Top

Gepubliceerd in:

01-06-2005 | Artikelen

De waarde van een IQ-score bij kinderen met een lichte verstandelijke beperking

Auteur: Albert Ponsioen

Gepubliceerd in: Kind & Adolescent Praktijk | Uitgave 2/2005

Samenvatting

Aan het intelligentiequotiënt (IQ) wordt in het onderwijs en de zorg voor licht verstandelijk beperkte jeugdigen een steeds belangrijker rol toegekend als het gaat om indicatiestelling en zorgtoewijzing. Daarmee wordt te zeer de nadruk gelegd op slechts één kenmerk van deze groep kinderen. Ook de nadelen die aan het gebruik van de traditionele IQ-tests juist bij LVG-kinderen kleven, zouden tot meer terughoudendheid moeten leiden.

vorige artikel Curieuze kinderen

volgende artikel Het drama van de lege handen

‘Licht verstandelijk gehandicapte jongeren zijn personen tot circa 21 jaar die in hun ontwikkeling zijn belemmerd en die zich op grond van hun lagere intellectueel functioneren én beperkte sociale redzaamheid niet (zonder hulp) kunnen handhaven in één of meer reguliere maatschappelijke verbanden (gezin, school, werk, groep, leeftijdsgenoten, buurt). Met speciale hulp hebben zij een redelijke kans op een zekere mate van zelfstandigheid als volwassenen.’ (uit: NVGz-nota, 1995).

Term afkomstig van Xavier Moonen, directeur van orthopedagogisch centrum ‘De Gastenhof’ in Limburg. Een soortgelijke kritiek is van toepassing op het gebruik van DSM-IV-classificaties waarbij voorbijgaand aan de ernst van de problematiek en het dynamische samenspel van kind, opvoedings- en omgevingsfactoren o.a. gelden worden verdeeld (zie Van der Gaag, 2004).

Licht verstandelijk gehandicapte (LVG-) jeugd met een IQ hoger dan 75 zou vanaf 1 januari 2005 niet meer in aanmerking komen voor AWBZ-zorg. Dit blijkt uit een brief van het ministerie van VWS aan het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ).

De belangrijkste aanbevelingen zijn: I) voor de berekening van het verbale IQ de subtest cijferreeksen mee te nemen en voor het performale IQ de subtest doolhoven; II) naast de ‘verwerkingssnelheidsfactor’ de ‘leerfactor’ te berekenen en III) bij het vermelden van IQ-scores de betrouwbaarheidsintervallen te geven.

Bannatyne (1974) onderscheidde de volgende vier factoren: I) de ruimtelijk analytische factor , II) de verbale begripsfactor, III) de sequentieer-factor en IV) de verworven-kennisfactor; Kaufman (1976) de volgende drie factoren: I) perceptuele organisatie, II) verbaal begrip en III) vrijheid van afleidbaarheid.

Bakker, J.T.A. (1994). De hang naar orde. Een wetenschapstheoretische en sociaal-historische beschouwing over het IQ/denken in maatschappij en onderwijs. In: W.H.J. van Bon, E.C.D.M. van Lieshout, & J.T.A. Bakker (red.), Gewoon, Ongewoon, Buitengewoon; opstellen over leerproblemen. Rotterdam: Lemniscaat.

Bannatyne, A. (1974). Diagnosis: A note on recategorization of the WISC scaled scores. Journal of Learning Disabilities, 7, 272-277.

Boer, J. den (2003). Neurofilosofie. Amsterdam: Uitgeverij Boom.

Binet, A. (1913). Les idées modernes sur les enfants. Paris: Flammarion.

Boll, T.J. & Barth, J.T. (1981). Neuropsychology of brain damage in children. In: S.B. Filskov & T.J. Boll (Eds.), Handbook of clinical neuropsychology. New York: Wiley-Interscience.

Bruyn, E.E.J. de, Vander Steene, G. & Haasen, P.P. van (1974). Wechsler Intelligence Scale for Children - Revised, Nederlandstalige uitgave (verantwoording). Lisse: Swets & Zeitlinger.

Büttner, M. (1984). Diagnostik der intellektuellen Minderbegabung (Untersuchung über die Zuverlassigkeit von Testbefunden. Prais der Kinderpsychologie, 33, 123-133.

Carvajal, T.L., Lane, J.M. & Gay, D.A. (1984). Longitudinal comparisons of Wechsler scales in educable mentally handicapped children and adults. Psychology in the Schools, 21, 137-140.

Cranenburgh, B. van (2004). Neurorevalidatie. Maarssen: Elsevier gezondheidszorg.

Das, J.P., Naglieri, J.A. & Kirby, J.R. (1994). Assessment of cognitive processes (the PASS theory of intelligence). Boston: Allyn and Bacon.

