: A theory of socioemotional selectivity. Am Psychol 1999; 54: 165-81.

15.

Glass TA, Mendes de Leon C, Marottoli RA, Berkman LF. Population based study of social and productive activities as predictors of survival among elderly Americans. Br Med J 1999; 319: 478-83.

16.

Steverink N, Veenstra R, Oldehinkel AJ, Gans ROB, Rosmalen JGM. Affection- and status-related stress in the first half of life: detrimental to later physical and mental health in both men and women? Manuscript aangeboden ter publicatie, 2009.

17.

Gerritsen D, Steverink N. Kwaliteit van leven. In: Pot AM, Kuin Y, Vink M, eds. Handboek Ouderenpsychologie. Utrecht: De Tijdstroom, 2007 (blz. 253-67).

18.

Gerritsen DL, Steverink N, Ooms ME, Ribbe MW. Finding a useful conceptual basis for enhancing the quality of life of nursing home residents. Quality Life Res 2004; 13: 611-24.

19.

Gerritsen DL, Steverink N, Frijters DHM, Ooms ME, Ribbe MW. Social well-being and its measurement in the nursing home; the SWON scale. J Clin Nurs 2009; in druk.

20.

Steverink N, Westerhof GJ, Bode C, Dittmann-Kohli F. The personal experience of aging, individual resources, and subjective well-being. J Gerontol: Psychol Sciences 2001; 56B: P364-73.

21.

Steverink N, Kempen GIJM. Het toekomstperspectief van ouderen: een theoretisch-empirische verkenning. Tijdschr Gerontol Geriatr 1998; 29: 196-204.

22.

Steverink N, Lindenberg S. Do good self-managers have less physical and social resource deficits and more well-being in later life? Eur J Ageing 2008; 5: 181-90.

23.

Timmer E, Steverink N, Dittmann-Kohli F. Cognitive representations of future gains, maintenance, and losses in the second half of life. Int J Aging Human Development 2002; 55: 321-39.

24.

Schuurmans H, Steverink N, Lindenberg S, Frieswijk N, Slaets JPJ. Old or frail: what tells us more? J Gerontol: Med Sciences 2004; 59: M962-65.

25.

Steverink N, Slaets JPJ, Schuurmans H, Lis M van. [Abstract] Measuring frailty: development and testing of the Groningen Frailty Indicator (GFI). Gerontologist 2001; 41, special issue 1: 236-37.

26.

Steverink N, Bode C, Westerhof GJ, Dittmann-Kohli F. Het meten van de beleving van het ouder worden. Ontwikkeling en toepassing van de “Beleving van het Ouder Worden Schaal” (BOWS). Nijmegen: Katholieke Universiteit, Sectie Psychogerontologie, internal report, 1999. Via www.nardisteverink.nl

27.

Nieboer A, Lindenberg S, Boomsma A, Van Bruggen AC. Dimensions of well-being and their measurement: The SPF-IL Scale. Soc Ind Res 2005; 73: 313-53.

28.

Schuurmans H, Steverink N, Frieswijk N, Buunk BP, Slaets JPJ, Lindenberg S. How to measure self-management abilities in older people by self-report. The development of the SMAS-30. Quality Life Res 2005; 14: 2215-28.

29.

Schuurmans H. Promoting well-being in frail elderly people: theory and intervention. Groningen: Dissertation University of Groningen, 2004. Via http://irs.ub.rug.nl/ppn/264412974

30.

Frieswijk N, Dijkstra P, Steverink N, Buunk BP, Slaets JPJ. Grip op het leven: genieten van het ouder worden. Utrecht: Het Spectrum, 2004.

31.

Frieswijk N, Steverink N, Buunk BP, Slaets JPJ. The effectiveness of a bibliotherapy in increasing the self-management ability of slightly to moderately frail older people. Pat Educ Counseling 2006; 61: 219-27.

32.

Kremers IP, Steverink N, Albersnagel FA, Slaets JPJ. Improved self-management ability and well-being in older women after a short group intervention. Aging Mental Health 2006; 10: 476-84.

33.

Elzen H, Slaets JPJ, Snijders TAB, Steverink N. Evaluation of the Chronic Disease Self-Management Program (CDSMP) among chronically ill older people in the Netherlands. Soc Sc Med 2007; 64: 1832-41.

34.

Elzen H, Slaets JPJ, Snijders TAB, Steverink N. The effect of a self-management intervention on health care utilization in a sample of chronically ill older patients in the Netherlands. J Eval Clin Practice 2008; 14: 159-61.

35.

Odyssee-groep. Via www.odyssee-groep.nl

36.

Stolk RP, Rosmalen JGM, Postma DS, et al. Universal risk factors for multifactorial diseases. Eur J Epidemiol 2008; 23: 67-74.

Titel: Gelukkig en gezond ouder worden: welbevinden, hulpbronnen en zelfmanagementvaardigheden
Auteur: Dr N. Steverink
Publicatiedatum: 01-12-2009
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie / Uitgave 6/2009
Print ISSN: 0167-9228
Elektronisch ISSN: 1875-6832
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03088518

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 6/2009

Focus op gerontologisch en geriatrisch onderzoek in Nederland en Vlaanderen

Recidiverend vallen, osteoporose en sarcopenie, drie belangrijke problemen, een geïntegreerde benadering.

De Longitudinal Aging Study Amsterdam: een overzicht van 17 jaar onderzoek naar verandering in dagelijks functioneren

In memoriam dr. R.J. van Zonneveld (1921-2009)

Determinanten van ziekte en gezondheid op hoge leeftijd:

Diagnose ‘Alzheimer’ ontoereikend voor ontzegging rijbewijs