Top

2018 | Boek

hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

Focus op familie

Bij behandeling van psychiatrische problematiek

Auteur: Wiepke Cahn

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Over dit boek

Elke ernstige psychiatrische aandoening kost veel hoofdbrekens. Natuurlijk, in de meest letterlijke zin, bij de patiënt. Maar, liefst zo kort mogelijk nadien, ook bij de behandelaar. Maar om de aard en de impact van de situatie wérkelijk te doorgronden…: focus op familie!Ook al is professionele hulp onder omstandigheden vaak redelijk adequaat, toch gaat het gedurende de levensloop van een chronische patiënt ook gegarandeerd een paar keer goed mis:verkeerde diagnose, contraproductieve medicatie, bijkomende lichamelijke aandoeningen (comorbiditeit), een crisis, suïcidaliteit. De omgeving van de familie heeft complicaties meestal eerder in de gaten dan de behandelaar of de patiënt zelf. Ook daarom…focus op familie!Nóg een aspect: bij familieleden/mantelzorgers raken op gezette tijden de energie’batterijen’ van de betrokkenen uitgeput. En ook hen treft in de loop van de jaren natuurlijk comorbiditeit. De ggz heeft hier een verantwoordelijkheid…focus op familie!Elke hulpverlener moet (leren) kijken met dubbelfocus: één brandpunt zoekt de patiënt en een tweede de familie.Dit boek heeft feitelijk maar één doelgroep: deskundigen! Zowel hulpverleners als familieleden zijn deskundigen, competent als het om hun kwetsbare naaste gaat. Ze hebben een gezamenlijke missie.

Inhoudsopgave

Voorwerk

Onderbouwing

Voorwerk

De aanklacht

Samenvatting

Bij het afnemen en het uitwerken van de interviews bekroop mij een zeer naar en unheimisch gevoel. Een gevoel van (plaatsvervangende) schaamte over misstanden in de psychiatrie. Het was niet alleen schaamte over de psychiatrie uit het verleden maar ook schaamte over het heden.

Wiepke Cahn

De geschiedenis en organisatie van de psychiatrie

Samenvatting

Psychiatrie kent een lange geschiedenis van onbegrip en taboe. Door ons te verdiepen in geschiedenis van de psychiatrie wordt duidelijk waarom het nog steeds lastig is om openhartig over psychiatrische aandoeningen te spreken. Dit is niet alleen een probleem voor de persoon die ziek is maar ook voor de familie

Wiepke Cahn

Interviews

Voorwerk

Mattijs en sandra twee kinderen met AD(H)D

Samenvatting

Op een zondag gaan Jessica en ik naar Zaandam om de familie Janssen te interviewen. We hebben moeite om het huisnummer te vinden en bellen aan bij een flat waar een vriendelijke vrouw ons laat weten dat we niet goed zitten. Tja, we hebben dan ook geen idee wie we eigenlijk gaan ontmoeten. Ik heb een brief geschreven aan Balans, een landelijke vereniging voor ouders van kinderen met ontwikkelingsstoornissen.

Wiepke Cahn

Thea zoon en man met dwang

Samenvatting

We spreken af op de mbo-school waar Thea lesgeeft. De school heeft een leuke vibe. Jonge mensen, vol optimisme en levenslust. Alert en snel reagerend op hun omgeving. Jongeren voor de deur met een sigaret. Veel gelach en nieuwsgierigheid. Jessica heeft problemen met parkeren maar het lukt uiteindelijk toch.

Wiepke Cahn

Roderik en merijn vader manisch-depressief

Samenvatting

Aangezien Jessica niet kan vraag ik deze keer Marianne mee. Marianne is een jeugdvriendin en psycholoog. Met haar heb ik de voorpremière van de documentaire Ver van Daan gezien. In deze film brengt documentairemaker Roderik zijn zoektocht naar de ziekte van zijn vader in beeld. Zijn vader Daan heeft een manisch-depressieve stoornis, ook wel bipolaire stoornis genoemd, die resulteerde in schulden, een echtscheiding, opname in een psychiatrisch ziekenhuis en verwijdering van familie en maatschappij.

Wiepke Cahn

Chantal dochter met anorexia

Samenvatting

In een klein dorp, vlakbij ‘s-Hertogenbosch, is het volgende interview. Dit keer ben ik alleen omdat Jessica naar een ouderavond moet. Het dorp ziet er gemoedelijk uit. Voordat ik heb aangebeld doet Chantal de deur al open. Ik geef haar een amaryllis als dank voor haar bereidheid om haar verhaal te vertellen. Zelf heb ik niet veel ervaring met eetstoornissen. In mijn opleiding heb ik ooit cognitieve gedragstherapie gegeven aan een jonge vrouw met anorexia nervosa maar helaas zette dit niet veel zoden aan de dijk.

Wiepke Cahn

Paul dochter met borderline en diabetes

Samenvatting

Op de Oude Gracht in Utrecht staat het pand waarin Stichting Borderline is gevestigd. Daar gaan we Paul interviewen. Toen wij patiënten en familieverenigingen aangeschreven hadden met de vraag of naasten ons hun verhaal wilden vertellen nam Paul contact met ons op. Van tevoren bespraken Jessica en ik met elkaar wat we hem wilden vragen. Dit hadden we niet eerder zo uitgebreid gedaan.

Wiepke Cahn

Lydia man met verslaving

Samenvatting

Het was de bedoeling om een goede kennis te interviewen wiens ex- vrouw een alcohol probleem heeft maar de afspraak met hem moest ik op het laatste moment afzeggen. Scott, mijn man, had namelijk tijdens het fietsen vlak voor het geplande interview zijn arm gebroken. Achteraf gezien was het beter dat het gesprek niet doorging want enige ambivalentie klonk door in het voorgesprek.

Wiepke Cahn

Kitty broer met psychoses en post-traumatische stress

Samenvatting

Kitty is getrouwd en heeft twee studerende kinderen. Ze zit in het bestuur van Ypsilon en is zeer bereid haar verhaal te vertellen. Ik ben bij haar thuis uitgenodigd en doe dit interview alleen, zonder Jessica. Nadat ik mij heb voorgesteld, realiseer ik me dat we ongeveer even oud zijn. Ik vraag me af of dit wat uitmaakt voor het interview. Als interviewer of psychiater projecteer je immers je eigen ervaringen gemakkelijker op iemand die ongeveer dezelfde achtergrond en leeftijd heeft.

Wiepke Cahn

Robert en pien dochter met psychoses en verslaving

Samenvatting

Via Ypsilon (de vereniging van familieleden van mensen met een verhoogde kwetsbaarheid voor psychose) kregen we de gegevens door van Robert en Pien Kok. Het interview vindt plaats in het umc Utrecht, want het was hun wens om het gesprek juist niet bij hen thuis te voeren. Interessant, want de plaats van het interview daar hadden we nog niet bij stilgestaan. Wie kiest voor welke locatie en waarom? Ik heb het hen ook niet gevraagd. Na de introductie vlot het gesprek meteen. Het echtpaar Kok is een kwiek echtpaar van in de zeventig, alert en geïnteresseerd. Ze hebben beiden in het onderwijs gezeten en hebben vanuit hun werkverleden ook kinderen met problemen gekend.

Wiepke Cahn

Nynka broer met schizofrenie

Samenvatting

Nynka Delcour, theatermaakster, benaderde mij via een ex-patiënte met de vraag of ik mee wilde werken aan Vuile was, een documentaire over de voorstelling Hou me los. Hou me los is een bijzonder muziektheaterstuk over de relatie van Nynka met haar oudere broer, die schizofrenie heeft. Tijdens de voorstellingen komen er veel emoties los bij het publiek. Bij één van de voorstellingen waren Nynka’s achterneef, Paul Delcour, en zijn vrouw aanwezig. Na afloop vroeg Pauls vrouw: Waarom maakje hier geen documentaire over?

Wiepke Cahn

Willem vrouw met depressie en angst

Samenvatting

Willem en Gerda wonen aan een gracht in het centrum van Delft, in een licht huis met een vrolijke uitstraling. Meteen denk ik: Hier kan je toch niet depressief zijn, in zo’n leuk huis, vlakbij winkels, bars en kleine eettentjes. Wat een stigmatiserende gedachte!

Wiepke Cahn

Ontwikkeling

Voorwerk

Vóór de diagnose, patiënt en familie an zet

Samenvatting

Bij het ontstaan van alle ziekten spelen zowel erfelijke (genetische) factoren als omgevingsfactoren een rol. Vroeger dachten we dat ziekten puur genetisch of omgevings-gerelateerd waren maar tegenwoordig weten we beter. Er is eigenlijk altijd wel in min of meerdere mate een interactie tussen de genetica en de omgevingsfactoren. Zelfs bij ziekten waarvan we weten welk genetisch defect ten grondslag ligt aan de ziekte, zoals bijvoorbeeld bij de ziekte van Huntington, tonen studies aan dat omgevingsfactoren mogelijk meebepalen wanneer en hoe de ziekte tot uiting komt (Wexler e.a. 2004). Bij diabetes type ii (suikerziekte), is dit nog duidelijker.

Wiepke Cahn

De diagnostische fase

Samenvatting

Psychiatrie is een medisch specialisme dat zich bezighoudt met preventie, diagnostiek en behandeling van psychische ziektebeelden. De term psychiatrie is een samenvoeging van het Griekse psyche (ziel/geest) en iatros (arts). De psychiatrie houdt zich bezig met het verlichten van het psychisch lijden ten gevolge van psychiatrische aandoeningen en het verbeteren van het psychisch welbevinden van de psychiatrische patiënt en diens omgeving.

Wiepke Cahn

De behandeling en het ziektebeloop

Samenvatting

De behandeling is in de psychiatrie relatief eenvoudig te omschrijven: pillen, praten en doen. Bij de mildere aandoeningen of bij persoonlijkheidsproblematiek zal voornamelijk psychotherapie worden ingezet. Bij matig ernstige aandoeningen zijn zowel medicatie als psychotherapie nodig. Bij de heel ernstige aandoeningen zal alles uit de kast gehaald worden maar zal vooral ook eerst gekeken worden wat de medicatie voor effect heeft.

Wiepke Cahn

De toekomstige psychiatrie met een focus op de familie

Samenvatting

Het is merkwaardig dat psychiatrische zorg qua organisatie en financiën gescheiden is van andere medisch specialistische zorg, gezien de overeenkomsten in etiologie en beloop van psychiatrische, neurologische en internistische aandoeningen en het hoge percentage van co-morbiditeit (70% van de patiënten met een psychiatrische aandoening heeft ook een andere lichamelijke aandoening). Het zou een mooie ambitie zijn om deze scheiding in de toekomst op te heffen.

Wiepke Cahn

De diagnoses uit de interviews

Samenvatting

adhd staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder en is voor het twaalfde levensjaar aanwezig. Een kind met adhd heeft een niet bij de leeftijd passende onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit.

Wiepke Cahn

Nawerk

Titel: Focus op familie
Auteur: Wiepke Cahn
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN: 978-90-368-2046-2
Print ISBN: 978-90-368-2045-5
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-2046-2