Skip to main content

Mijn bibliotheek

Shop

Nieuws
Boeken
Tijdschriften
E-learning
Web-tv
Video
Audio

Tips voor Mijn BSL

UITGEBREID ZOEKEN
Inloggen
Top
Bijblijven

Tip

Swipe om te navigeren naar een ander artikel

Gepubliceerd in: Bijblijven 8/2015

01-10-2015

Empathie, de hoeksteen voor effectieve persoonsgerichte zorg

Auteurs: Dr. Tim C. olde Hartman, Drs. Frans A.W.M. Derksen, Prof. dr. Jan W. Smit

Gepubliceerd in: Bijblijven | Uitgave 8/2015

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

De kwaliteit van de arts-patiëntrelatie heeft direct invloed op gezondheidszorguitkomsten bij patiënten. Empathie, het vermogen om je in te leven in de wereld van de patiënt en daar op een therapeutische manier mee omgaan, speelt hierin een belangrijke rol. Empathie kunnen we onderverdelen in affectieve en cognitieve empathie. Deze twee vormen van empathie resulteren in empathisch gedrag. Empathie lijkt af te nemen gedurende de medische opleiding. Gericht onderwijs kan empathische vermogens echter weer aanwakkeren en in stand houden. Neuropeptiden, spiegelneuronen en verschillende met elkaar verbonden hersengebieden lijken een rol te spelen bij empathie. Door empathie zijn patiënten meer tevreden over de geleverde zorg en ze zijn trouwer in het opvolgen van adviezen. Ook lijkt empathie effectief op klinische parameters. Kortom, empathie maakt je een betere dokter.
vorige artikel Zelfmanagement
volgende artikel Quantified Self in de huisartsenpraktijk
Literatuur
1.
Stewart M. Reflections on the doctor-patient relationship: from evidence and experience. Br J Gen Pract. 2005;55(519):793–801. PubMedCentralPubMed
2.
Wampold BE. The great psychotherapy debate. Models, methods, and findings. London: Lawrence Erlbaum Associates; 2001:263.
3.
Os TW van, Brink RH van den, Tiemens BG, Jenner JA, Meer K van der, Ormel J. Communicative skills of general practitioners augment the effectiveness of guideline-based depression treatment. J Affect Disord. 2005;84(1):43–51.
4.
Kaptchuk TJ, Kelley JM, Conboy LA, Davis RB, Kerr CE, Jacobson EE, et al. Components of placebo effect: randomised controlled trial in patients with irritable bowel syndrome. BMJ. 2008;336(7651):999–1003. PubMedCentralCrossRefPubMed
5.
Lewis JR. Patient views on quality care in general practice: literature review. Soc Sci Med. 1994;39(5):655–70. CrossRefPubMed
6.
7.
8.
Shapiro J. How do physicians teach empathy in the primary care setting? Acad Med. 2002;77(4):323–8. CrossRefPubMed
9.
Suchman AL, Markakis K, Beckman HB, Frankel R. A model of empathic communication in the medical interview. JAMA. 1997;277(8):678–82. CrossRefPubMed
10.
Norfolk T, Birdi K, Walsh D. The role of empathy in establishing rapport in the consultation: a new model. Med Educ. 2007;41(7):690–7. CrossRefPubMed
11.
olde Hartman TC, Ravesteijn HJ van. ‘Well doctor, it is all about how life is lived’: cues as a tool in the medical consultation. Ment Health Fam Med. 2008;5:183–7.
12.
Heath I. ‘Uncertain clarity’: contradiction, meaning, and hope. Br J Gen Pract. 1999;49:651–7. PubMedCentral
13.
Neumann M, Bensing J, Mercer S, Ernstmann N, Ommen O, Pfaff H. Analyzing the ‘nature’ and ‘specific effectiveness’ of clinical empathy: a theoretical overview and contribution towards a theory-based research agenda. Patient Educ Couns. 2009;74(3):339–46. CrossRefPubMed
14.
Ridd M, Shaw A, Lewis G, Salisbury C. The patient-doctor relationship: a synthesis of the qualitative literature on patients’ perspectives. Br J Gen Pract. 2009;59(561):e116–33. PubMedCentralCrossRefPubMed
15.
Eveleigh RM, Muskens E, Ravesteijn H van, Dijk I van, Rijswijk E van, Lucassen P. An overview of 19 instruments assessing the doctor-patient relationship: different models or concepts are used. J Clin Epidemiol. 2012;65(1):10–5. CrossRefPubMed
16.
Hojat M, Gonnella JS, Nasca TJ, Mangione S, Vergare M, Magee M. Physician empathy: definition, components, measurement, and relationship to gender and specialty. Am J Psychiatry 2002;159(9):1563–9. CrossRefPubMed
17.
Mercer SW, Maxwell M, Heaney D, Watt GC. The consultation and relational empathy (CARE) measure: development and preliminary validation and reliability of an empathy-based consultation process measure. Fam Pract. 2004;21(6):699–705. CrossRefPubMed
18.
Thiel J van, Kraan HF, Vleuten CP van der. Reliability and feasibility of measuring medical interviewing skills: the revised Maastricht History-Taking and Advice Checklist. Med Educ. 1991;25(3):224–9. CrossRefPubMed
19.
Roter D, Larson S. The Roter interaction analysis system (RIAS): utility and flexibility for analysis of medical interactions. Patient Educ Couns. 2002;46(4):243–51. CrossRefPubMed
