Top

Gepubliceerd in:

2024 | OriginalPaper | Hoofdstuk

5. De vicieuze cirkel doorbreken

Auteur : Inge M. Ensing

Gepubliceerd in: Praktijkboek slapeloosheid in de ggz

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

Langdurige slapeloosheid wordt in stand gehouden en verergerd door een vicieuze cirkel van denken, voelen en doen. Er zijn verschillende, onderling samenhangende factoren te onderscheiden. Zo kan de slaapomgeving en het in bed liggen door inadequate gewoontes geassocieerd zijn geraakt met activiteit. Ook de mate en verdeling van activiteit overdag heeft invloed op de nacht. Piekeren is een vorm van cognitieve hyperarousal die veel voorkomt bij mensen met langdurige slapeloosheid. Verder kan het zo zijn dat men inspanning levert om te slapen, wat averechts werkt. Het gebruik van slaapmedicatie is een van de manieren waarop men probeert slaap af te dwingen. Uit onderzoek blijkt verder dat mensen met slapeloosheid vaak hun totale slaapduur onderschatten, wat in wisselwerking staat met overmatige aandacht voor de slaap. Disfunctionele ideeën over slapen, vermoeidheid en functioneren leveren eveneens een bijdrage aan de vicieuze cirkel. Al deze factoren kunnen apart worden aangepakt met een combinatie van therapeutische gereedschappen.

vorige hoofdstuk Behandeling van slapeloosheid

volgende hoofdstuk De toepassing in de ggz

Allary, A., Proulx-Tremblay, V., Belanger, C., Hudon, C., Marchand, A., O’Connor, K., et al. (2020). Psychological predictors of benzodiazepine discontinuation among older adults: Results from the PASSE 60+. Addictive Behaviors, 102. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2019.106195.

Ascher, L. M., & Efran, J. S. (1978). Use of paradoxical intention in a behavioral program for sleep onset insomnia. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 46(3), 547–550. https://doi.org/10.1037//0022-006x.46.3.547.CrossRefPubMed

Baglioni, C., Regen, W., Teghen, A., Spiegelhalder, K., Feige, B., Nissen, C., et al. (2014). Sleep changes in the disorder of insomnia: A meta-analysis of polysomnographic studies. Sleep Medicine Reviews, 18(3), 195–213. https://doi.org/10.1016/j.smrv.2013.04.001.CrossRefPubMed

Baron, K. G., Abbott, S., Jao, N., Manalo, N., & Mullen, R. (2017). Orthosomnia: Are some patients taking the quantified self too far? Journal of Clinical Sleep Medicine, 13(2), 351–354. https://doi.org/10.5664/jcsm.6472.CrossRefPubMedPubMedCentral

Benz, F., Riemann, D., Domschke, K., Spiegelhalder, K., Johann, A. F., Marshall, N. S., et al. (2022). How many hours do you sleep? A comparison of subjective and objective sleep duration measures in a sample of insomnia patients and good sleepers. Journal of Sleep Research. https://doi.org/10.1111/jsr.13802.

Brown, T. M., Brainard, G. C., Cajochen, C., Czeisler, C. A., Hanifin, J. P., Lockley, S. W., et al. (2022). Recommendations for daytime, evening, and nighttime indoor light exposure to best support physiology, sleep, and wakefulness in healthy adults. PLoS Biology, 20(3). https://doi.org/10.1371/journal.pbio.3001571.

Callesen, P. (2021). Leef meer, denk minder. Kosmos uitgevers.

Chapoutot, M., Peter-Derex, L., Bastuji, H., Leslie, W., Schoendorff, B., Heinzer, R., et al. (2021). Cognitive behavioral therapy and acceptance and commitment therapy for the discontinuation of long-term benzodiazepine use in insomnia and anxiety disorders. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(19). https://doi.org/10.3390/ijerph181910222.

Eidelman, P., Talbot, L., Ivers, H., Belanger, L., Morin, C. M., & Harvey, A. G. (2016). Change in dysfunctional beliefs about sleep in behavior therapy, cognitive therapy, and cognitive-behavioral therapy for insomnia. Behavior Therapy, 47(1), 102–15. https://doi.org/10.1016/j.beth.2015.10.002

Espie, C. A., Broomfield, N. M., MacMahon, K. M. A., Macphee, L. M., & Taylor, L. M. (2006). The attention-intention-effort pathway in the development of psychophysiologic insomnia: A theoretical review. Sleep Medicine Reviews, 10(4), 215–245. https://doi.org/10.1016/j.smrv.2006.03.002.CrossRefPubMed

Fortier-Brochu, E., Beaulieu-Bonneau, S., Ivers, H., & Morin, C. M. (2012). Insomnia and daytime cognitive performance: A meta-analysis. Sleep Medicine Reviews. https://doi.org/10.1016/j.smrv.2011.03.008.

Galbiati, A., Sforza, M., Scarpellino, A., Salibba, A., Leitner, C., D’Este, G., et al. (2021). ‘Thinking about thinking’ in insomnia disorder: The effect of cognitive-behavioral therapy for insomnia on sleep-related metacognition. Frontiers in Psychology, 12, 705112. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.705112.CrossRefPubMedPubMedCentral

Gavriloff, D., Sheaves, B., Juss, A., Espie, C. A., Miller, C. B., & Kyle, S. D. (2018). Sham sleep feedback delivered via actigraphy biases daytime symptom reports in people with insomnia: Implications for insomnia disorder and wearable devices. Journal of Sleep Research, 27(6). https://doi.org/10.1111/jsr.12726.

