Top

Gepubliceerd in:

01-05-2019 | Artikelen

De rol van seksuele opvoeding in de ontwikkeling van seksualiteit en seksueel expliciete mediaconsumptie in de adolescentie

Auteurs: Prof. dr. Geertjan Overbeek, Dr. Daphne van de Bongardt, Dr. Laura Baams

Gepubliceerd in: Kind en adolescent | Uitgave 2/2019

Samenvatting

In dit onderzoek toetsen we twee hypothesen over de rol van seksuele opvoeding in de ontwikkeling van seksualiteit en seksueel expliciete mediaconsumptie tijdens de adolescentie. De bufferhypothese stelt dat een actieve mediaopvoeding door ouders het effect van seksueel expliciete mediaconsumptie op seksuele attituden en gedrag van adolescenten buffert, en vice versa, het effect van seksuele attituden en gedrag van adolescenten op hun seksueel expliciete mediaconsumptie buffert. Een tweede hypothese, de remhypothese, stelt dat ouders door het communiceren van een seksuele ‘liefde-en-respectnorm’ de ontwikkeling richting meer seksueel expliciete mediaconsumptie, meer permissieve seksuele attituden en meer seksueel (risico) gedrag kunnen afremmen. We analyseerden 4‑wave longitudinale gegevens van 514 Nederlandse adolescenten in de leeftijd van 13–16 jaar (48,8% meisjes) en vonden bewijs voor de remhypothese. Als ouders vaker een liefde-en-respectnorm communiceerden, hadden adolescenten een minder permissieve seksuele attitude en rapporteerden met name jongens dan minder vergevorderd seksueel gedrag, evenals een minder sterke stijging van seksueel risicogedrag. Een actieve mediaopvoeding voorspelde een minder permissieve seksuele attitude (bij meisjes), maar we vonden geen systematisch bewijs voor de bufferhypothese.

vorige artikel Is het gebruik van games en sociale media gerelateerd aan het psychosociaal en schoolfunctioneren van jongeren?

volgende artikel Socialemediagebruik, socialemediastress en slaap: crosssectionele en longitudinale verbanden tijdens de adolescentie

Baams, L., Overbeek, G., Dubas, J. S., & Van Aken, M. (2014). On early starters and late bloomers: the development of sexual behavior in adolescence across personality types. Journal of Sex Research, 51, 754–764. https://doi.org/10.1080/00224499.2013.802758.CrossRefPubMed

Baams, L., Overbeek, G., Dubas, J. S., Doornwaard, S., Rommes, E., & Van Aken, M. (2015). Perceived realism moderates the relation between sexualized media consumption and permissive sexual attitudes in Dutch adolescents. Archives of Sexual Behavior, 44, 743–754. https://doi.org/10.1007/s10508-014-0443-7.CrossRefPubMed

Bandura, A. (1977). Social learning theory. Englewood Cliffs: Prentice Hall.

Bandura, A. (1994). Social cognitive theory of mass communication. In J. Bryant & D. Zillmann (red.), Media effects: advances in theory and research (pag. 61–90). Hove: Lawrence Erlbaum.

Baumeister, R. F., Catanese, K. R., & Vohs, K. (2001). Is there a gender difference in strength of sex drive? Theoretical views, conceptual distinctions, and a review of relevant evidence. Personality and Social Psychology Review, 5, 242–273. https://doi.org/10.1207/S15327957PSPR0503_5.CrossRef

Bersamin, M. M., Todd, M., Fisher, D. A., Hill, D. L., Grube, J. W., & Walker, S. (2008). Parenting practices and adolescent sexual behavior: a longitudinal study. Journal of Marriage and Family, 70, 97–112. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2007.00464.x.CrossRefPubMed

Bongardt, D. van de, Graaf, H. de, Reitz, E., & Deković, M. (2014). Parents as moderators of longitudinal associations between sexual peer norms and Dutch adolescents’ sexual initiation and intention. Journal of Adolescent Health, 55, 388–393. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2014.02.017.CrossRefPubMed

Brown, J. D. (2000). Adolescents’ sexual media diets. Journal of Adolescent Health, 27, 35–40. https://doi.org/10.1016/S1054-139X(00)00141-5.CrossRefPubMed

Brown, J. D., & L’Engle, K. L. (2009). X‑rated: Sexual attitudes and behaviors associated with U.S. early adolescents’ exposure to sexually explicit media. Communication Research, 36, 129–151. https://doi.org/10.1177/0093650208326465.CrossRef

Brown, J. D., Halpern, C. T., & L’Engle, K. L. (2005). Mass media as a sexual super peer for early maturing girls. Journal of Adolescent Health, 36, 420–427. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2004.06.003.CrossRefPubMed

Buhi, E. R., & Goodson, P. (2007). Predictors of adolescent sexual behaviour and intention: a theory-guided systematic review. Journal of Adolescent Health, 40, 4–21. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2006.09.027.CrossRefPubMed

Crockett, L. J., Raffaelli, M., & Moilanen, K. L. (2003). Adolescent sexuality: behavior and meaning. In G. R. Adams & M. Berzonsky (red.), Blackwell handbook of adolescence (pag. 371–392). Malden: Blackwell.

DiIorio, C., Pluhar, E., & Belcher, L. (2003). Parent-child communication about sexuality: a review of the literature from 1980–2002. Journal of HIV/AIDS Prevention & Education for Adolescents & Children, 5, 7–32. https://doi.org/10.1300/J129v05n03_02.CrossRef

Dittus, P. J., & Jaccard, J. (2000). Adolescents’ perceptions of maternal disapproval of sex: relationship to sexual outcomes. Journal of Adolescent Health, 26, 268–278. https://doi.org/10.1016/S1054-139X(99)00096-8.CrossRefPubMed

Doornwaard, S., Van den Eijnden, R. J. J. M., Overbeek, G., & Bogt, T. T. (2015). Differential developmental profiles of adolescents using sexually explicit internet material. Journal of Sex Research, 52, 269–281. https://doi.org/10.1080/00224499.2013.866195.CrossRefPubMed

Fisher, D. A., Hill, D. L., Grube, J. W., Bersamin, M. M., Walker, S., & Gruber, E. L. (2009). Televised sexual content and parental mediation: influences on adolescent sexuality. Media Psychology, 12, 121–147. https://doi.org/10.1080/15213260902849901.CrossRefPubMedPubMedCentral

Graaf, H. de, Kruijer, H., Acker, J. van, & Meijer, S. (2012). Seks onder je 25e. Seksuele gezondheid van jongeren in Nederland anno 2012. Sex under 25. Sexual health of Dutch youth in 2012. Delft: Eburon.

Graaf, H. de, Vanwesenbeeck, I., Woertman, L., & Meeus, W. (2011). Parenting and adolescents’ sexual development in Western societies: a literature review. European Psychologist, 16, 21–31. https://doi.org/10.1027/1016-9040/a000031.CrossRef

Hald, G. M., Kuyper, L., Adam, P. C., & Wit, J. B. (2013). Does viewing explain doing? Assessing the association between sexually explicit materials use and sexual behaviors in a large sample of Dutch adolescents and young adults. The Journal of Sexual Medicine, 10, 2986–2995. https://doi.org/10.1111/jsm.12157.CrossRefPubMed

Hald, G. M., Seaman, C., & Linz, D. (2014). Pornography and sexuality. In D. L. Tolman, L. M. Diamond, J. A. Bauermeister, W. H. George, J. G. Pfaus & M. L. Ward (red.), Contextual approaches. APA handbook of sexuality and psychology, (band 2, pag. 3–35). Washington: American Psychological Association.

Hennessy, L. R., Bleakly, A., Fishbein, M., & Jordan, A. (2009). Estimating the longitudinal association between adolescent sexual behavior and exposure to sexual media content. Journal of Sex Research, 46, 586–596. https://doi.org/10.1080/00224490902898736.CrossRefPubMedPubMedCentral

Hill, J. P., & Lynch, M. E. (1983). The intensification of gender-related role expectations during early adolescence. In J. Brooks-Gunn & A. Petersen (red.), Girls at puberty: biological and psychosocial perspectives (pag. 201–228). New York: Plenum.CrossRef

Hu, L., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6, 1–55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118.CrossRef

Jaccard, J., Dittus, P. J., & Gordon, V. V. (1996). Maternal correlates of adolescent sexual and contraceptive behavior. Family Planning Perspectives, 28, 159–185. https://doi.org/10.2307/2136192.CrossRefPubMed

Jaccard, J., Dodge, T., & Dittus, P. (2002). Parent‐adolescent communication about sex and birth control: a conceptual framework. New Directions for Child and Adolescent Development, (97), 9–42. https://doi.org/10.1002/cd.48.CrossRefPubMed

Kotchick, B. A., Shaffer, A., Miller, K. S., & Forehand, R. (2001). Adolescent sexual risk behavior: a multi-system perspective. Clinical Psychology Review, 21, 493–519. https://doi.org/10.1016/S0272-7358(99)00070-7.CrossRefPubMed

Kreager, D. A., & Staff, J. (2009). The sexual double standard and adolescent peer acceptance. Social Psychology Quarterly, 72, 143–164. https://doi.org/10.1177/019027250907200205.CrossRefPubMedPubMedCentral

Lehr, S. T., Dilorio, C., Dudley, W. N., & Lipana, J. A. (2000). The relationship between parent-adolescent communication and safer sex behaviors in college students. Journal of Family Nursing, 6, 180–196. https://doi.org/10.1177/107484070000600206.CrossRef

Lyons, H., Giordano, P. C., Manning, W. D., & Longmore, M. A. (2011). Identity, peer relationships, and adolescent girls’ sexual behavior: an exploration of the contemporary double standard. Journal of Sex Research, 48, 437–449. https://doi.org/10.1080/00224499.2010.506679.CrossRefPubMedPubMedCentral

Miller, B. C. (2002). Family influences on adolescent sexual and contraceptive behavior. The Journal of Sex Research, 39, 22–26. https://doi.org/10.1080/00224490209552115.CrossRefPubMed

Muthén, L. K., & Muthén, B. O. (2010). Mplus user’s guide: statistical analysis with latent variables. Los Angeles, CA: Muthén & Muthén.

Nathanson, A. I. (2002). The unintended effects of parental mediation of television on adolescents. Media Psychology, 4, 207–230. https://doi.org/10.1207/S1532785XMEP0403_01.CrossRef

Nathanson, A. I., Wilson, B. J., McGee, J., & Sebastian, M. (2002). Counteracting the effects of female stereotypes on television via active mediation. Journal of Communication, 52, 922–937. https://doi.org/10.1111/j.1460-2466.2002.tb02581.x.CrossRef

Owens, E. W., Behun, R. J., Manning, J. C., & Reid, R. C. (2012). The impact of Internet pornography on adolescents: a review of the research. Sexual Addiction and Compulsivity, 19, 99–122. https://doi.org/10.1080/10720162.2012.660431.CrossRef

Parkes, A., Wight, D., Hunta, K., Henderson, M., & Sargent, J. (2013). Are sexual media exposure, parental restrictions on media use and co-viewing TV and DVDs with parents and friends associated with teenagers’ early sexual behaviour? Journal of Adolescence, 36, 1121–1133. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2013.08.019.CrossRefPubMedPubMedCentral

Peter, J., & Valkenburg, P. M. (2006). Adolescents’ exposure to sexually explicit online material and recreational attitudes toward sex. Journal of Communication, 56, 639–660. https://doi.org/10.1111/j.1460-2466.2006.00313.x.CrossRef

Peter, J., & Valkenburg, P. M. (2010). Processes underlying the effects of adolescents’ use of sexually explicit internet material: the role of perceived realism. Communication Research, 37, 375–399. https://doi.org/10.1177/0093650210362464.CrossRef

Sass, D. A., Schmitt, T. A., & Marsh, H. W. (2014). Evaluating model fit with ordered categorical data within a measurement invariance framework: a comparison of estimators. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 21, 167–180. https://doi.org/10.1080/10705511.2014.882658.CrossRef

Savin-Williams, R. C., & Diamond, L. M. (2004). Sex. In R. M. Lerner & L. Steinberg (red.), Handbook of adolescent psychology (pag. 189–231). New York: Wiley.

Shulman, S., Scharf, M., Bohr, Y., Tuval-Mashiach, R. Hirsh, Y., & Faians, M. (2017). Adolescent romantic competence and parenting attitudes. Journal of Social and Personal Relationships, 34, 594–614. https://doi.org/10.1177/0265407516650760.CrossRef

Valkenburg, P. M., Krcmar, M., Peeters, A. L., & Marseille, N. M. (1999). Developing a scale to assess three styles of television mediation: ‘Instructive mediation,’ ‘restrictive mediation,’ and ‘social coviewing’. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 43, 52–66. https://doi.org/10.1080/08838159909364474.CrossRef

Valkenburg, P. M., Piotrowski, J. T., Hermanns, J., & De Leeuw, R. (2013). Developing and validating the perceived parental media mediation scale: a self-determination perspective. Human Communication Research, 39, 445–469. https://doi.org/10.1111/hcre.12010.CrossRef

Vandenbosch, L., & Eggermont, S. (2013). Sexually explicit websites and sexual initiation: reciprocal relationships and the moderating role of pubertal status. Journal of Research on Adolescence, 23, 621–634. https://doi.org/10.1111/jora.12008.CrossRef

Ward, M. L., & Wyatt, G. E. (1994). The effects of childhood sexual messages on African-American and white women’s adolescent sexual behavior. Psychology of Women Quarterly, 18, 183–201. https://doi.org/10.1111/j.1471-6402.1994.tb00450.x.CrossRef

Weaver, H., Smith, G., & Kippax, S. (2005). School-based sex education policies and indicators of sexual health among young people: a comparison of the Netherlands, France, Australia and the United States. Sex Education, 5, 171–188. https://doi.org/10.1080/14681810500038889.CrossRef

Wright, P. J. (2009). Sexual socialization messages in mainstream entertainment mass media: a review and synthesis. Sexuality and Culture, 13, 181–200. https://doi.org/10.1007/s12119-009-9050-5.CrossRef

Zillman, D., & Bryant, J. (1985). Selective exposure to communication. Mahwah: Erlbaum.

Titel: De rol van seksuele opvoeding in de ontwikkeling van seksualiteit en seksueel expliciete mediaconsumptie in de adolescentie
Auteurs: Prof. dr. Geertjan Overbeek
Dr. Daphne van de Bongardt
Dr. Laura Baams
Publicatiedatum: 01-05-2019
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Kind en adolescent / Uitgave 2/2019
Print ISSN: 0167-2436
Elektronisch ISSN: 1876-5998
DOI: https://doi.org/10.1007/s12453-019-00205-8

Artikelen

Thema’s voor een multimodale interventie voor slachtoffers (12 t/m 20 jaar) van online seksueel geweld

Artikelen

Een interdisciplinaire kijk op mediaopvoeding

Artikelen

De invloed van seksualiserende media op de seksualiteitsbeleving van adolescenten: een objectiveringsperspectief

Artikelen

Is het gebruik van games en sociale media gerelateerd aan het psychosociaal en schoolfunctioneren van jongeren?

Artikelen

Bohn Stafleu van Loghum

De rol van seksuele opvoeding in de ontwikkeling van seksualiteit en seksueel expliciete mediaconsumptie in de adolescentie

Samenvatting

Andere artikelen Uitgave 2/2019

Jeugd en media

Socialemediagebruik, socialemediastress en slaap: crosssectionele en longitudinale verbanden tijdens de adolescentie

Thema’s voor een multimodale interventie voor slachtoffers (12 t/m 20 jaar) van online seksueel geweld

Een interdisciplinaire kijk op mediaopvoeding

De invloed van seksualiserende media op de seksualiteitsbeleving van adolescenten: een objectiveringsperspectief

Is het gebruik van games en sociale media gerelateerd aan het psychosociaal en schoolfunctioneren van jongeren?

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Jeugd en media

Socialemediagebruik, socialemediastress en slaap: crosssectionele en longitudinale verbanden tijdens de adolescentie

Thema’s voor een multimodale interventie voor slachtoffers (12 t/m 20 jaar) van online seksueel geweld

Een interdisciplinaire kijk op mediaopvoeding

De invloed van seksualiserende media op de seksualiteitsbeleving van adolescenten: een objectiveringsperspectief

Is het gebruik van games en sociale media gerelateerd aan het psychosociaal en schoolfunctioneren van jongeren?