Skip to main content
Top

2019 | Boek

Eigen spreekuur en chronische ziekten

Auteur: M.C.A.P.J. van Abeelen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Boekenserie : Basiswerk AG

insite
ZOEKEN

Over dit boek

Dit boek helpt doktersassistenten om hun eigen spreekuren te draaien. Het biedt achtergrondkennis om zelfstandig te werken, patiënten te begeleiden, een luisterend oor te bieden en voorlichting te geven. Ook gaat het boek in op het contact met chronische patiënten en hun familieleden. Het is ook geschikt voor praktijkverpleegkundigen, en assistenten of verpleegkundigen in opleiding.
In Eigen spreekuur en chronische ziekten gaan de eerste hoofdstukken over het eigen spreekuur. Ze zijn geschreven vanuit de praktijk, met reële vragen en praktische adviezen om direct mee aan de slag te gaan. Verder besteedt het boek aandacht aan de specifieke problematiek van de chronische patiënt. Die wordt verduidelijkt met interessante casussen uit de huisartsenpraktijk. De NHG-standaarden zijn telkens het uitgangspunt voor behandelingen en adviezen.
Deze derde druk is helemaal geactualiseerd. Nieuw is het hoofdstuk over de bevolkingsonderzoeken op darm- en borstkanker. Het hoofdstuk over BVO baarmoederhalskanker is uitgebreid.
Marien van Abeelen werkte als huisarts in Losser en heeft jarenlange ervaring als docent aan het ROC van Twente.

Inhoudsopgave

Voorwerk
1. Algemene inleiding
Samenvatting
De veranderingen in de huisartsenzorg hebben ertoe geleid dat de doktersassistent een belangrijke rol speelt in de hedendaagse praktijk. De doktersassistent is het eerste aanspreekpunt in de praktijk en heeft een belangrijke rol bij de triage. Door het gebruik van protocollen, NHG-standaarden en werkinstructies heeft de doktersassistent een belangrijke rol bij het begeleiden van de chronische patiënt. Het is dus van belang om inzicht te hebben in waar de chronische patiënt mee te maken krijgt. Omdat de huisarts steeds meer taken krijgt, blijkt hij dit niet meer alleen te kunnen. In de praktijk krijg je te maken met praktijkondersteuners voor lichamelijke en psychische klachten. Ook zal de huisarts meer delegeren naar de doktersassistent, die door het gebruik van protocollen in staat is eigen spreekuren te draaien.
M. C. A. P. J. van Abeelen
2. Hart- en vaataandoeningen
Samenvatting
Hart- en vaataandoeningen komen erg veel voor. Het proces van arteriosclerose wordt uitgelegd en wat dit betekent voor verschillende organen. Omdat het proces van dichtslibben van de slagadertjes bij sommige personen sneller gaat dan bij andere, is inzicht ontstaan in welke factoren hier invloed op hebben. Deze factoren worden een voor een besproken. De risico’s zijn in beeld te brengen en het is duidelijk wanneer een patiënt behandeld moet worden. Met cardiovasculair risicomanagement wordt dit duidelijk en dat geeft handvatten om met de patiënt in gesprek te gaan over bepaalde ingrepen. Voor de triage is het belangrijk dat de doktersassistent weet welke verschijnselen er horen bij coronaire hartziekten en dat ze de spoedgevallen herkent. Omdat deze patiënten vaak chronisch medicijnen moeten gebruiken worden de meest voorkomende geneesmiddelen besproken.
M. C. A. P. J. van Abeelen
3. Chronische longziekten
Samenvatting
De chronische longziekten astma en chronic obstructive pulmonary disease (COPD) worden besproken. We kijken naar de overeenkomsten, ontstaansmechanismen en vooral naar de verschillen tussen beide aandoeningen. Astma komt op alle leeftijden voor, is goed te behandelen en er ontstaat geen blijvende schade aan de luchtwegen door. COPD wordt vooral veroorzaakt door roken. De behandeling is lastiger. Er ontstaat blijvende schade die, zeker als de patiënt blijft roken, verergert. Door het verlies van longweefsel wordt de patiënt toenemend kortademig en moe. Uiteindelijk leidt dat tot invaliditeit en verminderde levensverwachting. Omdat bij astma vaak een allergische component meespeelt, wordt het allergieonderzoek besproken. De spirometrie is het onderzoek waarmee we astma en COPD kunnen vaststellen. Omdat dit ook in de huisartsenpraktijk wordt uitgevoerd, bespreken we dit onderzoek. De behandeling van beide ziekten gebeurt door lokale toediening van medicijnen door een inhalator. De voor- en nadelen van de aerosolen en de poederinhalatoren worden besproken.
M. C. A. P. J. van Abeelen
4. Diabetes mellitus
Samenvatting
Suikerziekte of diabetes mellitus (DM) komt steeds vaker voor. Het blijft voor veel patiënten een moeilijk te begrijpen ziekte. Voor de doktersassistent is het daarom belangrijk om de koolhydraatstofwisseling te kennen zodat zij de patiënt goed kan voorlichten over wat er gebeurt bij een tekort aan insuline, wat hiervan de oorzaak is en wat de patiënt zelf kan doen om de gevolgen te beperken. Vaak zal de doktersassistent zelfstandig of in overleg met de praktijkondersteuner onderzoeken verrichten als voorbereiding op de begeleidingsgesprekken bij de POH of de huisarts. Dan moet de doktersassistent goed voor ogen hebben wat het doel is van de begeleiding van de DM-patiënt, zowel op korte als op lange termijn. Kennis van de mogelijke complicaties is nodig om de patiënt goed voor te kunnen lichten. Ook bij de behandeling van DM kunnen er spoedgevallen ontstaan als de patiënt ontregeld raakt.
M. C. A. P. J. van Abeelen
5. Bevolkingsonderzoeken
Samenvatting
Bevolkingsonderzoeken worden gehouden onder de bevolking om beginnende aandoeningen op te sporen nog voordat de patiënt hier klachten van heeft. Vroegtijdig vaststellen van een ziekte heeft voordelen. De patiënt heeft een betere prognose en kan vaak met minder ingrijpende behandelingen worden behandeld. Ook zijn er wel nadelen. Mensen kunnen onnodig ongerust worden, moeten ingrijpende onderzoeken ondergaan of worden onterecht gerustgesteld doordat de test een onjuiste uitslag laat zien. Bij het bevolkingsonderzoek naar darm- en borstkanker is de doktersassistent verder niet betrokken. Wel bij het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker. We beschrijven uitgebreid hoe de doktersassistent kan ingaan op de angsten en vragen van de patiënt voor, tijdens en na het onderzoek en leggen uit hoe het onderzoek stapsgewijs wordt uitgevoerd. De assiststent is hiermee in staat om het eigen spreekuur goed te organiseren.
M. C. A. P. J. van Abeelen
6. Verrucae vulgares
Samenvatting
Verrucae vulgares zijn het moeilijke woord voor de gewone wrat. Een van de eerste volledig door de doktersassistent georganiseerde spreekuren was het wrattenspreekuur. Naast de gewone wrat worden ook de waterwratjes en andere wratten kort besproken. De doktersassistent kan uitleggen dat de wrat wordt veroorzaakt door een virus en dat het in principe vanzelf over gaat. De doktersassistent kan de wrat behandelen met vloeibare stikstof en de patiënt voorlichten over het verloop van de behandeling. Als de behandeling geen zin meer heeft of door het kind als te pijnlijk wordt ervaren kan de doktersassistent als alternatief het behandelen met salicylzuur bespreken, waarbij de bescherming van de onbehandelde huid aan de orde komt.
M. C. A. P. J. van Abeelen
7. Het bewegingsapparaat
Samenvatting
In de spieren, botten en gewrichten komen naast de acute letsels ook chronische aandoeningen voor. Deze gaan vaak gepaard met ontstekingen in de gewrichten of spieren en bindweefsels. Ze behoren tot de auto-immuunziekten. Reumatoïde artritis komt het meest voor. Er zijn geen duidelijke tests om de ziekte aan te tonen, de diagnose wordt gesteld op het klinische beeld. Het beleid is erop gericht om de pijn te bestrijden en de functie van de gewrichten te behouden. De ziekte van Bechterew kenmerkt zich door ontstekingen in de gewrichten van de wervelkolom terwijl fibromyalgie zich meer uit in de spieren en bindweefsels. De vraag is of slijtage, artrose van de gewrichten tot de reumatische aandoeningen behoort. Andere oorzaken lijken daar ook een rol bij te spelen. Als je ouder wordt neemt de botmassa af. Het gevaar voor botbreuken neemt toe. Daarom is er aandacht voor valpreventie en het voorkomen van osteoporose.
M. C. A. P. J. van Abeelen
8. Psychiatrie in de huisartsenpraktijk
Samenvatting
Als assistent krijg je te maken met psychiatrische patiënten. Een aantal van hen zal door de praktijkondersteuner-ggz worden behandeld. Wanneer mensen uit balans raken door stress of drukte kan er een burn-out ontstaan. Overprikkeld zijn en een sombere stemming kunnen hierop wijzen. Als een sombere stemming langere tijd en ernstiger verloopt, is er een depressie. Een depressie kan soms leiden tot zelfdoding. Soms is de depressie een onderdeel van een bipolaire stoornis. De patiënt kent dan ook perioden van uitbundigheid. Op jonge leeftijd kan schizofrenie ontstaan. Een ernstig beeld met zelfverwaarlozing, wanen en hallucinaties. Als karaktertrekken ontstaan die iemand steeds hinderen in zijn functioneren dan spreken we van een persoonlijkheidsstoornis. Angst voor specifieke dingen is herkenbaar maar het wordt moeilijker als het niet meer duidelijk is waar de angst vandaan komt. Tot slot kunnen ook aandoeningen in de hersenen de oorzaak zijn van psychische veranderingen. Het bekendst is dementie.
M. C. A. P. J. van Abeelen
9. Veelvoorkomende chronische aandoeningen in de huisartsenpraktijk
Samenvatting
In dit hoofdstuk bespreken we een aantal veelvoorkomende chronische ziekten in de huisartsenpraktijk. Een te traag of te snel werkende schildklier is meestal het gevolg van een auto-immuunziekte. Bij een hyperthyreoïdie wordt de functie stilgelegd en daarna wordt net als bij een hypothyreoïdie schildklierhormoon toegevoegd. Bij psoriasis zorgt het immuunsysteem voor een ontsteking in de huid. Rode schilferende plekken veroorzaken veel last. Constitutioneel eczeem kan bij de geboorte al aanwezig zijn. Gelukkig verdwijnt het vaak spontaan. In het zenuwstelsel bij multipele sclerose, ook een auto-immuunziekte, ontstaat invaliditeit en een verminderde levensverwachting doordat steeds meer spieren gaan uitvallen. Bij de ziekte van Parkinson ontbreekt een stofje in de hersenen waardoor bewegingsarmoede en stijfheid ontstaat. Als het afweersysteem de eigen darmcellen aanvalt dan ontstaat afhankelijk van de plaats van aandoening colitis ulcerosa of ziekte van Crohn. Deze ontstekingen veroorzaken pijn- en darmklachten. Tot slot bespreken we de verschillende vormen van bloedarmoede.
M. C. A. P. J. van Abeelen
Nawerk
Meer informatie
Titel
Eigen spreekuur en chronische ziekten
Auteur
M.C.A.P.J. van Abeelen
Copyright
2019
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-368-2293-0
Print ISBN
978-90-368-2292-3
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2293-0