Top

Gepubliceerd in:

22-10-2021

Geïntegreerde, cognitieve gedragstherapeutische gezins- en relatietherapie voor volwassenen met OCD: een meta-analyse

Auteurs: Kathleen E. Stewart, David Sumantry, Bailee L. Malivoire

Gepubliceerd in: Gezinstherapie Wereldwijd | Uitgave 4/2021

Samenvatting

Achtergrond: Het gezin betrekken bij een behandeling voor obsessieve compulsieve stoornis (OCD) is weliswaar heel gebruikelijk bij kinderen, maar volwassenen patiënten worden meestal individueel behandeld. Toch bestaat er overtuigend bewijs dat gezinsleden de OCD-symptomen kunnen verergeren, en dat is een goede reden om gezinsleden te betrekken bij de behandeling van OCD bij volwassenen. In deze meta-analyse hebben we onderzocht of een gezinsbehandeling effectief is voor OCD bij een volwassen populatie, en of er moderatoren zijn voor de behandeluitkomst.

Methode: In deze meta-analyse zijn vijftien studies beoordeeld (16 onafhankelijke steekproeven).

Resultaten: Gebleken is dat de gezinsbehandeling voor OCD bij volwassenen de OCD-symptomen, depressie, angst en functiebeperkingen bij patiënten vermindert. Ook meldden patiënt en gezin een verbetering van de algemene relatietevredenheid, tegenwerken, accommoderen en de geestelijke gezondheid. Met name de vorm van de individuele behandeling en de aandacht voor accommoderen door het gezin hadden een gunstig effect op de depressie van de patiënt. Gezinsleden meldden meer verbeteringen in de relatie dan patiënten. Een lager aantal behandelsessies voor de patiënt was gerelateerd aan meer verbetering in het tegenwerken. Dit gold ook voor het vrouwelijke geslacht. Een lager aantal sessies voor gezinsleden was gerelateerd aan een grotere verbetering voor de geestelijke gezondheid van de gezinsleden. FIT overtrof de controlegroep met individuele ERP in de afname van symptomen van OCD en depressie, accommoderen en verbetering van het functioneren.

Beperkingen: Beperkingen van deze review zijn onder andere de relatief kleine steekproefgrootte, de rekkelijke insluitingscriteria van de studies en de subjectiviteit van een aantal moderatorcategorieën.

Conclusies: het integreren van het gezin in de behandeling lijkt effectief voor OCD bij volwassenen, voor de gerelateerde symptomen en voor relatiefactoren. Er is voorlopig bewijs dat het betrekken van het gezin bij de behandeling tot betere uitkomsten leidt dan individuele behandeling. In dit artikel worden ook klinische aanbevelingen besproken.

vorige artikel Multiprobleemgezinnen in intensieve specialistische meergezinstherapie: een theoretische beschrijving en verslag van een casestudy

volgende artikel Nieuwe interventie voor paren met chronische pijn en relatieproblemen: een pilotstudie

Abramowitz, J. S., Baucom, D. H., Boeding, S., Wheaton, M. G., Pukay-Martin, N. D., Fabricant, L. E., Paprocki, C., & Fischer, M. S. (2013). Treating obsessive-compulsive disorder in intimate relationships: a pilot study of couple-based cognitive-behavior therapy. Behav. Ther., 44(3), 395–407. https://doi.org/10.1016/j.beth.2013.02.005.CrossRefPubMed

Adewuya, A. O., Ola, B. A., Aloba, O. O., Mapayi, B. M., & Oginni, O. O. (2006). Depression amongst Nigerian university students. Soc. Psychiatry Psychiatr. Epidemiol., 41(8), 674–678. https://doi.org/10.1007/s00127-006-0068-9.CrossRefPubMed

Albert, U., Bogetto, F., Maina, G., Saracco, P., Brunatto, C., & Mataix-Cols, D. (2010). Family accommodation in obsessive-compulsive disorder: relation to symptom dimensions, clinical and family characteristics. Psychiatry Res, 179(2), 204–211. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2009.06.008.CrossRefPubMed

American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and statistical manual (5e druk.).

