Tijdens mijn studie tandheelkunde heb ik in de masterfase het scriptieonderzoek verricht naar de mate van kennis over erosieve gebitsslijtage onder jongvolwassenen. Tevens is aan de deelnemers gevraagd hoe zij geïnformeerd wensen te worden over een tandheelkundig onderwerp. Onderstaand artikel is gebaseerd op de uitkomsten van het onderzoek.
Opmerkingen
Vera Verploegen studeerde in 2017 af als tandarts aan de Rijksuniversiteit Groningen. Voor haar masterscriptie, waarop onderhavig artikel gebaseerd is, ontving zij de Boeringprijs van het Centrum voor Tandheelkunde en Mondzorgkunde en de NWVT-TP Masterscriptieprijs. De scriptie werd begeleid door dr. Annemarie A. Schuller. Vera is nu werkzaam als tandarts algemeen practicus bij Mondzorg Drenthe in Beilen en Tandartsenpraktijk de Jong in Assen.
Ontstaan van slijtage
Gebitsslijtage kent drie ontstaansvormen: attritie, abrasie en erosie. Deze treden veelal gelijktijdig op en beïnvloeden elkaar. De verschillende vormen zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden.1 Attritie is gebitsslijtage door tand-tandcontact, abrasie is mechanische gebitsslijtage door interactie tussen tand en extern materiaal. Erosieve gebitsslijtage is slijtage door inwerking van zuren die glazuur en dentine oplossen. Dit zijn zuren die niet afkomstig zijn vanuit bacteriën, zoals bij het ontstaan van cariës. Bij erosieve gebitsslijtage kunnen de zuren extrinsieke zuren zijn (bijvoorbeeld uit zure dranken of voedingsmiddelen) of intrinsieke zuren (bijvoorbeeld door braken of gastro-oesofagale reflux).23 Direct contact met zuren speelt een essentiële rol in het ontstaan van erosieve gebitsslijtage. Waarom dit zich dit bij de een wel en bij de ander niet klinisch manifesteert heeft te maken met het samenspel tussen chemische-, biologische- en gedragsfactoren.4
Wereldwijd zijn verscheidene onderzoeken gedaan naar de prevalentie van erosieve slijtage5, zo ook in Nederland. De eerste tekenen van gebitsslijtage zijn al op jonge leeftijd waarneembaar.6 Bij 20-25% van de jongvolwassenen zijn tekenen van niet-fysiologische slijtage vastgesteld.7 Bij het ouder worden neemt de prevalentie toe: bij driekwart van de volwassenen ziet men een vorm van enige tot ernstige slijtage.8
NWVT-TP MASTERSCRIPTIEPRIJS
De NWVT (Nederlandse Wetenschappelijke Vereniging van Tandartsen) heeft in samenwerking met het tijdschrift TandartsPraktijk (TP) de ‘NWVT-TP Masterscriptieprijs’ ingesteld. Studenten komen, voordat zij officieel aan het werk gaan als tandarts algemeen practicus, in aanraking met onderzoek dat vaak leidt tot het opstellen van de masterscriptie.
De NWVT en TP hebben de Masterscriptieprijs ingesteld voor de beste scriptie van de drie tandheelkundige opleidingen. De scriptie die als beste beoordeeld wordt – waarbij de relevantie voor de tandarts algemeen practicus evident is – ontvangt de NWVT-TP Masterscriptieprijs.
De hoofdcriteria waarop de scripties beoordeeld worden zijn:
a
Originaliteit van onderwerp en de aanpak.
b
Bruikbaarheid en relevantie voor de tandarts algemene practicus.
c
Wijze van presentatie, uitvoering en beeldmateriaal zowel met betrekking tot de scriptie als tot het TP artikel.
In november 2017 is deze prijs tijdens de ledenvergadering van de NWVT uitgereikt en heeft de winnaar van de prijs van 2017 (periode augustus 2016-2017) een presentatie gegeven over de inhoud van haar masterscriptie.
De prijswinnaars van de NWVT-TP Masterscriptie prijs 2017 zijn:
1e prijs: Vera Verploegen – oud-student UMC Groningen.
Titel masterscriptie: ‘Erosieve gebitsslijtage, wat weten jongvolwassenen hierover en hoe wensen zij tandheelkundige informatie te ontvangen?’ Haar begeleider was dr. Annemarie Schuller
2e prijs: Jochem Lemain (RU Nijmegen)
Titel masterscriptie: ‘Succes en overleving van kronen in een algemene tandartspraktijk in Nederland met een opvolging van 5 tot 12 jaar.’
3e prijs: Giney Sowidjojo (ACTA)
Titel masterscriptie: ‘Online review about dentists. What do patients write about dentists and what can dentists do with it?’
Bijgaand en vervolgens in TP april en TP mei 2018 wordt aandacht besteed aan de winnaars van de NWVT-TP Masterscriptieprijs 2017.
In dit nummer een artikel van de eersteprijswinnaar, Vera Verploegen.
Afb. 1
14 jaar
Afb. 2
16 jaar
Het resultaat van de erosieve gebitslijtage is een onomkeerbaar verlies van harde weefsels met als gevolg dentinehypersensitiviteit, functionele en esthetische klachten.9 Daarmee is het voorkómen van erosieve gebitslijtage van belang.
×
×
Scriptieonderzoek
In de preventieve tandheelkunde is een grote rol weggelegd voor de beïnvloeding van gedrag, zo ook in het voorkómen van erosieve slijtage. Er zijn vele onderzoeken en theorieën bekend aangaande gedragsbeïnvloeding. Kennis en motivatie zijn belangrijke factoren om gedragsverandering te kunnen bewerkstelligen. Heeft een patiënt in uw praktijk wel voldoende kennis over erosieve gebitsslijtage? In mijn scriptie heb ik onderzocht wat het kennisniveau is van jongvolwassen aangaande erosieve gebitsslijtage en hoe zij tandheelkundige informatie het liefste zouden willen ontvangen. Het onderzoek werd uitgevoerd binnen het TOP-NN-netwerk. TOP-NN staat voor Tandheelkundig Onderzoek en Praktijk in Noord-Nederland. Het is een ‘practice based researchnetwerk’ waar onderzoek wordt uitgevoerd voor, door en in tandheelkundige praktijken die gevestigd zijn in Groningen, Drenthe en Friesland, samen met het Centrum Tandheelkunde en Mondzorgkunde van het UMCG. Aan mijn onderzoek deden 25 praktijken mee. Via deze praktijken werden 331 jongvolwassenen gevraagd om een vragenlijst in te vullen met vragen over hun kennis met betrekking tot erosieve gebitsslijtage en vragen over hoe zij tandheelkundige informatie bij voorkeur zouden willen ontvangen. Dit onderzoek is uitgebreid beschreven in het NTvT van september 2017.10
Kennis onder jongvolwassenen
Uit mijn onderzoek blijkt dat onder jongvolwassenen weinig bekend is over erosieve gebitsslijtage. Vaak wisten de deelnemers niet wat het effect kan zijn van bijvoorbeeld een droge mond, water drinken na een zuurmoment, het niet-erosieve effect van yoghurt en het basisadvies van het Ivoren Kruis omtrent het maximale aantal eet- en drinkmomenten op een dag. Slechts 9% van de deelnemers kent het basisadvies om maximaal zeven keer per dag iets te eten of te drinken. De erosieve eigenschappen van vruchtensap, sportdrank, energiedrank en cola waren echter wel bij bijna iedereen bekend.10
Afb. 3
18 jaar
Afb. 4
21 jaar
×
×
De jongvolwassenen die eerder informatie hadden ontvangen over erosieve gebitsslijtage en de hoger opgeleiden hadden meer kennis over erosieve gebitsslijtage.10 Dit geeft aan dat kennisoverdracht van de mondzorgprofessional aan de patiënt kan leiden tot het vergroten van de kennis en dat de tandarts algemeen practicus wellicht meer aandacht moet schenken aan lager opgeleiden.
De jongvolwassenen gaven tevens aan dat zij de tandheelkundige informatie het liefst via de mondzorgprofessional verkrijgen, eventueel aangevuld met schriftelijke informatie toegespitst op de eigen mondsituatie.10
Adviezen voor de praktijk
De adviezen voor de praktijk bestaan op dit moment uit het onder de aandacht brengen van het onderwerp erosieve gebitsslijtage onder jongvolwassenen.
Omdat uit de resultaten blijkt dat jongvolwassenen het liefst informatie ‘face-to-face’ van een mondzorgprofessional wensen te krijgen, aangevuld met schriftelijke informatie op maat, is het CTM-UMCG een vervolgproject gestart waarin zij een computerprogramma ontwikkelt dat de informatie op maat kan genereren. Tandartsen die aangesloten zijn bij TOP-NN zal in de loop van 2018 gevraagd worden om het programma te testen. Een effectevaluatie onder patiënten zal de mogelijke effectiviteit daarna moeten aantonen.
De referenties die bij dit artikel behoren kunnen worden opgevraagd via het e-mailadres redactie-tp@planet.nl. Ze worden u dan per omgaande toegestuurd.
Met BSL Tandarts Totaal houdt u eenvoudig en efficiënt uw vak bij. Met dit abonnement krijgt u tijdschrift TandartsPraktijk in de bus, heeft u toegang tot een groot aantal tandheelkundige boeken en geaccrediteerde nascholing, waaronder de TP Kennistoetsen. Alles in uw eigen tijd en wanneer het u het beste uitkomt. Op BSL Tandarts Totaal vindt u betrouwbare en actuele vakinformatie om u nóg beter te maken in uw vak.
TandartsPraktijk informeert u over de belangrijkste ontwikkelingen in de tandheelkunde en tandtechniek door praktisch toepasbare klinische artikelen en herkenbare casuïstiek, toegelicht aan de hand van duidelijke kleurenfoto's, röntgenfoto's en tekeningen.
Met BSL houdt u eenvoudig en efficiënt uw vak bij. Met dit proefabonnement krijgt u toegang tot een geselecteerd gedeelte van de online bibliotheek. Zo kan u gebruik maken van de online boeken, één e-learning, één web-tv en een aantal video's.
