Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften E-learning Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
UITGEBREID ZOEKEN
Inloggen
Top
Neuropraxis
Gepubliceerd in: Neuropraxis 4/2015

01-08-2015 | Artikel

De IQ-score in twijfel getrokken: Evolutie naar een multidimensioneel cognitief vaardigheidsprofiel

Een illustratie uit de forensische psychiatrie

Auteurs: K. Uzieblo, P. Habets, I. Jeandarme

Gepubliceerd in: Neuropraxis | Uitgave 4/2015

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Een foutieve of ontoereikende inschatting van het intellectueel functioneren kan verstrekkende gevolgen hebben binnen de forensische context. Niet zelden worden beschermings- en strafmaatregelen afgestemd op de intellectuele vaardigheden van de pleger. Een kwalitatieve bepaling van dit functioneren is dan ook van groot belang. Dit blijkt echter geen vanzelfsprekend gegeven te zijn. Een recente studie naar de stabiliteit van herhaalde IQ-metingen bij Vlaamse forensische patiënten (n = 176) (Habets et al., J Appl Res Intellect Disabil., 2014) geeft aan dat verschillende intelligentietesten en herhaalde metingen van eenzelfde intelligentietest niet steeds gelijkaardige resultaten opleveren. Scores verkregen op basis van intelligentietesten blijken dus niet zonder meer inwisselbaar te zijn. De huidige studie beoogt een kritische blik te werpen op de waarde van deze intelligentiemetingen en op de recente ontwikkelingen binnen dit veld. Meer specifiek worden de mogelijke oorzaken van de instabiliteit van IQ-scores besproken. Aansluitend worden de belangrijkste ontwikkelingen aangaande de diagnostiek van het intellectueel functioneren uiteengezet. Een gewijzigd denkkader treedt de laatste jaren immers meer en meer op de voorgrond, waarbinnen de klemtoon stelselmatig van een IQ-score naar het in kaart brengen van een breed cognitief vaardigheidsprofiel en het adaptief functioneren verschuift.
vorige artikel Woorden vooraf
volgende artikel De relatie tussen lichamelijke fitheid en cognitie bij ouderen met en zonder dementie
Voetnoten
1
In deDSM 5 werd de term ‘verstandelijke beperking’ of ‘mentale retardatie’ vervangen door ‘een tekort in het intellectueel functioneren of een intellectuele disfunctie (Intellectual Disability)’. In dit artikel is er daarom voor gekozen om deze nieuwe benaming te hanteren.
 