Harvey, A. G., & Tang, N. K. (2012). (Mis)perception of sleep in insomnia: A puzzle and a resolution. Psychological Bulletin, 138(1), 77–101. https://doi.org/10.1037/a0025730.CrossRefPubMed

Harvey, A. G., Sharpley, A. L., Ree, M. J., Stinson, K., & Clark, D. M. (2007). An open trial of cognitive therapy for chronic insomnia. Behaviour Research and Therapy, 45(10), 2491–2501. https://doi.org/10.1016/j.brat.2007.04.007.CrossRefPubMed

Jansson-Fröjmark, M., Alfonsson, S., Bohman, B., Rozental, A., & Norell-Clarke, A. (2022). Paradoxical intention for insomnia: A systematic review and meta-analysis. Journal of Sleep Research, 31(2). https://doi.org/10.1111/jsr.13464.

Lancee, J., Eisma, M. C., van Zanten, K. B., Topper, M. (2017). When thinking impairs sleep: Trait, daytime and nighttime repetitive thinking in insomnia. Behavioral Sleep Medicine, 15(1), 53–69.

Lederman, O., Ward, P. B., Firth, J., Maloney, C., Carney, R., Vancampfort, D., et al. (2019). Does exercise improve sleep quality in individuals with mental illness? A systematic review and meta-analysis. Journal of Psychiatric Research, 109, 96–106. https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2018.11.004.CrossRefPubMed

Lichstein, K. L. (2017). Insomnia identity. Behaviour Research and Therapy, 97, 230–241. https://doi.org/10.1016/j.brat.2017.08.005.CrossRefPubMed

Lowe, H., Haddock, G., Mulligan, L. D., Gregg, L., Fuzellier-Hart, A., Carter, L.-A., et al. (2019). Does exercise improve sleep for adults with insomnia? A systematic review with quality appraisal. Clinical Psychology Review, 68, 1–12. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2018.11.002.CrossRefPubMed

Lundh, L.-G. (2005). The role of acceptance and mindfulness in the treatment of insomnia. Journal of Cognitive Psychotherapy, 19(1), 29–39. https://doi.org/10.1891/jcop.19.1.29.66331.CrossRef

Riemann, D., Benz, F., Dressle, R. J., Espie, C. A., Johann, A. F., Blanken, T. F., et al. (2022). Insomnia disorder: State of the science and challenges for the future. Journal of Sleep Research, 31(4). https://doi.org/10.1111/jsr.13604.

Schonmann, Y., Goren, O., Bareket, R., Comaneshter, D., Cohen, A. D., Vinker, S. (2018). Chronic hypnotic use at 10 years-does the brand matter?. European Journal of Clinical Pharmacology, 74(12), 1623–1631. https://doi.org/10.1007/s00228-018-2531-4

Simpson, N., & Manber, R. (2022). CBT-I in patients who wish to reduce use of hypnotic medication. In S. Nowakowski, S. N. Garland, M. A. Grandner, & L. J. Cuddihy (Red.), Adapting cognitive behavioral therapy for insomnia (pag. 437–455). Elsevier.

Takaesu, Y., Utsumi, T., Okajima, I., Shimura, A., Kotorii, N., Kuriyama, K., et al. (2019). Psychosocial intervention for discontinuing benzodiazepine hypnotics in patients with chronic insomnia: A systematic review and meta-analysis. Sleep Medicine Reviews, 48, https://doi.org/10.1016/j.smrv.2019.101214.

Tang, N. K. Y., Schmidt, D. A., & Harvey, A. G. (2007). Sleeping with the enemy: Clock monitoring in the maintenance of insomnia. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 38(1), 40–55. https://doi.org/10.1016/j.jbtep.2005.07.004.CrossRefPubMed

Van der Heiden, C. (2009). Metacognitieve therapie bij gegeneraliseerde angst. Bohn Stafleu van Loghum.CrossRef

Van Kerkhof, L. W. M., Van der Maaden, T., Van der Meijden, W., Van Elk, M., Van Nierop, L. E., Dollé, M. E. T., et al. (2018). Schermgebruik, blauw licht en slaap. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.

Van Rhijn, M., & Leuning, E (2016). Inquiry-based stress reduction in de praktijk: The Work van Byron Katie in psychotherapie. Hogrefe.

Van Someren, E. J. W. (2021). Brain mechanisms of insomnia: New perspectives on causes and consequences. Physiological Reviews, 101(3), 995–1046. https://doi.org/10.1152/physrev.00046.2019.CrossRefPubMed

Van Veen, M. M. (2022). On edge: Night and day. Rijksuniversiteit Groningen.

Van Veen, M. M., Kamphuis, J., & Riemersma-Van der Lek, R. (2021). Psychofarmaca en de behandeling van slaapstoornissen. In M. Lancel, M. van Veen, & J. Kamphuis (Red.), Slaapstoornissen in de psychiatrie: Diagnose en behandeling (pag. 403–466). Bohn Stafleu van Loghum.

Wells, A., & Matthews, G. (1996). Modelling cognition in emotional disorder: The S-REF model. Behaviour Research and Therapy, 34, 881–888. https://doi.org/10.1016/S0005-7967%2896%2900050-2.CrossRefPubMed

Titel: De vicieuze cirkel doorbreken
Auteur: Inge M. Ensing
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Praktijkboek slapeloosheid in de ggz
Print ISBN: 978-90-368-2949-6

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2950-2

Copyright: 2024
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-2950-2_5

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen