Skip to main content
Top

2019 | OriginalPaper | Hoofdstuk

18. Delier: ‘wisselend bewolkt’ bewustzijn

Auteur : Drs. H. P. J. M. Habets

Gepubliceerd in: Klinisch redeneren bij ouderen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Een delier is een acute psychische stoornis waarbij sprake is van een bewustzijnsstoornis met een verminderd vermogen de aandacht ergens op te richten, vast te houden of te verplaatsen en van een verandering in cognitief functioneren. Ook kunnen zich waarnemingsstoornissen voordoen, zoals hallucinaties en wanen. Een onderliggende (acute) lichamelijke ontregeling is veelal de oorzaak. Kenmerkend is dat een delier acuut ontstaat en dat de symptomen in de loop van de dag in ernst kunnen fluctueren. Een delier dient beschouwd te worden als een ernstig alarmsignaal met vaak ingrijpende consequenties. Delierpreventie is mogelijk: het Hospital Elder Life Program (HELP) is een best-practicevoorbeeld van een kosteneffectief preventief interventieprogramma dat de incidentie van een delier significant vermindert. Alhoewel herkenning van een delier al een basistaak van zorgverleners beschouwd wordt, gebeurt die dikwijls niet tijdig. De behandeling bestaat uit drie componenten: opsporen en behandelen oorzaken, optimaliseren communicatie met patiënt en oriëntatie en zorgdragen voor een passende veilige omgeving en goede nachtrust.
Literatuur
go back to reference American Psychiatric Association (2014). Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM-5). Amsterdam: Boom. American Psychiatric Association (2014). Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM-5). Amsterdam: Boom.
go back to reference Bellelli, G., Morandi, A., Davis, D. H. J., Mazzola, P., Turco, R., Gentile, S., et al. (2014). Validation of the 4AT, a new instrument for rapid delirium screening. A study in 234 hospitalized older people. Age and Ageing, 43, 496–502. Bellelli, G., Morandi, A., Davis, D. H. J., Mazzola, P., Turco, R., Gentile, S., et al. (2014). Validation of the 4AT, a new instrument for rapid delirium screening. A study in 234 hospitalized older people. Age and Ageing, 43, 496–502.
go back to reference Bleijenberg, N., ten Dam, H., Drubbel, I., Borgdorff, A., Numans, M., de Wit, N., et al. (2012). Toolkit kwetsbare ouderen: U-Care. Screeningsinstrument en evidence-based zorgplannen voor kwetsbare ouderen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Bleijenberg, N., ten Dam, H., Drubbel, I., Borgdorff, A., Numans, M., de Wit, N., et al. (2012). Toolkit kwetsbare ouderen: U-Care. Screeningsinstrument en evidence-based zorgplannen voor kwetsbare ouderen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Hempenius, L., van Leeuwen, B. L., van Asselt, D. Z., Hoekstra, H. J., Wiggers, T., Slaets, J. P., et al. (2010). Structured analyses of interventions to prevent delirium. International Journal of Geriatric Psychiatry, 26(5), 441–450.CrossRef Hempenius, L., van Leeuwen, B. L., van Asselt, D. Z., Hoekstra, H. J., Wiggers, T., Slaets, J. P., et al. (2010). Structured analyses of interventions to prevent delirium. International Journal of Geriatric Psychiatry, 26(5), 441–450.CrossRef
go back to reference Hshieh, T. T., Jue, J., Oh, E., et al. (2015). Effectiveness of multicomponent nonpharmacological delirium interventions. A meta-analysis. JAMA Internal Medicine, 175(4), 512–520.CrossRef Hshieh, T. T., Jue, J., Oh, E., et al. (2015). Effectiveness of multicomponent nonpharmacological delirium interventions. A meta-analysis. JAMA Internal Medicine, 175(4), 512–520.CrossRef
go back to reference Inouye, S. K., & Charpentier, P. A. (1996). Precipitating factors for delirium in hospitalized elderly persons. Predictive model and interrelationship with baseline vulnerability. JAMA, 275(11), 852–857. Inouye, S. K., & Charpentier, P. A. (1996). Precipitating factors for delirium in hospitalized elderly persons. Predictive model and interrelationship with baseline vulnerability. JAMA, 275(11), 852–857.
go back to reference Inouye, S. K., Bogardus, S. T., Baker, D. I., Leo-Summers, L., & Cooney, L. M. (2000). The hospital elder life program. A model of care to prevent cognitive and functional decline in older hospitalized patients. Journal of the American Geriatrics Society, 48, 1697–1706.CrossRef Inouye, S. K., Bogardus, S. T., Baker, D. I., Leo-Summers, L., & Cooney, L. M. (2000). The hospital elder life program. A model of care to prevent cognitive and functional decline in older hospitalized patients. Journal of the American Geriatrics Society, 48, 1697–1706.CrossRef
