Ouderen die meerdere aandoeningen hebben, gebruiken vaak veel geneesmiddelen tegelijk. Farmacoloog Ben Janssen van de Universiteit Maastricht vindt dat fysiotherapeuten meer oog moeten hebben voor de effecten van al die medicatie.
Polyfarmacie komt veel voor bij ouderen die meerdere aandoeningen hebben en daarvoor verschillende medicatie gebruiken. Doordat er meerdere middelen tegelijk gebruikt worden, is er een grotere kans op bijwerkingen en interacties tussen middelen.
Spierkrampen
Ben Janssen spreekt volgende week op het Congres Multimorbiditeit: “Ik geef les over medicatie en dat je daar ook ziek van kunt worden. De meeste ouderen slikken meer dan vijf verschillende medicijnen. In de praktijk zie ik dat patiënten in ziekenhuizen soms wel tien middelen krijgen.” Dokters behandelen mensen als een verzameling van organen, zegt Janssen. De ene specialist weet niet meer wat de ander doet. “Mensen krijgen medicijnen voorgeschreven, die hebben bijwerkingen en daar krijgen ze dan opnieuw pilletjes voor. Zo kun je een hele waslijst opbouwen.” Voor cholesterol en moeheid kun je bijvoorbeeld pillen krijgen die spierkrampen veroorzaken. Janssen: “Op een gegeven moment kun je je afvragen: wat is nou oorzaak en wat is de kwaal? Die spiegel wil ik voorhouden.”
Door fysiotherapeuten beter te trainen in farmacotherapie hoopt Janssen veel problemen te voorkomen. “Mensen kunnen zelf naar fysiotherapeuten zonder verwijzing. Fysiotherapeuten krijgen geen les in medicijnen. Ze schrijven wel op wat mensen krijgen, maar de meeste fysiotherapeuten weten niet wat die medicijnen doen. Ik vind het belangrijk dat ze dat wel weten. Het is belangrijk dat ze weten dat vermoeidheid en koude extremiteiten door betablokkers kunnen komen. Of stel je begint iemand te masseren en die patiënt krijgt allemaal blauwe plekken. Dan is het goed dat je weet dat de patiënt bloedverdunners slikt. Ik wil in ieder geval die overweging laten zien en artsen en fysiotherapeuten leren op te zoeken wat medicijnen doen. Dat zou helpen.”
Polyfarmacie
Er komt steeds meer aandacht voor polyfarmacie. In mei 2012 is de richtlijn Polyfarmacie bij ouderen verschenen, die overmedicatie én ondermedicatie moet tegengaan. Maar onder fysiotherapeuten is de gemiddelde kennis van medicijnen gering, meent Janssen. “De mensen die ik spreek, zeggen: dat is te moeilijk hoor. Ze hebben wel een gut feeling, maar ze hebben er geen opleiding in gehad. Mijn zwager is fysiotherapeut. Hij zegt ‘ik doe niks met medicijnen’. Hij belt soms wel de dokter als hij het niet vertrouwt, maar ja, zegt hij, dat geeft ook meer werk.”
Auteur(s): Daan Marseilis Foto HuntStock