Top

Gepubliceerd in:

2019 | OriginalPaper | Hoofdstuk

17. Dementie

Auteurs : Prof. dr. R. M. Dröes, Dr. T. J. E. M. Bakker

Gepubliceerd in: Klinisch redeneren bij ouderen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

Dit hoofdstuk beschrijft de kenmerken, prevalentie en verschillende typen van dementie, de onderliggende processen in de hersenen en factoren die het functioneren van mensen met dementie beïnvloeden, zoals het vermogen om zich aan te passen aan de veranderde omstandigheden, het ziektebesef, de persoonlijkheid en materiële en sociale omstandigheden. In de behandeling bij dementie worden medicamenteuze en niet-medicamenteuze interventies onderscheiden. De niet-medicamenteuze interventies zijn eerste keus en behoren dus altijd als eerste ingezet te worden. Dit betreft op de persoon afgestemde algemene zorg, aanpassing van de omgeving (person-environment fit), persoonsgerichte belevingsgerichte omgangsstrategieën, persoonsgerichte psychosociale en psychotherapeutische behandelmethoden. Ten slotte wordt ingegaan op het belang van de ondersteuning van het zelfmanagement van mensen met dementie en hun mantelzorgers. Casemanagers spelen hierbij een belangrijke rol. Om zelfmanagement te bevorderen, kan onder meer gebruik worden gemaakt van function-focused care en van ondersteunende technologie.

vorige hoofdstuk Polyfarmacie bij oudere patiënten

volgende hoofdstuk Delier: ‘wisselend bewolkt’ bewustzijn

Alzheimer Nederland (2017). Feiten over dementie. Geraadpleegd via www.alzheimer-nederland.nl.

American Psychiatric Association (2014). Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM-5). Amsterdam: Boom.

Bakker, T. J. E. M. (2010). Integrative reactivation and rehabilitation to reduce multiple psychiatric symptoms of psychogeriatric patients and caregiver burden. Proefschrift Vrije Universiteit Amsterdam.

Bleijenberg, N., Ten Dam, H., Drubbel, I., Borgdorff, A., Numans, M., De Wit, N., et al. (2012). Toolkit kwetsbare ouderen: U-Care. Screeningsinstrument en evidence-based zorgplannen voor kwetsbare ouderen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Bossers, W. J. R. (2014). Physical exercise and dementia. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen.

Braczynsky, A. K., Schulz, J. B., & Bach, J. P. (2017). Vaccination strategies in tauopathies and synucleinopathies. Journal of Neurochemistry, 143(5), 467–488.CrossRef

Bruel-Jungerman, E., Rampon, C., & Laroche, S. (2007). Adult hippocampal neurogenesis, synaptic plasticity and memory. Facts and hypotheses. Reviews in the Neurosciences, 18(2), 93–114.

Clare, L. (2002). We’ll fight it as long as we can. Coping with the onset of Alzheimer’s disease. Aging & Mental Health, 6(2), 139–148.CrossRef

Covinsky, K. E., Palmer, R. M., Fortinsky, R. H., Counsell, S. R., Stewart, A. L., Kresevic, D., et al. (2003). Loss of independence in activities of daily living in older adults hospitalized with medical illnesses. Increased vulnerability with age. Journal of the American Geriatrics Society, 51(4), 451–458.CrossRef

De Boer, M. E., Dröes, R. M., Jonker, C., Eefsting, J. A., & Hertogh, C. M. P. M. (2012). Thoughts on the future. The perspectives of people with early-stage Alzheimer’s disease and the implications for advance care planning. AJOB Primary Research, 3(1), 14–22.

De Boer, M. E., Hertogh, C. M. P. M., Dröes, R. M., Riphagen, I. I., Jonker, C., & Eefsting, J. A. (2007). Suffering from dementia. The patient’s perspective. An overview of the literature. International Psychogeriatrics, 19(6), 1021–1039.

Dröes, R. M., & Gerritsen, D. (2015). Uiteindelijk gaat het om behoud van kwaliteit van leven. In R. M. Dröes, J. Schols & P. Scheltens (Red.), Basisboek integratieve persoonsgerichte dementiezorg (pag. 145–162). Leusden: Diagnosis.

Dröes, R. M., & Scheltens, P. (2012). Dementiezorg nieuwe stijl. In J. D. Bakker, D. Post, J. J. Polder & M. J. Verkerk (Red.), Een vitale toekomst. Onze gezondheidszorg in 2040 (pag. 141–151). Amsterdam: Reed Business.

Dröes, R. M., & Scherder, E. J. A. (2015). Activeringsstrategieën. In R. M. Dröes, J. Schols & P. Scheltens (Red.), Basisboek integratieve persoonsgerichte dementiezorg. Leusden: Diagnosis.

Dröes, R. M., Schols, J., & Scheltens, P. (Red.). (2015). Basisboek integratieve persoonsgerichte dementiezorg. Leusden: Diagnosis.

Dröes, R. M., Van Mierlo, L. D., Meiland, F. J. M., & Van der Roest, H. G. (2011). Memory problems in dementia. Adaptation and coping strategies and psychosocial treatments. Expert Review of Neurotherapeutics, 11(12), 1769–1782.