go back to reference Martinez, F., Tobar, C., & Hill, N. (2014). Preventing delirium. Should non-pharmacological, multicomponent interventions be used? A systematic review and meta-analysis of the literature. Age and Ageing, 44(2), 199–204. Martinez, F., Tobar, C., & Hill, N. (2014). Preventing delirium. Should non-pharmacological, multicomponent interventions be used? A systematic review and meta-analysis of the literature. Age and Ageing, 44(2), 199–204.
go back to reference Meagher, D. J. (2001). Delirium. Optimising management. British Medical Journal, 322(7279), 144–149.CrossRef Meagher, D. J. (2001). Delirium. Optimising management. British Medical Journal, 322(7279), 144–149.CrossRef
go back to reference Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie. (2013). Richtlijn delier volwassenen. Utrecht: Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie. Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie. (2013). Richtlijn delier volwassenen. Utrecht: Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie.
go back to reference Olde Rikkert, M. (2008). De delirante patiënt. In M. G. M. Olde Rikkert, J. Flamaing, M. Petrovic, J. M. G. A. Schols & W. H. L. Hoefnagels (Red.), Probleemgeoriënteerd denken in de geriatrie. Utrecht: De Tijdstroom. Olde Rikkert, M. (2008). De delirante patiënt. In M. G. M. Olde Rikkert, J. Flamaing, M. Petrovic, J. M. G. A. Schols & W. H. L. Hoefnagels (Red.), Probleemgeoriënteerd denken in de geriatrie. Utrecht: De Tijdstroom.
go back to reference Partridge, J. S., Martin, F. C., Harari, D., & Dhesi, J. K. (2012). The delirium experience. What is the effect on patients, relatives and staff and what can be done to modify this? International Journal of Geriatric Psychiatry, 28, 804–812.CrossRef Partridge, J. S., Martin, F. C., Harari, D., & Dhesi, J. K. (2012). The delirium experience. What is the effect on patients, relatives and staff and what can be done to modify this? International Journal of Geriatric Psychiatry, 28, 804–812.CrossRef
go back to reference Rosenbloom-Brunton, D. A., Henneman, E. A., & Inouye, S. K. (2010). Feasibility of family participation in a delirium prevention program for hospitalized older adults. Journal of Gerontological Nursing, 36(9), 22–33.CrossRef Rosenbloom-Brunton, D. A., Henneman, E. A., & Inouye, S. K. (2010). Feasibility of family participation in a delirium prevention program for hospitalized older adults. Journal of Gerontological Nursing, 36(9), 22–33.CrossRef
go back to reference Scheffer, A. C., van Munster, B. C., Schuurmans, M. J., & de Rooij, S. E. (2011). Assessing severity of delirium by the delirium observation screening scale. International Journal of Geriatric Psychiatry, 26(3), 284–291.CrossRef Scheffer, A. C., van Munster, B. C., Schuurmans, M. J., & de Rooij, S. E. (2011). Assessing severity of delirium by the delirium observation screening scale. International Journal of Geriatric Psychiatry, 26(3), 284–291.CrossRef
go back to reference Schuurmans, M. J., Shortridge-Baggett, L. M., & Duursma, S. A. (2003). The delirium observation screening scale. A screening instrument for delirium. Research and Theory for Nursing Practice, 17(1), 31–47. Schuurmans, M. J., Shortridge-Baggett, L. M., & Duursma, S. A. (2003). The delirium observation screening scale. A screening instrument for delirium. Research and Theory for Nursing Practice, 17(1), 31–47.
go back to reference Vidan, M. T., Sánchez, E., Alonso, M., Montero, B., Ortiz, J., & Serra, J. A. (2009). An intervention integrated into daily clinical practice reduces the incidence of delirium during hospitalization in elderly patients. Journal of the American Geriatrics Society, 57, 2029–2036.CrossRef Vidan, M. T., Sánchez, E., Alonso, M., Montero, B., Ortiz, J., & Serra, J. A. (2009). An intervention integrated into daily clinical practice reduces the incidence of delirium during hospitalization in elderly patients. Journal of the American Geriatrics Society, 57, 2029–2036.CrossRef
go back to reference VMS Veiligheidsprogramma Kwetsbare Ouderen (2009). Praktijkgids kwetsbare ouderen. Utrecht: NFU/NVZ/ZonMw/V&VN. VMS Veiligheidsprogramma Kwetsbare Ouderen (2009). Praktijkgids kwetsbare ouderen. Utrecht: NFU/NVZ/ZonMw/V&VN.
go back to reference Zaubler, T. S., Murphy, K., Rizzuto, L., Santos, R., Skotzko, C., Giordano, J., et al. (2013). Quality improvement and cost savings with multicomponent delirium interventions. Replication of the hospital elder life program in a community hospital. Psychosomatics, 54(3), 219–226.CrossRef Zaubler, T. S., Murphy, K., Rizzuto, L., Santos, R., Skotzko, C., Giordano, J., et al. (2013). Quality improvement and cost savings with multicomponent delirium interventions. Replication of the hospital elder life program in a community hospital. Psychosomatics, 54(3), 219–226.CrossRef
Metagegevens
Titel
Delier: ‘wisselend bewolkt’ bewustzijn
Auteur
Drs. H. P. J. M. Habets
Copyright
2019
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2155-1_18