20.
Krasner MS, Epstein RM, Beckman H, Suchman AL, Chapman B, Mooney CJ, et al. Association of an educational program in mindful communication with burnout, empathy, and attitudes among primary care physicians. JAMA. 2009;302(12):1284–93. CrossRefPubMed
21.
Hojat M, Mangione S, Nasca TJ, Rattner S, Erdmann JB, Gonnella JS, et al. An empirical study of decline in empathy in medical school. Med Educ. 2004;38(9):934–41. CrossRefPubMed
22.
Mangione S, Kane GC, Caruso JW, Gonnella JS, Nasca TJ, Hojat M. Assessment of empathy in different years of internal medicine training. Med Teach. 2002;24(4):370–3. CrossRefPubMed
23.
Hojat M, Vergare MJ, Maxwell K, Brainard G, Herrine SK, Isenberg GA, et al. The devil is in the third year: a longitudinal study of erosion of empathy in medical school. Acad Med. 2009;84(9):1182–91. CrossRefPubMed
24.
Colliver JA, Conlee MJ, Verhulst SJ, Dorsey JK. Reports of the decline of empathy during medical education are greatly exaggerated: a reexamination of the research. Acad Med. 2010;85(4):588–93. CrossRefPubMed
25.
Butalid L, Bensing JM, Verhaak PF. Talking about psychosocial problems: an observational study on changes in doctor-patient communication in general practice between 1977 and 2008. Patient Educ Couns. 2014;94(3):314–21. CrossRefPubMed
26.
Hojat M, Axelrod D, Spandorfer J, Mangione S. Enhancing and sustaining empathy in medical students. Med Teach. 2013;35(12):996–1001. CrossRefPubMed
27.
Riess H, Kelley JM, Bailey RW, Dunn EJ, Phillips M. Empathy training for resident physicians: a randomized controlled trial of a neuroscience-informed curriculum. J Gen Intern Med. 2012;27(10):1280–6. PubMedCentralCrossRefPubMed
28.
Vanaerschot G, Nicolai N. Empathie. Het geheime wapen van psychiaters en psychotherapeuten. Leusden: Diagnosis Uitgevers; 2015:256.
29.
Krznaric R. Empathie. Een revolutionair boek. Utrecht: Uitgeverij Ten Have; 2014.
30.
Iacoboni M, Molnar-Szakacs I, Gallese V, Buccino G, Mazziotta JC, Rizzolatti G. Grasping the intentions of others with one’s own mirror neuron system. PLoS Biol. 2005;3(3):e79. PubMedCentralCrossRefPubMed
31.
Riess H. Biomarkers in the psychotherapeutic relationship: the role of physiology, neurobiology, and biological correlates of E.M.P.A.T.H.Y.. Harv Rev Psychiatry 2011;19(3):162–74. CrossRefPubMed
32.
Critchley HD, Mathias CJ, Josephs O, O’Doherty J, Zanini S, Dewar BK, et al. Human cingulate cortex and autonomic control: converging neuroimaging and clinical evidence. Brain 2003;126(Pt 10):2139–52. CrossRefPubMed
33.
Morrison I, Peelen MV, Downing PE. The sight of others’ pain modulates motor processing in human cingulate cortex. Cereb Cortex 2007;17(9):2214–22. CrossRefPubMed
34.
Singer T, Seymour B, O’Doherty J, Kaube H, Dolan RJ, Frith CD. Empathy for pain involves the affective but not sensory components of pain. Science 2004;303(5661):1157–62. CrossRefPubMed
35.
Hojat M, Louis DZ, Markham FW, Wender R, Rabinowitz C, Gonnella JS. Physicians’ empathy and clinical outcomes for diabetic patients. Acad Med. 2011;86(3):359–64. CrossRefPubMed
36.
Del Canale S, Louis DZ, Maio V, Wang X, Rossi G, Hojat M, et al. The relationship between physician empathy and disease complications: an empirical study of primary care physicians and their diabetic patients in Parma, Italy. Acad Med. 2012;87(9):1243–9. CrossRefPubMed
37.
Rakel DP, Hoeft TJ, Barrett BP, Chewning BA, Craig BM, Niu M. Practitioner empathy and the duration of the common cold. Fam Med. 2009;41(7):494–501. PubMedCentralPubMed
38.
Lamothe M, Boujut E, Zenasni F, Sultan S. To be or not to be empathic: the combined role of empathic concern and perspective taking in understanding burnout in general practice. BMC Fam Pract. 2014;15:15. PubMedCentralCrossRefPubMed
Metagegevens
Titel
Empathie, de hoeksteen voor effectieve persoonsgerichte zorg
Auteurs
Dr. Tim C. olde Hartman
Drs. Frans A.W.M. Derksen
Prof. dr. Jan W. Smit
Publicatiedatum
01-10-2015
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Bijblijven / Uitgave 8/2015
Print ISSN: 0168-9428
Elektronisch ISSN: 1876-4916
DOI
https://doi.org/10.1007/s12414-015-0076-3

Andere artikelen Uitgave 8/2015

Bijblijven 8/2015 Naar de uitgave

OriginalPaper

Persoonsgerichte zorg – perspectief van de patiënt II

OriginalPaper

Quantified Self in de huisartsenpraktijk

OriginalPaper

Aan de slag met het persoonlijk gezondheidsdossier!

OriginalPaper

Persoonsgerichte zorg is gebaat bij kennis van ziekte én van gezondheid

OriginalPaper

Persoonsgerichte zorg – perspectief van een huisarts II

OriginalPaper

Next generation genetische diagnostiek