2
De WAIS-III is de derde herziene versie van de WAIS.
 
3
Dit zijn de algemene categorieën zoals gebruikt in de DSM-IV TR.
 
Literatuur
1.
Habets P, Jeandarme I, Uzieblo K, Oei K, Bogaerts S. Intelligence is in the eye of the beholder: investigating repeated IQ measurements in forensic psychiatry. J Appl Res Intellect Disabil. 2015:28(3):182–92. Epub ahead of print 2014 Sept 1. (PubMed PMID: 25175692).
2.
Maulik PK, Mascarenhas MN, Mathers CD, Dua T, Saxena S. Prevalence of intellectual disability: a meta-analysis of population-based studies. Res Dev Disabil. 2011;32(2):419–36. (PubMed PMID: 21236634).PubMedCrossRef
3.
Lindsay WR. People with intellectual disability who offend or are involved with the criminal justice system. Curr Opin Psychiatry. 2011;24(5):377–81. (PubMed PMID: 21587076).PubMedCrossRef
4.
Cosyns P. Werkgroep Forensisch Psychiatrisch Zorgcircuit: syntheseverslag mei 2005. Brussel: Federale Overheidsdienst Justitie; 2005.
5.
Maes B, Goethals J, Verlinden S. Personen met een verstandelijke beperking onderhevig aan een interneringsmaatregel. Leuven: Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin; 2009.
6.
Jones J. Persons with intellectual disabilities in the criminal justice system: review of issues. Int J Offender Ther Comp Criminol. 2007;51(6):723–33. (PubMed PMID: 17636203).PubMedCrossRef
7.
Mears DP, Cochran JC. What is the effect of IQ on offending. Crim Justice Behav. 2013;40(11):1280–300.CrossRef
8.
Lindsay WR, Hastings RP, Beail N. Why do some people with intellectual disability engage in offending behaviour and what can we do about it? Editorial. J Appl Res Intellect Disabil. 2013;26(5):351–6. (PubMed PMID: 23925957).PubMedCrossRef
9.
Portnoy J, Chen FR, Raine A. Biological protective factors for antisocial and criminal behavior. J Crim Justice. 2013;41(5):292–9.CrossRef
10.
Loeber R, Menting B, Lynam DR, Moffitt TE, Stouthamer-Loeber M, Stallings R, et al. Findings from the Pittsburgh Youth Study: cognitive impulsivity and intelligence as predictors of the age-crime curve. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2012;51(11):1136–49. (PubMed PMID: 23101740).PubMedCrossRef
11.
DeYoung CG, Peterson JB, Seguin JR, Mejia JM, Pihl RO, Beitchman JH, et al. The dopamine D4 receptor gene and moderation of the association between externalizing behavior and IQ. Arch Gen Psychiatry. 2006;63(12):1410–6. (PubMed PMID: 17146015. Pubmed Central PMCID: 3283582).PubMedCentralPubMedCrossRef
12.
Koenen KC, Caspi A, Moffitt TE, Rijsdijk F, Taylor A. Genetic influences on the overlap between low IQ and antisocial behavior in young children. J Abnorm Psychol. 2006;115(4):787–97. (PubMed PMID: 17100536. Pubmed Central PMCID: 2254220).PubMedCentralPubMedCrossRef
13.
Lahey BB, D’Onofrio BM, Hulle CA Van, Rathouz PJ. Prospective association of childhood receptive vocabulary and conduct problems with self-reported adolescent delinquency: tests of mediation and moderation in sibling-comparison analyses. J Abnorm Child Psychol. 2014;42(8):1341–51. (PubMed PMID: 24736982. Pubmed Central PMCID: 4198452).PubMedCrossRef
14.
Herrnstein RJ, Murray C. The Bell curve: intelligence and class structure in American life. New York: The Free Press; 1994.
15.
Kassin SM. The psychology of confessions. Ann Rev Law Soc Sci. 2008;4(1):193–217.CrossRef
16.
Toorn B Van, Bon C. De onbetrouwbaarheid van de IQ-meting. De Psycholoog. 2011;45:4–9.
17.
Appelbaum PS. Hall v. Florida: defining intellectual disability in the shadow of the death penalty. Psychiatr Serv. 2014;65(10):1186–8. (PubMed PMID: 25270493).PubMedCrossRef
18.
Evans IM. Testing and diagnosis: a review and evaluation. In: Meyer LH, Peck CA, Brown L, editors. Critical issues in the lives of people with severe disabilities. Baltimore (MD): Brookes Publishing Co; 1991.
19.
Casey P, Keilitz I. Estimating the prevalence of learning disabled and mentally retarded juvenile offenders: a meta-analysis. In: Leone PE, editor. Understanding troubled and troubling youth. Newbury Park: Sage; 1990. pp. 82–101.
20.
Di Nuovo AG, Di Nuovo S, Buono S. Intelligent quotient estimation of mental retarded people from different psychometric instruments using artificial neural networks. Artif Intell Med. 2012;54(2):135–45. (PubMed PMID: 22153923).PubMedCrossRef
