Top

Gepubliceerd in:

02-09-2016 | Artikelen

De ontwikkeling van een meetinstrument voor het bepalen van wilsbekwaamheid bij kinderen ten aanzien van medische beslissingen: implicaties voor de praktijk

Auteurs: Drs. I. M. Hein, Dr. P. W. Troost, Dr. R. Lindeboom, Prof. dr. M. A. Benninga, Dr. C. M. Zwaan, Prof. dr. J. B. van Goudoever, Dr. R. J. L. Lindauer

Gepubliceerd in: Kind en adolescent | Uitgave 3/2016

Samenvatting

Inleiding

Om inhoud te geven aan het autonomiebeginsel bij kinderen bij het nemen van medische beslissingen over de eigen behandeling is het essentieel te weten in hoeverre zij hiertoe wilsbekwaam zijn. In Nederland wordt uitgegaan van een wettelijk vastgelegde leeftijdsgrens van twaalf jaar, terwijl andere landen een andere of geen leeftijdsgrens hanteren. Wij ontwikkelden een semigestructureerde vragenlijst om wilsbekwaamheid in het kader van onderzoek bij kinderen te kunnen bepalen, alsmede om wetenschappelijk vast te stellen op welke leeftijd kinderen wilsbekwaam zijn.

Methode

Tussen januari 2012 en januari 2014 werden 161 patiënten (6–18 jaar) geïncludeerd die voor de keuze stonden mee te doen aan medisch wetenschappelijk onderzoek. Om wilsbekwaamheid bij kinderen te meten werd de MacArthur Competence Assessment Tool for Clinical Research (MacCAT-CR) aangepast voor kinderen. De scores op deze test werden onder andere vergeleken met wilsbekwaamheidsbeoordelingen vastgesteld door getrainde experts (de referentiestandaard).

Resultaten

De interbeoordelaarsbetrouwbaarheid van de MacCAT-CR was goed, evenals de validiteit om wilsbekwaamheid vast te stellen tegen de referentiestandaard (AUC 0.78). Leeftijd was een sterke voorspeller voor wilsbekwaamheid (AUC 0.90). Kinderen onder de 9,6 jaar waren over het algemeen niet wilsbekwaam, terwijl dit wel het geval was voor kinderen boven de 11,2 jaar.

Conclusie

Dit onderzoek geeft initiële bewijzen voor de validiteit en betrouwbaarheid van de MacCAT-CR voor het bepalen van wilsbekwaamheid bij kinderen. Bovendien biedt dit onderzoek een wetenschappelijke basis voor het vaststellen van leeftijdsgrenzen bij wilsbekwaamheid. Vervolgonderzoek zou zich moeten richten op wilsbekwaamheid bij behandelingen buiten een onderzoekscontext en op specifieke populaties zoals kinderen met een psychische stoornis of een verstandelijke beperking.

vorige artikel De ontwikkelingsvolgorde van emotionele en cognitieve empathie bij adolescenten, en de rol van moeders

volgende artikel Separatieangst: in de DSM-5 meer dan alleen een stoornis in de kindertijd

Appelbaum, P. S. (2007). Clinical practice. Assessment of patients’ competence to consent to treatment. New England Journal of Medicine, 357(18), 1834–1840.CrossRefPubMed

Appelbaum, P. S., & Grisso, T. (2001). The macarthur competence assessment tool for clinical research (macCAT-CR). Sarasota: Professional Resource Press.

Beauchamp, T. L., & Childress, J. F. (2008). Principles of biomedical ethics (6th. ed.). New York: Oxford University Press.

Cea, C. D., & Fisher, C. B. (2003). Health care decision-making by adults with mental retardation. Mental Retardation, 41(2), 78–87.CrossRefPubMed

Culver, C. M., & Gert, B. (1982). Philosophy in medicine: conceptual and ethical issues in medicine and psychiatry (pag. 53–54). New York: Oxford University Press.

Hein, I. M., Troost, P. W., Lindeboom, R., Vries, M. C. de, Zwaan, C. M., & Lindauer, R. J. (2012). Assessing children’s competence to consent in research by a standardized tool: a validity study. BMC Pediatrics, 12, 156.CrossRefPubMedPubMedCentral

Hein, I. M., Daams, J., Troost, P. W., Lindeboom, R., & Lindauer, R. J. L. (2014). Accuracy of assessment instruments for patients’ competence to consent to medical treatment or research. (Protocol). Cochrane Database of Systematic Reviews, 5.

Hein, I. M., Vries, M. C. de, Troost, P. W., Meynen, G., Lindauer, R. J. L., & Goudoever, J. B. van (2015a). Informed consent instead of assent is appropriate in children from the age of twelve. BMC Medical Ethics, 16, 76.CrossRefPubMedPubMedCentral

Hein, I. M., Troost, P. W., Broersma, A., Vries, M. C. de, Daams, J. G., & Lindauer, R. J. (2015b). Why is it hard to make progress in assessing children’s decision-making competence? BMC Medical Ethics, 16, 1.CrossRefPubMedPubMedCentral

Hein, I. M., Troost, P. W., Lindeboom, R., Christiaans, I., Grisso, T., Goudoever, J. B. van, et al. (2015c). Feasibility of an assessment tool for children’s competence to consent to predictive genetic testing: a pilot study. Journal of Genetic Counseling, 24(6), 971–977.CrossRefPubMedPubMedCentral

Jong, G. W. ’t, Vulto, A. G. de, Hoog, M. de, Schimmel, K. J., Tibboel, D., & Anker, J. N. van den (2001). A survey of the use of off-label and unlicensed drugs in a Dutch children’s hospital. Pediatrics, 108(5), 1089–1093.CrossRefPubMed

Owen, G. S., Richardson, G., David, A. S., Szmukler, G., Hayward, P., & Hotopf, M. (2008). Mental capacity to make decisions on treatment in people admitted to psychiatric hospitals: cross sectional study. British Medical Journal, 337, a448.CrossRefPubMed

Palmer, B. W., Dunn, L. B., Appelbaum, P. S., Mudaliar, S., Thal, L., Henry, R., et al. (2005). Assessment of capacity to consent to research among older persons with schizophrenia, Alzheimer disease, or diabetes mellitus: comparison of a 3‑item questionnaire with a comprehensive standardized capacity instrument. Archives of General Psychiatry, 62(7), 726–733.CrossRefPubMed

Vries, M. C. de, Wit, J. M., Engberts, D. P., Kaspers, G. J. L., & Leeuwen, E. van (2010). Norms versus practice: pediatric oncologists’ attitudes towards involving adolescents in decision making concerning research participation. Pediatric Blood Cancer, 55(1), 123–128.PubMed

Titel: De ontwikkeling van een meetinstrument voor het bepalen van wilsbekwaamheid bij kinderen ten aanzien van medische beslissingen: implicaties voor de praktijk
Auteurs: Drs. I. M. Hein
Dr. P. W. Troost
Dr. R. Lindeboom
Prof. dr. M. A. Benninga
Dr. C. M. Zwaan
Prof. dr. J. B. van Goudoever
Dr. R. J. L. Lindauer
Publicatiedatum: 02-09-2016
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Kind en adolescent / Uitgave 3/2016
Print ISSN: 0167-2436
Elektronisch ISSN: 1876-5998
DOI: https://doi.org/10.1007/s12453-016-0119-2

Andere artikelen Uitgave 3/2016

De ontwikkelingsvolgorde van emotionele en cognitieve empathie bij adolescenten, en de rol van moeders

Artikelen

Omer, Haim & Wiebenga, Eliane. Geweldloos verzet in gezinnen. Een nieuwe benadering van gewelddadig en zelfdestructief gedrag van kinderen en adolescenten

Boeken

Te bed of niet te bed

Opmerkelijk

Het voorspellen van problematische opgroei- of opvoedingssituaties

Artikelen

Separatieangst: in de DSM-5 meer dan alleen een stoornis in de kindertijd

Opmerkelijk