Drankbestrijding zal nooit meer zo succesvol zijn

Extract

In een vlot geschreven essay beschrijft Jaap van der Stel de geschiedenis van de drankbestrijding in Nederland. De drankbestrijding (een bont gezelschap van grotere en kleinere verenigingen van verschillende maatschappelijke ‘kleur’) was vanaf het midden van de negentiende eeuw zo’n honderd jaar actief. En met veel succes: in de jaren twintig en dertig was het alcoholgebruik nog maar een kwart van dat rond 1890. Van der Stel relateert deze drastische reductie in alcoholconsumptie (in het bijzonder jenever) aan unieke sociale en culturele ontwikkelingen. Hij beschrijft ondermeer de invloed van de verzuiling en wijst op de bijzondere betekenis van alcoholmatiging in de ‘zelfdwang’ die uiteenlopende emancipatiebewegingen (zoals die van arbeiders, katholieken en gereformeerden) bij hun achterban probeerden te bereiken. Alcoholmatiging of geheelonthouding vormden in deze tijd het pièce de résistance van de emancipatiestrijd. Als zelfbeheersing tegenover drank lukte, zo werd gedacht, zou zelfcontrole tegenover andere verleidingen ook wel slagen. Dan was ook voldaan aan een belangrijke voorwaarde om volwaardig aan het moderne leven deel te nemen. …