Skip to main content
Top

2020 | OriginalPaper | Hoofdstuk

6. De gezondheidsbevorderaar

Auteur : Drs. M. C. A. van der Burgt

Gepubliceerd in: Theoretisch kader voor de verpleegkundige beroepsuitoefening

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Dit hoofdstuk beschrijft hoe verpleegkundigen werken aan preventie en het bevorderen van gezondheid: de verpleegkundige als gezondheidsbevorderaar. Als eerste komen de begrippen gezondheid, preventie en gezondheidsbevordering aan bod. Na de klassieke indeling van preventie in primaire, secundaire en tertiaire preventie volgt uitleg over een recentere indeling in doelgroepgerichte preventie: zorggebonden preventie, geïndiceerde preventie, selectieve preventie en universele preventie. Vervolgens gaan we in op preventiegerichte analyse en methodieken voor het bevorderen van gezond gedrag met behulp van modellen van gedrag en gedragsverandering. In de laatste paragrafen staan preventie en gezondheidsbevordering door verpleegkundigen centraal: preventie in de verpleegkundige patiëntenzorg en gericht op risicogroepen en op de algemene bevolking. Daarbij wordt aandacht besteed aan preventiegerichte analyse en bevorderen van gezond gedrag.
Literatuur
go back to reference Bartholomew, L. K., Parcel, G. S., Kok, G., & Gottlieb, N. H. (2000). Intervention mapping. Designing theory- and evidence-based health promotion programs. Mountain View: Mayfield. Bartholomew, L. K., Parcel, G. S., Kok, G., & Gottlieb, N. H. (2000). Intervention mapping. Designing theory- and evidence-based health promotion programs. Mountain View: Mayfield.
go back to reference CVZ (2007). Van preventie verzekerd. Rapport. Diemen: CVZ. CVZ (2007). Van preventie verzekerd. Rapport. Diemen: CVZ.
go back to reference De Vries, H. (1999). Determinanten van gedrag. In: Brug, J., Assema, P, van, & Lechner, L. Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering. Een planmatige aanpak. (9e druk). Assen: Van Gorcum. De Vries, H. (1999). Determinanten van gedrag. In: Brug, J., Assema, P, van, & Lechner, L. Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering. Een planmatige aanpak. (9e druk). Assen: Van Gorcum.
go back to reference Dusseldorp, E., Van Buuren, S., Van Genugten, L., Verheijden, M., & Van Empelen, P. (2014). Combinations of techniques that effectively change health behavior: Evidence from Meta-CART Analysis. Health Psychology, 33(12), 1530–1540. Dusseldorp, E., Van Buuren, S., Van Genugten, L., Verheijden, M., & Van Empelen, P. (2014). Combinations of techniques that effectively change health behavior: Evidence from Meta-CART Analysis. Health Psychology, 33(12), 1530–1540.
go back to reference Dwarswaard, J., & Van de Bovenkamp, H. (2013). Ethische dilemma’s bij zelfmanagementondersteuning. Een handreiking voor verpleegkundigen. Rotterdam: Kenniscentrum Zorginnovatie, Hogeschool Rotterdam, Erasmus Universiteit iBMG, ZonMw. Dwarswaard, J., & Van de Bovenkamp, H. (2013). Ethische dilemma’s bij zelfmanagementondersteuning. Een handreiking voor verpleegkundigen. Rotterdam: Kenniscentrum Zorginnovatie, Hogeschool Rotterdam, Erasmus Universiteit iBMG, ZonMw.
go back to reference Heijink, R., & Struijs, J. N. (2015). Preventie in het zorgstelsel: Wat kunnen we leren van het buitenland? Bilthoven: RIVM. Heijink, R., & Struijs, J. N. (2015). Preventie in het zorgstelsel: Wat kunnen we leren van het buitenland? Bilthoven: RIVM.
go back to reference Herber, G., Lemmens, L., Spijkerman, A., De Bruin, S., & Van Oostrom, S. (2018). Preventieve activiteiten voor ouderen die onvoldoende bereikt worden: Wat zijn kansrijke elementen? . Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. Herber, G., Lemmens, L., Spijkerman, A., De Bruin, S., & Van Oostrom, S. (2018). Preventieve activiteiten voor ouderen die onvoldoende bereikt worden: Wat zijn kansrijke elementen? . Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.
go back to reference Hoogendoorn, M. P., & De Hollander, E. L. (2016). Belemmeringen en drijfveren voor sport en bewegen bij ondervertegenwoordigde groepen. RIVM Briefrapport 2016-0201. Bilthoven: RIVM. Hoogendoorn, M. P., & De Hollander, E. L. (2016). Belemmeringen en drijfveren voor sport en bewegen bij ondervertegenwoordigde groepen. RIVM Briefrapport 2016-0201. Bilthoven: RIVM.
