Culturele overtuigingen en praktijken kunnen van grote invloed zijn op het zelfmanagement bij diabetespatiënten. Een etnografische studie bracht in kaart hoe dit voor Javaanse diabetespatiënten gold. Hoewel het onderzoek op Java is gedaan, kunnen de overtuigingen ook voorkomen bij Javaanse mensen in Nederland.
Dusan Ilic / Getty Images / iStock
Het onderzoek
Een etnografisch onderzoek werd uitgevoerd tussen juli 2020 en maart 2021 in Banyumas Regency, Indonesië. Zevenenveertig deelnemers werden geïncludeerd, bestaande uit 36 patiënten met diabetes mellitus type 2 (T2DM) als belangrijke informanten en 11 familieleden en zorgverleners als algemene informanten. Doelgerichte en sneeuwbalbemonsteringsmethoden werden gebruikt en gegevens werden verzameld door middel van diepte-interviews, observaties en het schrijven van veldnotities. De gegevens werden geanalyseerd door thematische analyses met behulp van NVivo 12-software.
Uit het onderzoek kwamen 4 thema's naar voren:
1. Misvattingen over diabetes en management
2. Culturele overtuigingen over het behandelregime
3. Omgaan met een mix van cultuur en religie
4. Culturele invloed op dieetbeheer.
Geen tijd in beslag nemen
In de Javaanse samenleving is er een sterke cultuur van tepo-seliro, wat betekent dat je jezelf in de situatie van een ander plaatst. Hoewel een dergelijke houding positief kan zijn, kan het ervoor zorgen dat patiënten zich slecht voelen over het doorbrengen van een lange tijd in overleg met hun arts/behandelaar. De wetenschap dat veel andere mensen in de rij staan voor behandelingen, leidt er vaak toe dat patiënten hun consulten overhaasten. Dit betekent dat veel gezondheidsgerelateerde vragen ongevraagd worden achtergelaten
Bovendien betekent de culturele overtuiging dat traditionele geneeskunde beter is dan westerse geneeskunde dat het gebruik van traditionele medicijnen hoog is onder de Javaanse bevolking.
Het natte en droge type suiker
Een andere sterke overtuiging is de dat er droge suiker en natte suikersoorten diabetes bestaan. Het type natte suiker wordt als gevaarlijker beschouwd dan het type droge suiker. Er wordt gedacht dat patiënten met het natte suikertype meer risico lopen op het ontwikkelen van voetulcera en dat zodra een voetulcus zich ontwikkelt, deze veel exsudaat zal produceren, moeilijk te genezen is en waarschijnlijk zal leiden tot amputatie. Er wordt gedacht dat patiënten met het type droge suiker geen risico lopen op het ontwikkelen van voetulcera, maar dat als het toch gebeurt, het niet zal exsuderen en gemakkelijk zal genezen. De overtuiging is dat een voetulcus zonder exsudaat gemakkelijk geneest zonder specifieke behandeling. Tijdens hun interviews meldden alle deelnemers dat ze zich opgelucht voelden omdat ze het droge suikertype hadden in plaats van het natte suikertype.
Andere overtuigingen zijn bijvoorbeeld:
- het consumeren van veel koude rijst zorgt ervoor dat de bloedglucose niet verhoogt. Hoe langer de rijst op kamertemperatuur wordt bewaard, hoe beter het is in het verlagen van de glucose.
- insuline veroorzaakt orgaanschade. Je kunt dus beter geen insuline gebruiken.
- blootvoetslopen is goed voor het lichaam
Ook gelooft men dat men zich aan God moet onderwerpen en het patiëntzijn moet ondergaan.
Conclusie
Dit is de eerste studie die aantoont dat de Javaanse cultuur een sterke invloed heeft op hoe diabetespatiënten op Java hun ziekte zelf beheren. Verschillende aspecten van de Javaanse cultuur bleken gunstige of schadelijke effecten te hebben op de gezondheidstoestand van diabetespatiënten. Deze studie biedt nieuwe inzichten voor verpleegkundigen in Indonesië en zal hen helpen bij het ontwerpen van een cultureel gevoelig onderwijsprogramma voor hun diabetespatiënten.
Wilt u het volledige onderzoek lezen?
Sari Y, Yusuf S, Haryanto, Kusumawardani LH, Sumeru A, Sutrisna E, Saryono. The cultural beliefs and practices of diabetes self-management in Javanese diabetic patients: An ethnographic study. Heliyon. 2022 Jan 29;8(2):e08873.
doi: 10.1016/j.heliyon.2022.e08873. PMID: 35198756; PMCID: PMC8842014.