21.
Floyd RG, Clark MH, Shadish WR. The exchangeability of IQs: implications for professional psychology. Prof Psychol Res Pract. 2008;39:414–23.CrossRef
22.
Silverman W, Miezejeski C, Ryan R, Zigman W, Krinsky-McHale S, Urv T. Stanford-Binet & WAIS IQ differences and their implications for adults with intellectual disability (aka mental retardation). Intelligence. 2010;38(2):242–8. (PubMed PMID: 20401180. Pubmed Central PMCID: 2854585).PubMedCentralPubMedCrossRef
23.
Whitaker S. Error in the estimation of intellectual ability in the low range using the WISC-IV and WAIS-III. Personal Individ Differ. 2010;48(5):517–21.CrossRef
24.
Wechsler D. Manual for the Wechsler adult intelligence scale WAIS. New York: Psychological Corporation; 1955.
25.
Wechsler D. WAIS Dutch adaptation. Technical manual [WAIS Nederlandstalige bewerking. Technische Handleiding]. Amsterdam: Swets & Zeitlinger; 1970.
26.
Wechsler D. The Wechsler adult intelligence scale – Third Edition. San Antonio: The Psychological Corporation; 1997.
27.
Wechsler D. WAIS-III Dutch adaptation. Technical manual [WAIS-III Nederlandstalige bewerking. Technische Handleiding]. Lisse: Swets & Zeitlinger; 2005.
28.
Raven J, Raven JC, Court JH. Manual for Raven’s progressive matrices and vocabulary scales. San Antonio: Harcourt Assessment; 1998.
29.
Kooreman A, Luteijn F. The short format of the Groningen Intelligence Test [Groninger Intelligentie Test: schriftelijke verkorte vorm]. Lisse: Swets & Zeitlinger; 1987.
30.
Bellisle F. Effects of diet on behaviour and cognition in children. Br J Nutr. 2004;92(Suppl 2):S227–32. (PubMed PMID: 15522161).PubMedCrossRef
31.
Koyama KI, Asakawa A, Nakahara T, Amitani H, Amitani M, Saito M, et al. Intelligence quotient and cognitive functions in severe restricting-type anorexia nervosa before and after weight gain. Nutrition. 2012;28(11–12):1132–6. (PubMed PMID: 23044164).PubMedCrossRef
32.
Smithers LG, Golley RK, Mittinty MN, Brazionis L, Northstone K, Emmett P, et al. Dietary patterns at 6, 15 and 24 months of age are associated with IQ at 8 years of age. European journal of epidemiology. 2012;27(7):525–35. (PubMed PMID: 22810299).PubMedCrossRef
33.
Wechsler D, editor. WAIS-IV Dutch adaptation. Technical Manual [WAIS-IV Nederlandstalige bewerking. Technische Handleiding]. Lisse: Swets & Zeitlinger; 2012.
34.
Estevis E, Basso MR, Combs D. Effects of practice on the Wechsler Adult Intelligence Scale-IV across 3- and 6-month intervals. Clin Neuropsychol. 2012;26(2):239–54. (PubMed PMID: 22353021).PubMedCrossRef
35.
Staff RT, Hogan MJ, Whalley LJ. Aging trajectories of fluid intelligence in late life: the influence of age, practice and childhood IQ on Raven’s Progressive Matrices. Intelligence. 2014;47:194–201.CrossRef
36.
Flynn JR. The mean IQ of Americans: massive gains 1932 to 1978. Psychol Bull. 1984;101:171–91.CrossRef
37.
Trahan LH, Stuebing KK, Fletcher JM, Hiscock M. The Flynn effect: a meta-analysis. Psychol Bull. 2014;140(5):1332–60. (PubMed PMID: 24979188. Pubmed Central PMCID: 4152423).PubMedCentralPubMedCrossRef
38.
Heaton RK, Gladsjo JA, Palmer BW, Kuck J, Marcotte TD, Jeste DV. Stability and course of neuropsychological deficits in schizophrenia. Arch Gen Psychiatry. 2001;58(1):24–32. (PubMed PMID: 11146755).PubMedCrossRef
39.
Zampera E. Intellectual performance of chronic schizophrenic patients. Coll Antropol. 1999;23(2):597–602. (PubMed PMID: 10646233).PubMed
40.
Winkel R van, Myin-Germeys I, Delespaul P, Peuskens J, Hert M De, Os J van. Premorbid IQ as a predictor for the course of IQ in first onset patients with schizophrenia: a 10-year follow-up study. Schizophr Res. 2006;88(1–3):47–54. (PubMed PMID: 16904292).PubMedCrossRef
41.
Dias S, Ware RS, Kinner SA, Lennox NG. Co-occurring mental disorder and intellectual disability in a large sample of Australian prisoners. Aus N Z J Psychiatry. 2013;47(10):938–44. (PubMed PMID: 23723292).CrossRef
42.
Levin R, Dor-Abarbanel AE, Edelman S, Durrant AR, Hashimoto K, Javitt DC, et al. Behavioral and cognitive effects of the N-methyl-D-aspartate receptor co-agonist D-serine in healthy humans: initial findings. J Psychiatric Res. 2015;61:188–95. (PubMed PMID: 25554623).CrossRef
43.
