Skip to main content
Top
Gepubliceerd in:

01-12-2014 | Nascholing

Diabetes en de lever

Gepubliceerd in: TvPO | Uitgave 6/2014

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD) oftewel niet-alcoholische vetlever komt vaak voor. Niet-alcoholische vetlever is geassocieerd met het metabool syndroom en diabetes type 2. Er zijn twee vormen van niet-alcoholische vetlever: simpele steatose en niet-alcoholische steatohepatitis (NASH). Het komt vaak voor dat steatose overgaat in steatohepatitis. Iets minder vaak leidt steatohepatitis tot cirrose en uiteindelijk tot cardiovasculaire aandoeningen, levercelcarcinoom, leverfalen en diabetes.
Dé screeningstest voor niet-alcoholische vetlever is ALAT. Bij een waarde hoger dan 80 U/l is niet-alcoholische vetlever waarschijnlijk en kan verwijzing worden overwogen. Een echogram van de lever is beperkt zinvol en onderscheidt steatose en steatohepatitis niet van elkaar. Alhoewel de leverbiopsie de gouden standaard is, zal deze slechts in uitzonderingsgevallen worden overwogen bij een vermoeden van steatohepatitis. Verbetert de ALAT-waarde bij behandeling, dan is verdere analyse onnodig.
Bij de behandeling zijn geïntensiveerde leefstijlveranderingen primair. Er is geen geregistreerde medicamenteuze behandeling voor niet-alcoholische steatohepatitis.
Wat betreft de diabetesbehandeling hebben kortwerkende middelen de voorkeur. De effectiefste behandeling voor niet-alcoholische steatohepatitis is waarschijnlijk bariatrische chirurgie, zeker in combinatie met diabetes en obesitas.
Literatuur
go back to reference Thewissen CMI, Tiebosch ATM, Kloppenburg WD, Haagsma EB, Hoogenberg K. Levercirrose bij diabetes mellitus, een niet altijd onderkende complicatie. Ned Tijdschr Geneeskd 2008;152:2369–74.PubMed Thewissen CMI, Tiebosch ATM, Kloppenburg WD, Haagsma EB, Hoogenberg K. Levercirrose bij diabetes mellitus, een niet altijd onderkende complicatie. Ned Tijdschr Geneeskd 2008;152:2369–74.PubMed
go back to reference Cusi K. Nonalcoholic fatty liver disease in type 2 diabetes mellitus. Curr Opin Endocrinol Diabetes Obes 2009;16:141–9.PubMedCrossRef Cusi K. Nonalcoholic fatty liver disease in type 2 diabetes mellitus. Curr Opin Endocrinol Diabetes Obes 2009;16:141–9.PubMedCrossRef
go back to reference Garcia-Compean D, Jaquez-Quintana JO, Gonzalez-Gonzalez JA, Maldonado-Garza H. Liver cirrhosis and diabetes: risk factors, pathophysiology, clinical implications and management. World J Gastroenterol. 2009:15:280–8.PubMedCentralPubMedCrossRef Garcia-Compean D, Jaquez-Quintana JO, Gonzalez-Gonzalez JA, Maldonado-Garza H. Liver cirrhosis and diabetes: risk factors, pathophysiology, clinical implications and management. World J Gastroenterol. 2009:15:280–8.PubMedCentralPubMedCrossRef
go back to reference Preiss D, Sattar N. Non-acoholic fatty liver disease: an overview of prevalence, diagnosis, pathogenesis and treatment considerations. Clinical Science 2008;115:141–50.PubMedCrossRef Preiss D, Sattar N. Non-acoholic fatty liver disease: an overview of prevalence, diagnosis, pathogenesis and treatment considerations. Clinical Science 2008;115:141–50.PubMedCrossRef
go back to reference Younossi ZM. Review article: current management of non-alcoholic fatty liver disease and non-alcoholic steatohepatitis. Aliment Pharmacol Ther 2008;28:2–12.PubMedCrossRef Younossi ZM. Review article: current management of non-alcoholic fatty liver disease and non-alcoholic steatohepatitis. Aliment Pharmacol Ther 2008;28:2–12.PubMedCrossRef
go back to reference Jimba S, Nakagami T, Takahashi M, Wakamatsu T, Hirota Y, Iwamoto Y et al. Prevalence of non-alcoholic fatty liver disease and its association with impaired glucose metabolism in Japanese adults. Diabetic Medicine 2005;22:1141–5.PubMedCrossRef Jimba S, Nakagami T, Takahashi M, Wakamatsu T, Hirota Y, Iwamoto Y et al. Prevalence of non-alcoholic fatty liver disease and its association with impaired glucose metabolism in Japanese adults. Diabetic Medicine 2005;22:1141–5.PubMedCrossRef
go back to reference Levene AP, Goldin D. The epidemiology, pathogenesis and histopathology of fatty liver disease. Histopathology 2012;61:141–52.PubMedCrossRef Levene AP, Goldin D. The epidemiology, pathogenesis and histopathology of fatty liver disease. Histopathology 2012;61:141–52.PubMedCrossRef
go back to reference Ortiz-Lopez C, Lomonaco R, Orsak B, Finch J, Chang Z, Kochunov VG et al. Prevalence of prediabetes and diabetes and metabolic profile of patients with nonalcoholic fatty liver disease (NAFLD). Diabetes care 2012;35:873–8.PubMedCentralPubMedCrossRef Ortiz-Lopez C, Lomonaco R, Orsak B, Finch J, Chang Z, Kochunov VG et al. Prevalence of prediabetes and diabetes and metabolic profile of patients with nonalcoholic fatty liver disease (NAFLD). Diabetes care 2012;35:873–8.PubMedCentralPubMedCrossRef
go back to reference Goessling W, Massaro JM, Vasan RS, D’Agostino Sr RB, Ellison RC, Fox CS. Aminotransferase levels and 20-year risk of metabolic syndrome, diabetes and cardiovascular disease. Gastroenterology 2008;135:1935–44.PubMedCentralPubMedCrossRef Goessling W, Massaro JM, Vasan RS, D’Agostino Sr RB, Ellison RC, Fox CS. Aminotransferase levels and 20-year risk of metabolic syndrome, diabetes and cardiovascular disease. Gastroenterology 2008;135:1935–44.PubMedCentralPubMedCrossRef
go back to reference Wlazlo N, Sauerwein HP, Schoon EJ, Stehouwer CDA, Bravenboer B. Diabetes mellitus en levercirrose: prognostisch ongunstige combinatie. Ned Tijdschr Geneeskd 2010;154:A2213. Wlazlo N, Sauerwein HP, Schoon EJ, Stehouwer CDA, Bravenboer B. Diabetes mellitus en levercirrose: prognostisch ongunstige combinatie. Ned Tijdschr Geneeskd 2010;154:A2213.
go back to reference Koek GH. Behandeling van niet-alcoholische vetleverziekte. Ned Tijdschr Geneeskd 2011;155:A3181.PubMed Koek GH. Behandeling van niet-alcoholische vetleverziekte. Ned Tijdschr Geneeskd 2011;155:A3181.PubMed
go back to reference Jansen PLM. Niet-alcoholische steatohepatitis: diagnostiek, pathogenese, behandeling en prognose. Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149:289–94.PubMed Jansen PLM. Niet-alcoholische steatohepatitis: diagnostiek, pathogenese, behandeling en prognose. Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149:289–94.PubMed
go back to reference Utzschneider KM, Kahn SE. The role of insulin resistance in nonalcoholic fatty liver disease. J Clin Endocrinol Metab 2006;91:4753–61.PubMedCrossRef Utzschneider KM, Kahn SE. The role of insulin resistance in nonalcoholic fatty liver disease. J Clin Endocrinol Metab 2006;91:4753–61.PubMedCrossRef
go back to reference Belfort R, Harrison SA, Brown K, Darland C, Finch J, Hardies J et al. A placebo-controlled trial of pioglitazone in subjects with nonalcoholic steatohepatitis. N Engl J Med 355;2006:2297–307.PubMedCrossRef Belfort R, Harrison SA, Brown K, Darland C, Finch J, Hardies J et al. A placebo-controlled trial of pioglitazone in subjects with nonalcoholic steatohepatitis. N Engl J Med 355;2006:2297–307.PubMedCrossRef
go back to reference Mazza A, Fruci B, Garinis GA, Giuliano S, Malaguarnera, Belfiore A. The role of metformin in the management of NAFLD. Exp Diabetes Res 2012;2012:716404. PMID: 22194737.PubMedCentralPubMedCrossRef Mazza A, Fruci B, Garinis GA, Giuliano S, Malaguarnera, Belfiore A. The role of metformin in the management of NAFLD. Exp Diabetes Res 2012;2012:716404. PMID: 22194737.PubMedCentralPubMedCrossRef
go back to reference Mummadi RR, Kasturi KS, Chennareddygari S, Sood GK. Effect of bariatric surgery on nonalcoholic fatty liver disease: systematic review and meta-analysis. Clin Gastroenterol Hepatol 2008;6:1396–1402.PubMedCrossRef Mummadi RR, Kasturi KS, Chennareddygari S, Sood GK. Effect of bariatric surgery on nonalcoholic fatty liver disease: systematic review and meta-analysis. Clin Gastroenterol Hepatol 2008;6:1396–1402.PubMedCrossRef
go back to reference Hafeez S, Ahmed MH. Bariatric surgery as potential treatment for nonalcoholic fatty liver disease: a future treatment by choice or by chance? J Obes 2013;2013:839275. PMID: 23431426.PubMedCentralPubMedCrossRef Hafeez S, Ahmed MH. Bariatric surgery as potential treatment for nonalcoholic fatty liver disease: a future treatment by choice or by chance? J Obes 2013;2013:839275. PMID: 23431426.PubMedCentralPubMedCrossRef
Metagegevens
Titel
Diabetes en de lever
Publicatiedatum
01-12-2014
Gepubliceerd in
TvPO / Uitgave 6/2014
Print ISSN: 2666-9838
Elektronisch ISSN: 2666-9846
DOI
https://doi.org/10.1007/s12503-014-0097-x