Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften Toetsvragen Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
Inloggen
Top
Gepubliceerd in:
hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

2022 | OriginalPaper | Hoofdstuk

16. Dyspnoe

Auteurs : dr. Erik Bischoff, drs. Bert van Bremen

Gepubliceerd in: Gendersensitieve huisartsgeneeskunde

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Kortademigheid of dyspnoe is een abnormale en onaangename gewaarwording van de ademhaling. De presentatie is zeer divers en de differentiaaldiagnose is breed, met respiratoire, cardiale, neurologische en psychische oorzaken. Leerboeken en richtlijnen besteden relatief weinig aandacht aan de verschillen tussen vrouwen en mannen, terwijl wetenschappelijke literatuur laat zien dat een gendersensitieve bril bij de zorgverlener wenselijk is. Vrouwen ervaren sneller dyspnoe en rapporteren dit vaker aan hun arts. Angst en somberheid als bijkomende klachten komen bij vrouwen vaker voor dan bij mannen. Ook bij diagnostiek en behandeling spelen verschillen tussen vrouwen en mannen een rol. Zo wordt bij mannen sneller een longfoto gemaakt of gekozen voor een doorverwijzing naar de specialist. Voor de belangrijkste diagnoses die horen bij de klacht dyspnoe, waaronder astma, COPD en hartfalen, bestaan duidelijke genderverschillen in prevalentie, presentatie en prognose.
vorige hoofdstuk Stoppen met roken
volgende hoofdstuk Pijn op de borst
Literatuur
1.
Neuman A, Gunnbjörnsdottir M, Tunsäter A, Nyström L, Franklin KA, Norrman E, Janson C. Dyspnea in relation to symptoms of anxiety and depression: A prospective population study. Respir Med. 2006;100(10):1843–9.CrossRef
2.
Van der Linden MW, Westert GP, De Bakker DH, Schellevis FG. Tweede Nationale Studie naar ziekten en verrichtingen in de huisartspraktijk: klachten en aandoeningen in de bevolking en in de huisartspraktijk. Utrecht/Bilthoven: Nivel/RIVM; 2004.
3.
Bowden JA, To TH, Abernethy AP, Currow DC. Predictors of chronic breathlessness: a large population study. BMC Public Health. 2011;12(11):33.CrossRef
4.
Von Winckelmann K, Renier W, Thompson M, Buntinx F. The frequency and outcome of acute dyspneua in primary care: an observational study. Eur J Gen Pract. 2016;22(4):240–6.CrossRef
5.
Laribi S, Keijzers G, Van Meer O, Klim S, Motiejunaite J, Kuan WS, Body R, Jones P, Karamercan M, Craig S, Harjola VP, Holdgate A, Golea A, Graham C, Verschuren F, Capsec J, Christ M, Grammatico-Guillon L, Barletta C, Garcia-Castrillo L, Kelly AM; AANZDEM and EURODEM study groups. Epidemiology of patients presenting with dyspnea to emergency departments in Europe and the Asia-Pacific region. Eur J Emerg Med. 2019;26(5):345–9.
6.
Groeneveld JM, Ballering AV, Van Boven K, Akkermans RP, Olde Hartman TC, Uijen AA. Sex differences in incidence of respiratory symptoms and management by general practitioners. Fam Pract. 2020 Oct 19;37(5):631-6.
7.
Harms CA. Does gender affect pulmonary function and exercise capacity? Respir Physiol Neurobiol. 2006 Apr 28;151(2–3):124–31.
8.
The effects of age and sex on mechanical ventilatory constraint and dyspnea during exercise in healthy humans. Molgat-Seon Y J Appl Physiol (1985). 2018 Apr 1;124(4):1092–106.
9.
de Jong K, Boezen HM, Kromhout H, Vermeulen R, Postma DS, Vonk JM; LifeLines Cohort study. Pesticides and other occupational exposures are associated with airway obstruction: the LifeLines cohort study. Occup Environ Med. 2014;71(2):88–96.
10.
Van der Drift MA, Kaajan JPhG. Adembenemende bijwerkingen van medicamenten. Ned Tijdschr Geneeskd. 2002;146:145–50.PubMed
11.
Watson L, Vestbo J, Postma D, DeCramer M, Rennard S, Kiri V, Vermeire P, Soriano J. Gender differences in the management and experience of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Respir Med. 2004;98(12):1207–13.CrossRef
12.
Skoczyński S, Zejda J, Brożek G, Glinka K, Waz S, Kotulska B, Barczyk A. Clinical importance of sex differences in dyspnea and its sex related determinants in asthma and COPD patients. Adv Med Sci. 2019;64(2):303–8.CrossRef
13.
Bestall JC, Paul EA, Garrod R, et al. Usefulness of the Medical Research Council (MRC) dyspneua scale as a measure of disability in patiënts with chronic obstructive pulmonary disease. Thorax. 1999;54:581.CrossRef
14.
Levental S, Picard E, Mimouni F, Joseph L, Samuel TY, Bromiker R, Mandel D, Arish N, Goldberg S. Sex-linked difference in blood oxygen saturation. Clin Respir J. 2018;12(5):1900–4.CrossRef
15.
Delgado A, Saletti-Cuesta L, Lopez-Fernandez L, Gil-Garrido N, De Dios Luna Del Castillo J. Gender inequalities in COPD decision-making in primary care. Respir Med. 2016;114:91–6.CrossRef
16.
17.
Zein J, Denson J, Wechsler M. Asthma over the adult life course: gender and hormonal influences. Clin Chest Med. 2019;40(1):149–61.CrossRef
18.
Pignataro FS, Bonini M, Forgione A, Melandri S, Usmani OS. Asthma and gender: the female lung. Pharmacol Res. 2017;119:384–90.CrossRef
19.
20.
Roberts NJ, Patel IS, Partridge MR. The diagnosis of COPD in primary care; gender differences and the role of spirometry. Respir Med. 2016;111:60–3.CrossRef
21.
Kilic H, Kokturk N, Sari G, Cakır M. Do females behave differently in COPD exacerbation? Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2015;24(10):823–30.
22.
Martinez FJ, Curtis JL, Sciurba F, Mumford J, Giardino ND, Weinmann G, Kazerooni E, Murray S, Criner GJ, Sin DD, Hogg J, Ries AL, Han M, Fishman AP, Make B, Hoffman EA, Mohsenifar Z, Wise R. Sex differences in severe pulmonary emphysema. Am J Respir Crit Care Med. 2007 Aug 1;176(3):243–52.
23.
Pandit P, Perez RL, Roman J. Sex-based differences in interstitial lung disease. Am J Med Sci. 2020;360(5):467–73.CrossRef
24.
Vavalà T, Rigney M, Reale ML, Novello S, King JC. An examination of two dichotomies: women with lung cancer and living with lung cancer as a chronic disease. Respirology. 2020;25(Suppl 2):24–36.CrossRef
25.
Savarese G, D’Amario D. Sex differences in heart failure. Adv Exp Med Biol. 2018;1065:529–44.CrossRef
26.
Tanabe Y, Yamamoto T, Murata T, Mabuchi K, Hara N, Mizuno A, Nozato T, Hisatake S, Obayashi T, Takayama M, Nagao K. Gender differences among patients with acute pulmonary embolism. Am J Cardiol. 2018 Sep 15;122(6):1079–84.
27.
Moores L, Bilello K, Murin S. Sex and gender issues and venous thromboembolism. Clin Chest Med. 2004;25(2):281–97.CrossRef
28.
D’Alba I, Carloni I, Ferrante A, Gesuita R, Palazzi M, de Benedictis F. Hyperventilation syndrome in adolescents with and without asthma. Pediatr Pulmonol. 2015;50(12):1184–90.
29.
Smith PH, Kasza KA, Hyland A, et al. Gender differences in medication use and cigarette smoking cessation: results from the International Tobacco Control Four Country Survey. Nicotine Tob Res. 2015;17(4):463–72.CrossRef
30.
Moon JY, Sin DD. Inhaled corticosteroids and fractures in chronic obstructive pulmonary disease: current understanding and recommendations. Curr Opin Pulm Med. 2019;25(2):165–72.CrossRef
Metagegevens
Titel
Dyspnoe
Auteurs
dr. Erik Bischoff
drs. Bert van Bremen
Copyright
2022
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Boek
Gendersensitieve huisartsgeneeskunde

Print ISBN: 978-90-368-2706-5

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2707-2

Copyright: 2022

DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2707-2_16