Amir, N., Freshman, M., & Foa, E. B. (2000). Family distress and involvement in relatives of obsessive-compulsive disorder patients. J. Anxiety Disord., 14(3), 209–217. https://doi.org/10.1016/S0887-6185(99)00032-8.CrossRefPubMed

Assink, M., & Wibbelink, C. J. M. (2016). Fitting three-level meta-analytic models in R: a stepby-step tutorial. Quant. Methods Psychol., 12(3), 154–174. https://doi.org/10.20982/tqmp.12.3.p154.CrossRef

Belus, J. M., Baucom, D. H., & Abramowitz, J. S. (2014). The effect of a couple-based treatment for OCD on intimate partners. J. Behav. Ther. Exp. Psychiatry, 45, 484–488. https://doi.org/10.1016/j.jbtep.2014.07.001.CrossRefPubMed

Birnbaum, D. W., & Croll, W. L. (1984). The etiology of children’s stereotypes about sex differences in emotionality. Sex Roles, 10(9–10), 677–691. https://doi.org/10.1007/BF00287379.CrossRef

Butzlaff, R. L., & Hooley, J. M. (1998). Expressed emotion and psychiatric relapse: a metaanalysis. Arch. Gen. Psychiatry, 55(6), 547–552. https://doi.org/10.1001/archpsyc.55.6.547.CrossRefPubMed

Calvocoressi, L., Lewis, B., Harris, M., Trufan, S. J., Goodman, W. K., McDougle, C. J., & Price, L. H. (1995). Family accommodation in obsessive-compulsive disorder. Am. J. Psychiatry, 152(3), 441–443. https://doi.org/10.1176/ajp.152.3.441.CrossRefPubMed

Calvocoressi, L., Mazure, C., Stanislav, K., Skolnick, J., Fisk, D., Vegso, S., Van Noppen, B. L., & Price, L. H. (1999). Family accommodation of obsessive-compulsive symptoms: instrument development and assessment of family behavior. J. Nerv. Mental Dis, 187(10), 636–642. https://doi.org/10.1097/00005053-199910000-00008.CrossRef

Chambless, D. L., & Steketee, G. (1999). Expressed emotion and behavior therapy outcome: a prospective study with obsessive-compulsive and agoraphobic outpatients. J. Consult. Clin. Psychol., 67(5), 658–665. https://doi.org/10.1037//0022-006x.67.5.658.CrossRefPubMed

Chambless, D. L., Bryan, A. D., Aiken, L. S., Steketee, G., & Hooley, J. M. (1999). The structure of expressed emotion: a three construct representation. Psychol. Assess., 11(1), 67–76. https://doi.org/10.1037/1040-3590.11.1.67.CrossRef

Cherian, A. V., Pandian, D., Bada Math, S., Kandavel, T., & Janardhan Reddy, Y. C. (2014). Family accommodation of obsessional symptoms and naturalistic outcome of obsessive-compulsive disorder. Psychiatry Res., 215(2), 372–378. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2013.11.017.CrossRefPubMed

Cuijpers, P., Straten, A. van, & Warmerdam, L. (2008). Are individual and group treatments equally effective in the treatment of depression in adults?: a meta-analysis. Eur. J. Psychiatry, 22(1), 38–51.CrossRef

Davidson, K. D., France, J. P., & McLain-Tait, C. M. (2017). Systemic functioning of obsessivecompulsive and related disorders. In J. A. Russo, J. K. Coker & J. H. King (red.), DSM‑5 and family systems (pag. 135–158). https://doi.org/10.1891/9780826183996.0006.CrossRef

Feingold, A. (2015). Confidence interval estimation for standardized effect sizes in multilevel and latent growth curve modeling. J Consult. Clin. Psychol, 83(1), 157–168. https://doi.org/10.1037/a0037721.CrossRefPubMed

Frost, R. O., Steketee, G., Krause, M. S., & Trepanier, K. L. (1995). The relationship of the Yale- Brown Obsessive Compulsive Scale (YBOCS) to other measures of obsessive compulsive symptoms in a nonclinical population. J. Pers. Assess., 65(1), 158–168. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa6501_12.CrossRefPubMed

Fuchs, D., & Thelen, M. H. (1988). Children’s expected interpersonal consequences of communicating their affective state and reported likelihood of expression. Child Dev., 59(5), 1314–1322. https://doi.org/10.2307/1130494.CrossRefPubMed

Hezel, D. M., & Simpson, H. B. (2019). Exposure and response prevention for obsessive compulsive disorder: a review and new directions. Indian J. Psychiatry, 61(Suppl 1), S85–S92. https://doi.org/10.4103/psychiatry.IndianJPsychiatry_516_18.CrossRefPubMedPubMedCentral

Hibbs, E. D., Hamburger, S. D., Kruesi, M. J. P., & Lenane, M. (1993). Factors affecting expressed emotion in parents of ill and normal children. Am. J. Orthopsychiatry, 63(1), 103–112. https://doi.org/10.1037/h0079395.CrossRefPubMed

Himle, J. A., Rassi, S., Haghighatagou, H., Krone, K. P., Nesse, R., & Abelson, J. (2001). Group behavioural therapy of obsessive-compulsive disorder: seven vs. twelve-week outcomes. Depress. Anxiety, 13(4), 161–165. https://doi.org/10.1037/a0036709.CrossRefPubMed

Jónsson, H., & Hougaard, E. (2009). Group cognitive behavioural therapy for obsessive-compulsive disorder: a systematic review and meta-analysis. Acta Psychiatr Scand, 119(2), 98–106. https://doi.org/10.1111/j.1600-0447.2008.01270.x.CrossRefPubMed

Jónsson, H., Hougaard, E., & Bennedsen, B. E. (2011). Randomized comparative study of group versus individual cognitive behavioural therapy for obsessive compulsive disorder. Acta Psychiatr. Scand, 123(5), 387–397. https://doi.org/10.1111/j.1600-0447.2010.01613.x.CrossRefPubMed

Laidlaw, T. M., Falloon, I. R. H., Barnfather, D., & Coverdale, J. H. (1999). The stress of caring for people with obsessive compulsive disorders. Community Ment. Health J, 35(5), 443–450. https://doi.org/10.1023/a:1018734528606.CrossRefPubMed

Lee, D. K. (2005). Alternatives to p value: confidence interval and effect size. Korean J. Anesthesiol., 69(6), 555–562. https://doi.org/10.4097/kjae.2016.69.6.555.CrossRef

Livingston-Van Noppen, B., Rasmussen, S. A., Eisen, J., & Mc Cartney, L. (1990). Family function and treatment in obsessive-compulsive disorder. In M. Jenike, L. Baer & W. E. Minichiello (red.), Family function and treatment in obsessive-compulsive disorder. Obsessive Compulsive Disorder: Theory and Management (pag. 325–340).

Moher, D., Liberati, A., Tetzlaff, J., & Altman, D. G. (2009). Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: the PRISMA statement. Ann. Intern. Med., 151(4), 264–269. https://doi.org/10.7326/0003-4819-151-4-200908180-00135.CrossRefPubMed

Morris, S. B. (2008). Estimating effect sizes from pretest-posttest-control group designs. Organ. Res. Methods, 11(2), 364–386. https://doi.org/10.1177/1094428106291059.CrossRef

Okasha, A., El Akabawi, S., Snyder, K. S., Wilson, A. K., Youssef, I., & El Dawla, A. S. (1994). Expressed emotion, perceived criticism, and relapse in depression: a replication in an Egyptian community. Am. J. Psychiatry, 151(7), 1001–1005. https://doi.org/10.1176/ajp.151.7.1001.CrossRefPubMed

Olatunji, B. O., Davis, M. L., Powers, M. B., & Smits, J. A. J. (2013). Cognitive-behavioral therapy for obsessive-compulsive disorder: a meta-analysis of treatment outcome and moderators. J. Psychiatr Res., 47(1), 33–41. https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2012.08.020.CrossRefPubMed

Remmerswaal, K. C., Batelaan, N. M., & Balkom, A. J. van (2019). Relieving the burden of family members of patients with obsessive-compulsive disorder. Clin. Neuropsychiatry, 16(1), 47–52.