Dröes, R. M., Van Mierlo, L. D., Van der Roest, H. G., & Meiland, F. J. M. (2010). Focus and effectiveness of psychosocial interventions for people with dementia in institutional care settings from the perspective of coping with the disease. Non-pharmacological Therapies in Dementia, 1(2), 139–161.

Gezondheidsraad (2003). Rapport overgewicht en obesitas. Den Haag: Gezondheidsraad.

Kleemans, L., Vuister, J., & Flameling, M. (2012). Betere zorg aan huis bij dementie. Trajecthulp in Noord-Holland: Verbetering en besparing ineen. Medisch Contact, 67(42), 2352–2354.

Matthews, F. E., Arthur, A., Barnes, L. E., Bond, J., Jagger, C., Robinson, L., & Brayne, C. (2013). A two-decade comparison of prevalence of dementia in individuals aged 65 years and older from three geographical areas of England. Results of the cognitive function and ageing study I and II. The Lancet, 382(9902), 1405–1412.

Mistiaen, P., Heins, M., Stirbu-Wagner, I., Korevaar, J., Verheij, R., & Francke, A. (2014). Mensen met dementie zien de huisarts vaker. Piek in contact rond het stellen van de diagnose. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 158, A6755.

Nationaal Kompas Volksgezondheid 2014. RIVM. Bilthoven.

Nederlandse vereniging voor Klinische Geriatrie (2005). Richtlijn diagnostiek en medicamenteuze behandeling van dementie. Utrecht: Nederlandse vereniging voor Klinische Geriatrie.

Nederlandse vereniging voor Klinische Geriatrie, Nederlandse Vereniging voor Neurologie, Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie, in samenwerking met andere specialistenverenigingen (2014). Richtlijn diagnostiek en behandeling van dementie. Utrecht: Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie.

Prince, M., Wimo, A., Guerchet, M., Ali, G. C., WU, Y. T., & Prina, M. (2015). World Alzheimer Report 2015. Londen: Alzheimer’s Disease International.

Resnick, B., Galik, E., & Boltz, M. (2013). Function focused care approaches. Literature review of progress and future possibilities. Journal of the American Medical Directors Association, 14(5), 313–318.

Resnick, B., Gruber-Baldini, A. L., Galik, E., Pretzer-Aboff, I., Russ, K., Hebel, J. R., et al. (2009). Changing the philosophy of care in long-term care. Testing of the restorative care intervention. Gerontologist, 49(2), 175–184.CrossRef

Sapolsky, R. M., Krey, L. C., & McEwen, B. S. (2002). The neuroendocrinology of stress and aging. The glucocorticoid cascade hypothesis. Science’s SAGE KE, 25 September. Beschikbaar via http://sageke.sciencemag.org/cgi/content/abstract/sageke;2002/38/cp21.

Spalding, K. L., Bergmann, O., Alkass, K., Bernard, S., Salehpour, M., et al. (2013). Dynamics of hippocampal neurogenesis in adult humans. Cell, 153(6),1219–1227.CrossRef

Steeman, E., Godderis, J., Grypdonck, M., De Bal, N., & Dierckx de Castele, B. (2007). Living with dementia from the perspective of older people. Is it a positive story? Aging & Mental Health, 11(2), 119–130.

Testad, I., Corbett, A., Aarsland, D., Osland Lexow, K., Fossey, J., Woods, B., et al. (2014). The value of personalized psychosocial interventions to address behavioral and psychological symptoms in people with dementia living in care home settings. A systematic review. International Psychogeriatrics, 26(7), 1099.CrossRef

Van Assche, L., Persoons, P., & Vandenbulcke, M. (2014). Neurocognitive disorders in DSM-5. A critical review. Tijdschrift voor Psychiatrie, 56(3), 211–216.PubMed

Van Campen, C., & Den Draak, M. (2011). Kwetsbare ouderen in Nederland. In C. van Campen (Red.), Kwetsbaarheid (pag. 51–65). Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.

Van Campen, C., Ras, M., & Den Draak, M. (2011). Raming van het aantal kwetsbare ouderen tot 2030. In C. van Campen (Red.), Kwetsbaarheid (pag. 69–81). Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.

Van Mierlo, L. D., Van der Roest, H. G., Meiland, F. J. M., & Dröes, R. M. (2010). Personalized dementia care; proven effectiveness of psychosocial interventions in subgroups. Ageing Research Reviews, 9(2), 163–183.CrossRef

Van Vliet, D., De Vugt, M. E., Aalten, P., Bakker, C., Pijnenburg, Y. A., & Vernooij-Dassen, M. J. (2012). Prevalence of neuropsychiatric symptoms in young-onset compared to late-onset Alzheimer’s disease. Part 1: Findings of the two-year longitudinal NeedYD-study. Dementia and Geriatric Cognitive Disorders, 34(5–6), 319–327.

Verenso & NIP (2018). Multidisciplinaire richtlijn probleemgedrag. Utrecht: Verenso & NIP.

Werkgroep Onderzoek Kwaliteit (2008). Omgaan met gedragsproblemen bij patiënten met dementie voor verpleegkundigen en verzorgenden. Nijmegen: Werkgroep Onderzoek Kwaliteit, Radboudumc.

Titel: Dementie
Auteurs: Prof. dr. R. M. Dröes
Dr. T. J. E. M. Bakker
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Klinisch redeneren bij ouderen
Print ISBN: 978-90-368-2154-4

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2155-1

Copyright: 2019
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-2155-1_17

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen