Skip to main content
Top
Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap 5/2011

01-05-2011 | ONDERZOEK

Effectiviteit van manuele therapie bij chronische spierspanningshoofdpijn

Auteurs: R.F. Castien, A. Grooten, dr. A.H. Blankenstein, prof.dr. D.A.W.M. van der Windt, prof.dr. J. Dekker

Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap | Uitgave 5/2011

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

 

Castien RF, Van der Windt DAWM, Blankenstein AH, Grooten A, Dekker J. Effectiviteit van manuele therapie bij chronische spierspanningshoofdpijn. Huisarts Wet 2011;54(5):244–7.

Doel

Beoordeling van de effectiviteit van manuele therapie bij patiënten met chronische spierspanningshoofdpijn (CSSH).

Methode

We voerden een pragmatisch gerandomiseerd klinisch onderzoek uit met gedeeltelijk geblindeerde uitkomstmetingen. In totaal 82 patiënten met chronische spierspanningshoofdpijn wezen we willekeurig toe aan een geprotocolleerde behandeling door de manueel therapeut of behandeling door de huisarts volgens de NHG-Standaard Hoofdpijn. Primaire uitkomstmaten waren het aantal hoofdpijndagen en het gebruik van pijnstillers. Secundaire uitkomstmaten waren de ernst van de hoofdpijn, beperkingen in activiteiten en de bewegingsfunctie van de cervicale wervelkolom.

Resultaten

Na 8 weken en 26 weken zagen we een significant verschil in afname van de frequentie van het aantal hoofdpijndagen ten gunste van de manuele therapiegroep (gemiddeld verschil na 8 weken –6,4 dagen; 95%-BI –8,3 - –4,5; effectgrootte 1,6). Het gebruik van pijnstillers daalde in beide groepen, maar verschilde niet significant tussen beide groepen. Na de behandelperiode van acht weken vonden we een significant verschil in de scores met betrekking tot beperkingen in activiteiten en de cervicale bewegingsfunctie ten gunste van de manuele therapiegroep. Bij de follow-up na 26 weken was het verschil in beperkingen in activiteiten en de bewegingsfunctie van de cervicale wervelkolom tussen beide groepen niet meer significant.

Conclusie

Manuele therapie is op de korte en lange termijn effectiever in het verminderen van de symptomen van CSSH dan behandeling door de huisarts.
Literatuur
1.
go back to reference Stovner LJ, Hagen K, Jensen R, Katsarava Z, Lipton R, Scher AI, et al. The global burden of headache: a documentation of headache prevalence and disability worldwide. Cephalalgia 2007;27:193–210.PubMedCrossRef Stovner LJ, Hagen K, Jensen R, Katsarava Z, Lipton R, Scher AI, et al. The global burden of headache: a documentation of headache prevalence and disability worldwide. Cephalalgia 2007;27:193–210.PubMedCrossRef
3.
go back to reference Jensen R. Diagnosis, epidemiology and impact of tension-type headache. Curr Pain Headache Rep 2003;7:455–9.PubMedCrossRef Jensen R. Diagnosis, epidemiology and impact of tension-type headache. Curr Pain Headache Rep 2003;7:455–9.PubMedCrossRef
4.
go back to reference Zwart AJ, Dyb G, Hagen K, Svebak S, Stovner LJ, Holmen J. Analgesic overuse among subjects with headache, neck, and low-back pain. Neurology 2004;62:1540–4.PubMedCrossRef Zwart AJ, Dyb G, Hagen K, Svebak S, Stovner LJ, Holmen J. Analgesic overuse among subjects with headache, neck, and low-back pain. Neurology 2004;62:1540–4.PubMedCrossRef
5.
go back to reference Fernandez-de-las Penas C, Schoenen J. Chronic tension-type headache: what is new? Curr Opin Neurol 2009;22:254–61.CrossRef Fernandez-de-las Penas C, Schoenen J. Chronic tension-type headache: what is new? Curr Opin Neurol 2009;22:254–61.CrossRef
6.
go back to reference Knuistingh Neven A, Bartelink MEL, De Jongh TOH, Ongering JEP, Oosterhuis WW, Van der Weerd PCM, et al. NHG-Standaard Hoofdpijn. Huisarts Wet 2004;46:411–22. Knuistingh Neven A, Bartelink MEL, De Jongh TOH, Ongering JEP, Oosterhuis WW, Van der Weerd PCM, et al. NHG-Standaard Hoofdpijn. Huisarts Wet 2004;46:411–22.
7.
go back to reference Castien RF, Van der Windt DAWM, Dekker J, Mutsaers B, Grooten A. Effectiveness of manual therapy compared to usual care by the general practitioner for chronic tension-type headache: design of a randomised clinical trial. BMC Musculoskelet Disord 2009;10:21.PubMedCrossRef Castien RF, Van der Windt DAWM, Dekker J, Mutsaers B, Grooten A. Effectiveness of manual therapy compared to usual care by the general practitioner for chronic tension-type headache: design of a randomised clinical trial. BMC Musculoskelet Disord 2009;10:21.PubMedCrossRef
8.
go back to reference Castien RF, Van der Windt DAWM, Grooten A, Dekker J. Effectiveness of manual therapy for chronic tension-type headache: a pragmatic randomised clinical trial. Cephalalgia 2011;31:133–43.PubMedCrossRef Castien RF, Van der Windt DAWM, Grooten A, Dekker J. Effectiveness of manual therapy for chronic tension-type headache: a pragmatic randomised clinical trial. Cephalalgia 2011;31:133–43.PubMedCrossRef
9.
go back to reference Headache Classification Subcommittee of the International Headache Society. The International Classification of Headache Disorders, 2nd edition. Cephalalgia 2004;24 Suppl 1:9–160. Headache Classification Subcommittee of the International Headache Society. The International Classification of Headache Disorders, 2nd edition. Cephalalgia 2004;24 Suppl 1:9–160.
10.
11.
go back to reference Andrasik F, Lipchik GL, McCrory DC, Wittrock DA. Outcome measurement in behavioral headache research: headache parameters and psychosocial outcomes. Headache 2005;45:429–37.PubMedCrossRef Andrasik F, Lipchik GL, McCrory DC, Wittrock DA. Outcome measurement in behavioral headache research: headache parameters and psychosocial outcomes. Headache 2005;45:429–37.PubMedCrossRef
12.
go back to reference Cohen J. Statistical power analysis for the behavioral sciences, 2nd Ed. Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, 1988. Cohen J. Statistical power analysis for the behavioral sciences, 2nd Ed. Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, 1988.
13.
go back to reference Jensen R, Stovner LJ. Epidemiology and comorbidity of headache. Lancet Jensen R, Stovner LJ. Epidemiology and comorbidity of headache. Lancet
Metagegevens
Titel
Effectiviteit van manuele therapie bij chronische spierspanningshoofdpijn
Auteurs
R.F. Castien
A. Grooten
dr. A.H. Blankenstein
prof.dr. D.A.W.M. van der Windt
prof.dr. J. Dekker
Publicatiedatum
01-05-2011
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Huisarts en wetenschap / Uitgave 5/2011
Print ISSN: 0018-7070
Elektronisch ISSN: 1876-5912
DOI
https://doi.org/10.1007/s12445-011-0124-x

Andere artikelen Uitgave 5/2011

Huisarts en wetenschap 5/2011 Naar de uitgave

IMPLEMENTATIE

Bij de LESA