Skip to main content
Top
Gepubliceerd in: TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen 3-4/2019

11-02-2019 | Wetenschappelijk artikel

De rol van dementie als doodsoorzaak: overschatting bij automatisch coderen

Auteurs: Dr. Peter Harteloh, Wessel Boukema

Gepubliceerd in: TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen | Uitgave 3-4/2019

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Wij onderzochten de validiteit van de codering van dementie als onderliggende doodsoorzaak bij automatisch coderen (IRIS). Met behulp van een vragenlijst werden 690 artsen gevraagd naar hun mening over de causale rol van dementie bij overlijden. Voor het versturen van de vragenlijst werd een steekproef getrokken uit doodsoorzakenformulieren waarop in 2017 een niet nader gespecificeerde vorm van dementie (ICD-10 code: F03) was vermeld. De artsen beantwoordden de vragenlijst aan de hand van het door henzelf ingevulde doodsoorzakenformulier. We vergeleken vervolgens de mening van de arts met de uitkomst van het automatisch coderen voor het desbetreffende sterfgeval. De vragenlijst werd door 448 artsen (65 %) ingevuld. Gelet op het oordeel van de arts bleek de frequentie van dementie als onderliggende doodsoorzaak bij automatisch coderen met 9 %-punt (95 %-BI: 5 %–14 %) te worden overschat. Dit komt neer op een relatieve overschatting van bijna 23 % in de doodsoorzakenstatistiek. De betekenis van dit gegeven is tweeërlei. Bij internationale vergelijking van dementie als doodsoorzaak kan de uitkomst van automatisch coderen worden gebruikt, maar bij de interpretatie van nationale ontwikkelingen dient het oordeel van de arts te worden meegewogen om de betekenis van het ziektebeeld bij overlijden duidelijk te krijgen.
Voetnoten
1
Zo schrijft de WHO bijvoorbeeld op epidemiologische gronden voor om ondanks het causaal verband tussen roken en longkanker, longkanker als onderliggende doodsoorzaak in de statistiek op te nemen [3].
 
2
Het doodsoorzakenformulier is dus geen afspiegeling van het medisch dossier bij overlijden, maar bevat een gerichte selectie van ziekten of aandoeningen uit de voorgeschiedenis of actuele probleemlijst van een patiënt, die een causale rol bij overlijden speelden.
 
3
Het CBS krijgt geregeld de opmerking dat ‘dementie toch geen doodsoorzaak kan zijn’. Deze critici denken dan aan een directe doodsoorzaak en kunnen zich (terecht) niet voorstellen dat dementie als zodanig functioneert. Het CBS rapporteert echter onderliggende doodsoorzaken volgens WHO/ICD-10 conventies.
 
4
In 2005 geeft de WHO in een jaarlijkse update van de ICD-10 aan ziekten die de zelfzorg belemmeren, waaronder dementie, als oorzaak te beschouwen van malnutritie, anemie, cachexie of infecties. Het CBS heeft bij handmatig coderen de ICD-10-updates niet toegepast, zodat deze als integraal onderdeel van IRIS bij de invoer van het automatisch coderen in 2013 grote invloed op de statistiek hebben gehad [2].
 
Literatuur
1.
go back to reference Harteloh P, Hilten O van, Kardaun J. Het automatische coderen van doodsoorzaken. Een nieuwe werkwijze bij de doodsoorzakenstatistiek. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek; 2014. Harteloh P, Hilten O van, Kardaun J. Het automatische coderen van doodsoorzaken. Een nieuwe werkwijze bij de doodsoorzakenstatistiek. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek; 2014.
2.
go back to reference Harteloh P. De gevolgen van automatisch coderen voor de doodsoorzakenstatistiek. Tijdschr Gezondheidswet. 2017;95:124–33.CrossRef Harteloh P. De gevolgen van automatisch coderen voor de doodsoorzakenstatistiek. Tijdschr Gezondheidswet. 2017;95:124–33.CrossRef
3.
go back to reference WHO-FIC CC. ICD-10. Internationale statistische classificatie van ziekten en met gezondheid verband houdende problemen. Tiende Revisie. Deel 2 Handleiding voor gebruik, versie 2014. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2015. WHO-FIC CC. ICD-10. Internationale statistische classificatie van ziekten en met gezondheid verband houdende problemen. Tiende Revisie. Deel 2 Handleiding voor gebruik, versie 2014. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2015.
6.
go back to reference Araújo LFS de, Dalgalarrondo P, Banzato CE. On the notion of causality in medicine: addressing Austin Bradford Hill and John L. Mackie. Arch Clin Psychiatry. 2014;41:56–61. Araújo LFS de, Dalgalarrondo P, Banzato CE. On the notion of causality in medicine: addressing Austin Bradford Hill and John L. Mackie. Arch Clin Psychiatry. 2014;41:56–61.
9.
go back to reference Lu TH, Shau WY, Shih TP, et al. Factors associated with errors in death certificate completion. A national study in Taiwan. J Clin Epidemiol. 2001;54:232–8.CrossRefPubMed Lu TH, Shau WY, Shih TP, et al. Factors associated with errors in death certificate completion. A national study in Taiwan. J Clin Epidemiol. 2001;54:232–8.CrossRefPubMed
10.
go back to reference Pritt BS, Hardin NJ, Richmond JA, et al. Death certification errors at an academic institution. Arch Pathol Lab Med. 2005;129:1476–9.PubMed Pritt BS, Hardin NJ, Richmond JA, et al. Death certification errors at an academic institution. Arch Pathol Lab Med. 2005;129:1476–9.PubMed
11.
go back to reference Maudsley G, Williams EM. ‘Inaccuracy’ in death certification—where are we now? J Public Health Med. 1996;18:59–66.CrossRefPubMed Maudsley G, Williams EM. ‘Inaccuracy’ in death certification—where are we now? J Public Health Med. 1996;18:59–66.CrossRefPubMed
12.
go back to reference Bardelmeijer E. Gevorderde dementie is een terminale ziekte. Tijdschr Ouderengeneeskd. 2010;1:3. Bardelmeijer E. Gevorderde dementie is een terminale ziekte. Tijdschr Ouderengeneeskd. 2010;1:3.
13.
go back to reference Harteloh PPM. Van handmatig naar automatisch coderen van doodsoorzaken: een bridge coding study. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek; 2015. Harteloh PPM. Van handmatig naar automatisch coderen van doodsoorzaken: een bridge coding study. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek; 2015.
14.
go back to reference Dingenen ECM van, Eijk M van, Chel VGM, et al. Overleden na een val bij gevorderde dementia. Natuurlijke of niet-natuurlijke doodsoorzaak? Ned Tijdschr Geneeskd. 2018;162:D1967.PubMed Dingenen ECM van, Eijk M van, Chel VGM, et al. Overleden na een val bij gevorderde dementia. Natuurlijke of niet-natuurlijke doodsoorzaak? Ned Tijdschr Geneeskd. 2018;162:D1967.PubMed
Metagegevens
Titel
De rol van dementie als doodsoorzaak: overschatting bij automatisch coderen
Auteurs
Dr. Peter Harteloh
Wessel Boukema
Publicatiedatum
11-02-2019
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen / Uitgave 3-4/2019
Print ISSN: 1388-7491
Elektronisch ISSN: 1876-8776
DOI
https://doi.org/10.1007/s12508-019-0217-7

Andere artikelen Uitgave 3-4/2019

TSG - Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen 3-4/2019 Naar de uitgave