go back to reference Kok, G., Gottlieb, N. H., Peters, G. G. Y., Mullen, P. D., Parcel, G. S., et al. (2015). A taxonomy of behavior change methods; an intervention mapping approach. Health Psychology Review, 10(3), 297–312.CrossRef Kok, G., Gottlieb, N. H., Peters, G. G. Y., Mullen, P. D., Parcel, G. S., et al. (2015). A taxonomy of behavior change methods; an intervention mapping approach. Health Psychology Review, 10(3), 297–312.CrossRef
go back to reference Lalonde, M. (1974). A new perspective on the health of Canadians: A working document. Ottowa: Ministry of National Health and Welfare. Lalonde, M. (1974). A new perspective on the health of Canadians: A working document. Ottowa: Ministry of National Health and Welfare.
go back to reference Michie, S., Abraham, C., Whittington, C., McAteer, J., & Gupta, S. (2009). Effective techniques in healthy eating and physical activity interventions: A meta-regression. Health Psychology, 28(6), 690–701.CrossRef Michie, S., Abraham, C., Whittington, C., McAteer, J., & Gupta, S. (2009). Effective techniques in healthy eating and physical activity interventions: A meta-regression. Health Psychology, 28(6), 690–701.CrossRef
go back to reference NDF (2012). Zorgstandaard Addendum Geïndiceerde preventie van diabetes type 2. Amersfoort: NDF. NDF (2012). Zorgstandaard Addendum Geïndiceerde preventie van diabetes type 2. Amersfoort: NDF.
go back to reference Prochaska, J. O., & Diclemente, C. C. (1983). Stages and processes of self-change and smoking: Toward an integrative model of change. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 51, 390–395. Prochaska, J. O., & Diclemente, C. C. (1983). Stages and processes of self-change and smoking: Toward an integrative model of change. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 51, 390–395.
go back to reference Rapport Meerjarenprogramma Depressiepreventie 2017. Rapport Meerjarenprogramma Depressiepreventie 2017.
go back to reference RIVM (2016). Factsheet preventieve ouderenzorg. Bilthoven: RIVM. RIVM (2016). Factsheet preventieve ouderenzorg. Bilthoven: RIVM.
go back to reference RIVM (2018). De gezonde wijk- en regio-aanpak. Bilthoven: RIVM. RIVM (2018). De gezonde wijk- en regio-aanpak. Bilthoven: RIVM.
go back to reference Sassen, B. (2014). Gezondheidsbevordering en zelfmanagement door verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten (6th ed.). Amsterdam: Reed Business Education. Sassen, B. (2014). Gezondheidsbevordering en zelfmanagement door verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten (6th ed.). Amsterdam: Reed Business Education.
go back to reference TNO (2015). Werkzame elementen van voeding- en beweeginterventies. Slimme combinaties van gedragsveranderingstechnieken. Factsheet. Leiden: TNO. TNO (2015). Werkzame elementen van voeding- en beweeginterventies. Slimme combinaties van gedragsveranderingstechnieken. Factsheet. Leiden: TNO.
go back to reference Toetsingskader Ouderen (2018). Een waardevol hulpmiddel voor iedereen die wonen, welzijn en zorg voor ouderen wil verbeteren. Geraadpleegd op www.beteroud.nl. Toetsingskader Ouderen (2018). Een waardevol hulpmiddel voor iedereen die wonen, welzijn en zorg voor ouderen wil verbeteren. Geraadpleegd op www.​beteroud.​nl.
go back to reference Van Dale, D., Lanting, L., & Van Delden, J. (2015). Werkzame elementen, is dat de toekomst? Tijdschrift voor Sociale Gezondheidszorg, 93(6), 199–201. Van Dale, D., Lanting, L., & Van Delden, J. (2015). Werkzame elementen, is dat de toekomst? Tijdschrift voor Sociale Gezondheidszorg, 93(6), 199–201.
go back to reference Van der Burgt, M. C. A., & Verhulst, F. (2017). Doen en blijven. Zelfmanagement en persoonsgerichte multidisciplinaire zorg (5th ed.). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Van der Burgt, M. C. A., & Verhulst, F. (2017). Doen en blijven. Zelfmanagement en persoonsgerichte multidisciplinaire zorg (5th ed.). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Van der Burgt, M. C. A., Terra, B., & Van Mechelen-Gevers, E. (2018). Patiëntenvoorlichting door verpleegkundige. De stappen naar zelfmanagement (5e herziene druk). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Van der Burgt, M. C. A., Terra, B., & Van Mechelen-Gevers, E. (2018). Patiëntenvoorlichting door verpleegkundige. De stappen naar zelfmanagement (5e herziene druk). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Metagegevens
Titel
De gezondheidsbevorderaar
Auteur
Drs. M. C. A. van der Burgt
Copyright
2020
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2424-8_6