Diabetespatiënten die een kleine amputatie hebben ondergaan hebben een groter risico op re-amputatie bij hemodialyse, beperkte enkeldorsaalflexie en een hoge Functional Independence Measure (op het onderdeel loopafstand). Zo blijkt uit een retrospectief onderzoek. Eerdere studies hebben al aangetoond dat leeftijd, wonddiepte, PAV en wondinfectie eveneens risicofactoren zijn,
Lee Yujin / Fotolia
Een amputatie vermindert de kwaliteit van leven, met beperkingen in dagelijkse activiteiten. Bovendien raken metabole functies en microcirculatie systemen in het lichaam verstoord en postoperatieve rust kan zorgen voor spieratrofie en een verminderd fysiek uithoudingsvermogen, met een verminderd loopvermogen en beperkingen in het sociale leven als gevolg.
Retrospectief onderzoek
In een wondcentrum is een retrospectief onderzoek is uitgevoerd, waarbij 129 diabetespatiënten zijn geïncludeerd die een kleine amputatie inclusief revascularisatie hebben ondergaan. Onder een kleine amputatie werden amputaties van de tenen tot de metatarsalia verstaan. De diabetespatiënten hadden een plantair ulcus geassocieerd met neuropathie en perifeer arterieel vaatlijden. Postoperatief ontvingen de deelnemers fysiotherapie waarbij zij krachttraining, mobiliteitsoefeningen van de heup en knie en looptraining kregen. Er is gekeken naar de ipsilaterale re-amputatie aan de onderste extremiteiten binnen het eerste jaar na de oorspronkelijke amputatie.
Risicofactoren
Van de 129 deelnemers onderging 32.5% een re-amputatie binnen 2 tot 11 maanden. Hemodialyse kwam hierbij als risicofactor naar voren. Een andere studie heeft gevonden dat hemodialyse ook een risicofactor voor re-amputatie is na grote amputaties (onder en boven de knie). Ook een beperkte enkel dorsaalflexie was een risicofactor voor re-amputatie. Volgens een andere studie ontstaan ulcera bij 65% van de diabetespatiënten met een verminderde gewrichtsmobiliteit, ten opzichte van 5% zonder beperking in de gewrichtsmobiliteit. Als laatste werd ook het onderdeel loopafstand in de FIM als risicofactor gezien. De re-amputatie groep had een hogere FIM-score (Functional Independence Measure ) op het onderdeel loopafstand, wat betekent dat zij zelfstandiger/verder konden lopen na de operatie. Deze toename in de loopbelasting kan van invloed zijn geweest op het vergroten van het risico op re-amputatie.
Aanbevelingen
Volgens de onderzoekers is het van belang om tijdig te screenen op beperkingen in de enkelmobiliteit en een postoperatief oefenprogramma te implementeren om de mobiliteit te verbeteren. Daarbij moet rekening worden gehouden met de postoperatieve loopbelasting en verlichten van de plantaire druk. Als laatste is het van belang dat bij hemodialysepatiënten de vasculaire endotheel functie in stand wordt gehouden, door middel van spieroefeningen in de onderste ledematen. Patiënten met deze risicofactoren moeten daarom worden aangemoedigd om deel te nemen aan fysiotherapie.
Kanttekening
Een kanttekening bij de resultaten is dat de metingen maar binnen één kliniek zijn gedaan. Ook de re-amputaties zijn alleen binnen deze kliniek meegenomen. Als een re-amputatie binnen een andere kliniek plaatsvond, werd deze niet in de resultaten meegenomen.
Wilt u het besproken artikel nalezen?
Imaoka, S., Sato, K., Furukawa, M., Okita, M., & Higashi, T. Re-amputation in patients with diabetes-related minor amputations who underwent physical therapy during their hospitalization. Journal of Foot and Ankle Research 14, 1 (2021) 1-10.