Top

GZ - Psychologie

Gepubliceerd in:

01-09-2012 | Wetenschap

Gegeneraliseerde angststoornis

Diagnostische overwegingen en nieuwe behandelmogelijkheden1

Auteur: Dr. C. van der Heiden

Gepubliceerd in: GZ - Psychologie | Uitgave 6/2012

Samenvatting

De gegeneraliseerde angststoornis (GAS) is een veelvoorkomende stoornis, die in de klinische praktijk lastig te diagnosticeren en te behandelen blijkt. Er is dan ook behoefte aan diagnostische richtlijnen en effectievere behandelingen dan de huidige richtlijnbehandelingen (psychofarmaca of cognitieve gedragstherapie [CGT]). In dit artikel worden de voor de klinische praktijk belangrijkste aanbevelingen en uitkomsten uit het proefschrift On the diagnosis, assessment, and treatment of generalized anxiety disorder van Van der Heiden (2011) besproken. Naast praktische richtlijnen om de differentiaaldiagnostiek te verbeteren, worden de uitkomsten van een gerandomiseerde, wachtlijstgecontroleerde effectstudie besproken. In deze studie werden twee specifiek voor GAS ontwikkelde vormen van CGT met elkaar vergeleken. Daaruit bleek dat metacognitieve therapie, gericht op het wijzigen van de opvattingen die patiënten hebben over hun gepieker, het meest effectief was. Het artikel wordt daarom afgesloten met een gevalsbeschrijving, waarin de toepassing van deze methode wordt toegelicht.

vorige artikel Het Bestuurlijk Akkoord nader toegelicht

volgende artikel Blowen en het IQ

Gebaseerd op Van der Heiden ( 2012; in voorbereiding)

Altamura, A. C., Dell’Osso, B., D’Urso, N., Russo, M., Fumagalli, S., & Mundo, E. (2008). Duration of untreated illness as a predictor of treatment response and clinical course in generalized anxiety disorder. CNS Spectrums, 13, 415-422.CrossRefPubMed

American Psychiatric Association (APA) (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 4th edition, text revision (DSM-IV-TR). Washington: APA.CrossRef

Ballenger, J. C., Davidson, J. R., Lecrubier, Y., Nutt, D. J., Borkovec, T. D., Rickels, K., Stein, D. J., & Wittchen, H.-U. (2001). Consensus statement on generalized anxiety disorder from the International Consensus Group on Depression and Anxiety. Journal of Clinical Psychiatry, 62, 53-58.PubMed

Beesdo, K., Hoyer, J., Jacobi, F., Low, N. C. P., Höfler, M., & Wittchen, H.-U. (2009). Association between generalized anxiety levels and pain in a community sample: Evidence for diagnostic specificity. Journal of Anxiety Disorders, 23, 684-693.CrossRefPubMed

Borkovec, T. D., Abel, J. L., & Newman, H. (1995). The effects of therapy on comorbid conditions in generalized anxiety disorder. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 63, 479-483.CrossRefPubMed

Borkovec, T.D., Shadick, R.N., & Hopkins, M.B. (1991). The nature of pathological and normal worry. In: R. Rapee & D. Barlow (Eds.), Chronic anxiety: Generalized anxiety disorder and mixed anxiety-depression (pp. 29–51). New York: Guilford Press.

Brown, T. A., DiNardo, P. A., Lehman, C. L., & Campbell, L. A. (2001). Reliability of DSM-IV anxiety and mood disorders: Implications for classification of emotional disorders. Journal of Abnormal Psychology, 110, 49-58.CrossRefPubMed

Bruce, S. E., Machan, J. T., Dyck, I., & Keller, M. B. (2001). Infrequency of ‘pure’ GAD: Impact of psychiatric comorbidity on clinical course. Depression and Anxiety, 14, 219-225.CrossRefPubMed

Dugas, M.J., Brillon, P., Savard, P., Turcot, J., Gauvet, A., Ladouceur, R., Leblanc, R., & Gervais, N.J. (2010). A randomized clinical trial of cognitive-behavioral therapy and applied relaxation for adults with generalized anxiety disorder. Behavior Therapy, 41, 46-58.CrossRefPubMed

Dugas, M.J., & Ladouceur, R. (2000). Treatment of generalised anxiety disorder: Targeting intolerance of uncertainty in two types of worry. Behavior Modification, 24, 635-658.CrossRefPubMed

Dugas, M.J., Ladouceur, R., Léger, E., Freeston, M.H., Langlois, F., Provencher, M.D., & Boisvert, J.-M. (2003). Group cognitive-behavioral therapy for generalized anxiety disorder: treatment outcome and long-term follow-up. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 71, 821-825.CrossRefPubMed

Dugas, M. J., & Robichaud, M. (2007). Cognitive-behavioral treatment for generalized anxiety disorder: From science to practice. New York/London: Routledge.

D’Zurilla, T. J., & Nezu, A. M. (1999). Problem-solving therapy: A social competence approach to clinical intervention (2nd ed.). New York, NJ: Springer.

Fisher, P. L. (2006). The efficacy of psychological treatments for generalised anxiety disorder? In: G. C. L. Davey & A. Wells (Eds.), Worry and its psychological disorders: Theory, Assessment and Treatment (pp. 359–378). Chichester: Wiley.CrossRef

Gosselin, P., Ladouceur, R., Morin, C.M., Dugas, M.J., Baillargeron, L. (2006). Benzodiazepine discontinuation among adults with GAD: A randomized trial of cognitive behavioral therapy. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 74, 908-919.CrossRefPubMed

Heiden, C. van der (2009). Metacognitieve therapie bij gegeneraliseerde angst. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.CrossRef

Heiden, C. van der (2011). On the diagnosis, assessment, and treatment of generalized anxiety disorder [academisch proefschrift]. Enschede: Ipskamp.

Heiden, C. van der (2012). Cognitieve gedragstherapie voor de gegeneraliseerde angststoornis: een literatuuroverzicht en een gevalsbeschrijving? Directieve therapie, 32, 14-37.

Heiden, C. van der (in voorbereiding). Gegeneraliseerde angststoornis. In: Franken, I., Muris, P, & Denys, D. (red.), Basisboek Psychopathologie. Utrecht: De Tijdstroom.

Heiden, C. van der & Broeke, E. ten (2009). The when, why and how of worry exposure. Cognitive Behavioral Practice, 16, 386-393.CrossRef

Heiden, C. van der, Methorst, G., Muris, P., & Van der Molen, H. T. (2011). Generalized anxiety disorder: Clinical presentation, diagnostic features, and guidelines for clinical practice. Journal of Clinical Psychology, 67, 58-73.CrossRefPubMed

Hoyer, J., Heiden, C. van der, & Portman, M. E. (2011). Psychotherapy for generalized anxiety disorder. Psychiatric Annals, 41, 87-94.CrossRef

Hunot, V., Churchill, R., & Silva de Lima Teixeira, V. (2007). Psychological therapies for generalized anxiety disorder. (Review). Cochrane Database Systematic Review (1), D001848.

Kessler, R. C. (2002). Evidence that generalized anxiety disorder is an independent disorder. In: D. Nutt, K. Rickels & D. J. Stein (Eds.), Generalized anxiety disorder: Symptomatology, pathogenesis and management (pp. 3–10). London: Martin Dunitz.

Ladouceur, R., Dugas, M.J., Freeston, M.H., Léger, E., Gagnon, F., & Thibodeau, N. (2000). Efficacy of a cognitive-behavioral treatment for generalized anxiety disorder: evaluation in a controlled clinical trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 68, 957-964.CrossRefPubMed

Landelijke Stuurgroep Multidisciplinaire Richtlijnontwikkeling in de GGZ (LSMR) (2005). Multidisciplinaire richtlijn angststoornissen. Richtlijn voor diagnostiek, behandeling en begeleiding van volwassen cliënten met een angststoornis. Utrecht: Trimbos-instituut.

Mathews, A., & MacLeod, C. (1994). Cognitive approaches to emotion. Annual Review of Psychology, 45, 25-50.CrossRefPubMed

Meyer, T. J., Miller, M. L., Metzger, R. L. & Borkovec, T. D. (1990). Development and validation of the Penn State Worry Questionnaire. Behaviour Research and Therapy, 28, 487-495.CrossRefPubMed

Mitte, K. (2005). Meta-analysis of cognitive-behavioral treatments for generalized anxiety disorder: a comparison with pharmacotherapy. Psychological Bulletin, 131, 785-795.CrossRefPubMed

Newman, M. G., Przeworski, A., Fisher, A. J., & Borkovec, T. D. (2010). Diagnostic comorbidity in adults with generalized anxiety disorder: Impact of comorbidity on psychotherapy outcome and impact of psychotherapy on comorbid diagnoses. Behavior Therapy, 41, 59-72.CrossRefPubMed

Ploeg, H. M. van der (2000). Handleiding bij de Zelf Beoordelings Vragenlijst. Een Nederlandstalige bewerking van de Spielberger State-Trait Anxiety Inventory. Lisse: Swets & Zeitlinger.

Simon, N. M. (2009). Generalized anxiety disorder and psychiatric comorbidities such as depression, bipolar disorder, and substance abuse. Journal of Clinical Psychiatry, 70 (suppl. 2), 10-14.CrossRefPubMed

Weisberg, R. B. (2009). Overview of generalized anxiety disorder: Epidemiology, presentation, and course. Journal of Clinical Psychiatry, 70 (suppl. 2), 4-9.CrossRefPubMed

Wells, A. (1995). Metacognition and worry: A cognitive model of generalized anxiety disorder. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 23, 301-320.CrossRef

Wells, A. (1997). Cognitive therapy of anxiety disorders: A practice manual and conceptual guide. Chichester, UK: John Wiley & Sons.

Wells, A. (2009). Metacognitive therapy for anxiety and depression. New York/London: The Guilford Press.

Wells, A., & King, P. (2006). Metacognitive therapy for generalized anxiety disorder: An open trial. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 37, 206-212.CrossRefPubMed

Wells, A., Welford, M., King, P., Wisely, J., & Mendel, E. (2010). A pilot randomized trial of metacognitive therapy versus applied relaxation in the treatment of adults with generalized anxiety disorder. Behaviour Research and Therapy, 48, 429-434.CrossRefPubMed

Wierzbicki, M., & Pekarik, G. (1993). A meta-analysis of psychotherapy dropout. Professional Psychology: Research and Practice, 24,190-195.CrossRef

Zimmermann, M., & Chelminski, I. (2003b). Clinical recognition of anxiety disorders in depressed outpatients. Journal of Psychiatry Research, 37, 325-333.CrossRef

Titel: Gegeneraliseerde angststoornis
Diagnostische overwegingen en nieuwe behandelmogelijkheden1
Auteur: Dr. C. van der Heiden
Publicatiedatum: 01-09-2012
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: GZ - Psychologie / Uitgave 6/2012
Print ISSN: 1879-5080
Elektronisch ISSN: 1879-5099
DOI: https://doi.org/10.1007/s41480-012-0055-6

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 6/2012

Contact met Kees

Blowen en het IQ

Parafilieën in de DSM: vooroordeel of functioneel?1

Nieuws

Beschermende factoren bij seksuele delinquenten

‘Klaar de klus met het juiste gereedschap’