Dolman, C. (2004). De toegankelijkheid van de GGZ voor mensen met een lichte verstandelijke beperking. Een open deur? Kind en Adolescent Praktijk, 3 (1) 35-37.

Flynn, J.R. (1987). Massive IQ gains in 14 nations: What IQ tests really measure. Psychological Bulletin, 101, 171-191.

Gaag, R.J. van der (2004). Kinderen jeugdpsychiatrische diagnostiek en classificatie. Samen verdiepen... of koppie onder? Kind en Adolescent, 25 (3), 184-195.

Goudena, P. (2002). ‘Grensconflicten’ (bij aanvaarding van het ambt van hoogleraar Pedagogiek aan de Faculteit Sociale Wetenschappen van de Universiteit Utrecht). Universiteit Utrecht.

Granic, I. & Hollenstein, T. (2004). Dynamische systeemmethoden bij modellen van ontwikkelingspsychopathologie. Kind en Adolescent Review, 11, (1), 5-54.

Groff, M.G. & Linden, K.W. (1982). The WISC-R factor score profiles of cultural-familial mentally retarded and nonretarded youth. American Journal of Mental Deficiency, 87 (2), 147-152.

Kanaya, T., Scullin, M.H. & Ceci, S. (2003). The Flynn Effect and US Policies. The Impact of rising IQ scores en American society via mental retardation diagnoses. American Psychologist 58 (10), 778-790.

Kaufman, A.S. (1976). A new approach to the interpretation of test scatter on the WISC-R. Journal of Learning Disabilities, 9, 160-168.

Kraijer, D.W. & Plas, J.J. (2002). Handboek psychodiagnostiek en verstandelijke beperking. Lisse: Swets & Zeitlinger.

Luit, J.E.H. van, Kroesbergen, E.H., Ben, E. van der, & Leuven, N. (1998). Cognitive Assessment System. Nederlandse versie. Utrecht: ISED, Universiteit Utrecht (interne publicatie).

Lukens, J., & Hurrell, R.M. (1996). A comparison of the Stanford-Binet IV and the WISC-III with mildly retarded children. Psychology in the Schools, 33, 24-27.

Moerland, M.C. & Gevaert, E. (1991). Wisc-r factor patterns and learning problems in children with epilepsy. Clinical Neurology and Neurosurgery, 93 (1), 83. Nagliery, J.A. & Rojahn, J. (2004). Construct validity of the PASS theory and CAS: Correlations with achievement. Journal of Educational Psychology, 96 (1), 174-181.

NVGz-nota (1995). Vorm en kleur. Beleidsnota van de orthopedagogische centra voor licht verstandelijk gehandicapte jongeren van de Nederlandse Vereniging voor Gehandicaptenzorg. Utrecht: NVGz.

Ottem, E. (1997). The structures of the WISC-R subtests: A comparison of the IQ-profiles of reading impaired and autistic subjests. Scandinavian Journal of Psychology, 40, 1-9.

Pesch, W. & Ponsioen, A.J.G.B. (2004). Flinterdunne en flagrante Flynn-effecten. Aanbevelingen voor het gebruik van de WISC-III. De Psycholoog, 39 (2),64-68.

Ponsioen, A.J.G.B. & Molen, M.J. van der (2002). Cognitieve vaardigheden van licht verstandelijk gehandicapte kinderen en jongeren. Een onderzoek naar mogelijkheden. Ermelo: Landelijk Kenniscentrum LVG.

Resing, W. & Blok, J. (2002). De classificatie van intelligentiescores. De Psycholoog, 37 (5), 244-249.

Wissel, A. van der (1987). IQ profiles of learning disabled and mildly mentally retarded children: A psychometric selection effect. British Journal of Developmental Psychology, 5, 45-51.

Weiss, B., Weisz, J.R. & Bromfield, R. (1986). Performance of retarded and nonretarded persons on information-processing tasks: Further tests of the similar structure hypothesis. Psychological Bulletin, Vol. 100 (2), 157-175.

Titel: De waarde van een IQ-score bij kinderen met een lichte verstandelijke beperking
Auteur: Albert Ponsioen
Publicatiedatum: 01-06-2005
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Kind & Adolescent Praktijk / Uitgave 2/2005
Print ISSN: 1571-4136
Elektronisch ISSN: 1875-7065
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03059555

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 2/2005

Curieuze kinderen

Niet-Nederlandse bevolkings groepen in de jeugd-GGZ

Ten geleide

Buitenproportionele angst voor tandheelkundige ingrepen: achtergrond, begeleiding en behandeling

Hersenen en psychiatrie

Smoezelig en dus niet vies