Gimpel GA, Collett BR, Veeder MA, Gifford JA, Sneddon P, Bushman B, et al. Effects of stimulant medication on cognitive performance of children with ADHD. Clin Pediatr 2005;44(5):405–11. (PubMed PMID: 15965546).CrossRef
44.
Schalock RL, Verdugo MA, Gomez LE. Evidence-based practices in the field of intellectual and developmental disabilities: an international consensus approach. Eval Program Plann. 2011;34(3):273–82. (PubMed PMID: 21167602).PubMedCrossRef
45.
MacLean H, McKenzie K, Kidd G, Murray AL, Schwannauer M. Measurement invariance in the assessment of people with an intellectual disability. Res Dev Disabil. 2011;32(3):1081–5. (PubMed PMID: 21296555).PubMedCrossRef
46.
Reynolds MR, Ingram PB, Seeley JS, Newby KD. Investigating the structure and invariance of the Wechsler Adult Intelligence Scales, Fourth Edition in a sample of adults with intellectual disabilities. Res Dev Disabil. 2013;34(10):3235–45. (PubMed PMID: 23891724).PubMedCrossRef
47.
Whitaker S. Intellectual disability: a concept in need of revision. Br J Dev Disabil. 2008;54:3–9.CrossRef
48.
McGrew KS. Editorial: CHC theory and the human cognitive abilities project: standing on the shoulders of the giants of psychometric intelligence research. Intelligence. 2009;37:1–10.CrossRef
49.
Keith TZ, Reynolds MR. Cattell–horn–carroll abilities and cognitive tests: what we’ve learned from 20 years of research. Psychol Sch. 2010;47(7):635–50.
50.
American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders. 5th ed. Washington, DC: APA; 2013.
51.
Greenspan S, Woods GW. Intellectual disability as a disorder of reasoning and judgement: the gradual move away from intelligence quotient-ceilings. Curr Opin Psychiatry. 2014;27(2):110–6. (PubMed PMID: 24441419).PubMedCrossRef
52.
Flanagan DP, Ortiz SO, Alfonso VC. Essentials of cross-battery assessment 3th ed. New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.; 2013.
53.
Alfonso VC, Flanagan DP, Radwan W. The impact of Cattell-Horn-Carroll theory on test development and interpretation of cognitive and academic abilities. In: Flanagan DP, Harrison PL, editors. Contemporary intellectual assessment: theories, tests, and issues. New York: Guilford Press; 2005. pp. 185–202.
54.
Fiorello CA, Primerano D. Research into practice: Cattell-Horn-Carroll cognitive assessment in practice: eligibility and program development issues. Psychol Sch. 2005;42:525–36.CrossRef
55.
Niileksela CR, Reynolds MR. Global, broad, or specific cognitive differences? Using a MIMIC model to examine differences in CHC abilities in children with learning disabilities. J Learn Disabil. 2014;47(3):224–36. (PubMed PMID: 22907885).PubMedCrossRef
56.
Proctor B. Relationships between Cattell-Horn-Carroll (CHC) cognitive abilities and math achievement within a sample of college students with learning disabilities. J Learn Disabil. 2012;45(3):278–87. (PubMed PMID: 21571701).PubMedCrossRef
57.
Uzieblo K, Winter J, Vanderfaeillie J, Rossi G, Magez W. Intelligent diagnosing of intellectual disabilities in offenders: food for thought. Beh Sci Law. 2012;30(1):28–48. (PubMed PMID: 22241548).CrossRef
58.
Woodcock RW, McGrew KS, Mather N. Woodcock-Johnson III tests of cognitive abilities. Itasca: Riverside Publishing; 2001.
59.
Magez W, Tierens M, Huynegem J Van, Parijs K Van, Decaluwé V, Bos A. CoVaT-CHC Basisversie. Cognitieve Vaardigheidstest volgens het CHC-model. Antwerpen: Thomas More; 2015.
60.
61.
Metagegevens
Titel
De IQ-score in twijfel getrokken: Evolutie naar een multidimensioneel cognitief vaardigheidsprofiel
Een illustratie uit de forensische psychiatrie
Auteurs
K. Uzieblo
P. Habets
I. Jeandarme
Publicatiedatum
01-08-2015
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Neuropraxis / Uitgave 4/2015
Print ISSN: 1387-5817
Elektronisch ISSN: 1876-5785
DOI
https://doi.org/10.1007/s12474-015-0095-y

Andere artikelen Uitgave 4/2015

Neuropraxis 4/2015 Naar de uitgave

EditorialNotes

Woorden vooraf

Artikel

De relatie tussen lichamelijke fitheid en cognitie bij ouderen met en zonder dementie

Gelezen

Langs de Amazone van de neurowetenschappen, van oorsprong tot stroomversnelling in de 21e eeuw

Artikel

In-vitrofertilisatie, ouderlijke subfertiliteit en de gezondheid en ontwikkeling van het nageslacht