Renshaw, K. D., Steketee, G., & Chambless, D. L. (2005). Involving family members in the treatment of OCD. Cogn. Behav. Ther., 34(3), 164–175. https://doi.org/10.1080/16506070510043732.CrossRefPubMed

Rosa-Alcazar, A. I., & Iniesta-Sepulveda, M. (2018). Integrating family therapy into exposurebased CBT for a Spanish patient with obsessive scrupulosity. Bull. Menninger Clin., 82(4), 308–325. https://doi.org/10.1521/bumc.2018.82.4.308.CrossRefPubMed

Shields, C. G., Franks, P., Harp, J., McDaniel, S. H., & Campbell, T. L. (1992). Development of the family emotional involvement and criticism scale (FEICS): a self-report scale to measure expressed emotion. J. Marital Fam. Ther., 18(4), 395–407. https://doi.org/10.1111/j.1752-0606.1992.tb00953.x.CrossRef

Steketee, G. (1993). Social support and treatment outcome of obsessive compulsive disorder at 9‑month follow-up. Behav. Psychotherapy, 21(2), 81–95. https://doi.org/10.1017/S014134730001805X.CrossRef

Steketee, G. (1997). Disability and family burden in obsessive-compulsive disorder. Can. J. Psychiatry, 42(9), 919–928. https://doi.org/10.1177/070674379704200902.CrossRefPubMed

Steketee, G., Van Noppen, B., Lam, J., & Shapiro, L. (1998). Expressed emotion in families and the treatment of obsessive compulsive disorder. Psychother. Pract., 4(3), 73–91. https://doi.org/10.1002/(sici)1520-6572(199823)4:3〈73::aid−sess6〉3.0.co;2–9.CrossRef

Stengler-Wenzke, K., Kroll, M., Matschinger, H., & Angermeyer, M. C. (2006). Quality of life of relatives of patients with obsessive-compulsive disorder. Compr. Psychiatry, 47(6), 523–527. https://doi.org/10.1016/j.comppsych.2006.02.002.CrossRefPubMed

Sterne, J. A. C., Savović, J., Page, M. J., Elbers, R. G., Blencowe, N. S., Boutron, I., Catesm, C. J., Cheng, Y. H., Corbett, M. S., Eldridge, S. M., Hernán, M. A., Hopewell, S., Hróbjartsson, A., Junqueira, D. R., Jüni, P., Kirkham, J. J., Lasserson, T., Li, T., McAleenan, A., Reeves, B. C., Shepperd, S., Shrier, I., Stewart, L. A., Tilling, K., White, I. R., Whiting, P. F., & Higgins, J. P. T. (2019). RoB 2: a revised tool for assessing risk of bias in randomised trials. Br. Med. J, 366, l4898. https://doi.org/10.1136/bmj.14898.CrossRef

Strauss, C., Hale, L., & Stobie, B. (2015). A meta-analytic review of the relationship between family accommodation and OCD symptom severity. J. Anxiety Disord., 33, 95–102. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2015.05.006.CrossRefPubMed

Thompson-Hollands, J., Edson, A., Tompson, M., & Comer, J. S. (2014). Family involvement in the psychological treatment of obsessive-compulsive disorder: a meta-analysis. J. Fam. Psychol., 28(3), 287–298. https://doi.org/10.1037/a0036709.CrossRefPubMedPubMedCentral

Thompson-Hollands, J., Abramovitch, A., Tompson, M. C., & Barlow, D. H. (2015). A randomized clinical trial of a brief family intervention to reduce accommodation in obsessive-compulsive disorder: a preliminary study. Behav. Ther., 46(2), 218–229. https://doi.org/10.1016/j.beth.2014.11.001.CrossRefPubMed

Tynes, L. L., Salins, C., & Winstead, D. K. (1990). Obsessive-compulsive patients: familial frustration and criticism. J. Louisiana State Med. Soc., 142(10), 24–29.

Van Noppen, B. L., Rasmussen, S. A., Eisen, J., & McCartney, L. (1991). A multifamily group approaches as an adjunct to treatment of obsessive compulsive disorder. In M. Pato & J. Zohar (red.), Current treatments of obsessive compulsive disorder (pag. 115–134). : American Psychiatric Press.

Viechtbauer, W. (2010). Conducting meta-analyses in R with the meatafor package. J. Stat. Softw., 36(3), 1–48. https://www.jstatsoft.org/v36/i03/.CrossRef

Westfall, J. (2016). Five different “Cohen’s d” statistics for within-subject designs. Cookie Sci. http://jakewestfall.org/blog/index.php/2016/03/25/fivedifferent-cohens-D-statistics-for-within-subject-designs/. Geraadpleegd op: 25 maart 2016.

Whisman, M. A. (2013). Relationship discord and the prevalence, incidence, and treatment of psychopathology. J. Soc. Pers. Relat., 30(2), 163–170. https://doi.org/10.1177/0265407512455269.CrossRef

Whisman, M. A., Uebelacker, L. A., & Weinstock, L. M. (2004). Psychopathology and marital satisfaction: the importance of evaluating both partners. J. Consult. Clin. Psychol., 72(5), 830–838. https://doi.org/10.1177/02654075124552.CrossRefPubMed

Titel: Geïntegreerde, cognitieve gedragstherapeutische gezins- en relatietherapie voor volwassenen met OCD: een meta-analyse
Auteurs: Kathleen E. Stewart
David Sumantry
Bailee L. Malivoire
Publicatiedatum: 22-10-2021
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Gezinstherapie Wereldwijd / Uitgave 4/2021
Print ISSN: 1566-0206
Elektronisch ISSN: 1876-5874
DOI: https://doi.org/10.1007/s12440-021-00161-x

Erratum to: Het beeldscherm als blikverruimer: een speelse respons op de uitdagingen van online therapie voor kinderen en gezinnen

Erratum

Mijn broeders hoeder? Het subsysteem van broers en zussen in de context van fysieke en seksuele kindermishandeling

Multiprobleemgezinnen in intensieve specialistische meergezinstherapie: een theoretische beschrijving en verslag van een casestudy

“Ze geven je een tweede kans”: Percepties van jongeren en verzorgers van hun ervaringen met een gemeenschapsgericht systeem voor geestelijke gezondheidszorg

Bohn Stafleu van Loghum

Geïntegreerde, cognitieve gedragstherapeutische gezins- en relatietherapie voor volwassenen met OCD: een meta-analyse

Samenvatting

Andere artikelen Uitgave 4/2021

Ten geleide

Transgenerationele therapie: een klinische bespreking van gezinsdynamiek en verandering

Erratum to: Het beeldscherm als blikverruimer: een speelse respons op de uitdagingen van online therapie voor kinderen en gezinnen

Mijn broeders hoeder? Het subsysteem van broers en zussen in de context van fysieke en seksuele kindermishandeling

Multiprobleemgezinnen in intensieve specialistische meergezinstherapie: een theoretische beschrijving en verslag van een casestudy

“Ze geven je een tweede kans”: Percepties van jongeren en verzorgers van hun ervaringen met een gemeenschapsgericht systeem voor geestelijke gezondheidszorg

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Ten geleide

Transgenerationele therapie: een klinische bespreking van gezinsdynamiek en verandering

Erratum to: Het beeldscherm als blikverruimer: een speelse respons op de uitdagingen van online therapie voor kinderen en gezinnen

Mijn broeders hoeder? Het subsysteem van broers en zussen in de context van fysieke en seksuele kindermishandeling

Multiprobleemgezinnen in intensieve specialistische meergezinstherapie: een theoretische beschrijving en verslag van een casestudy

“Ze geven je een tweede kans”: Percepties van jongeren en verzorgers van hun ervaringen met een gemeenschapsgericht systeem voor geestelijke gezondheidszorg