De gevolgen van automatisch coderen voor de doodsoorzakenstatistiek

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is met ingang van het statistiekjaar 2013 overgegaan op het automatisch coderen van doodsoorzaken. Hiermee wordt een betere internationale vergelijkbaarheid en grotere stabiliteit van de doodsoorzakenstatistiek in de tijd (trends) nagestreefd. De overgang op automatisch coderen brengt ingrijpende verschuivingen in de statistiek met zich mee. Ten opzichte van 2012 (handmatig gecodeerd) is er in 2013 (automatisch gecodeerd) een significante verandering in vóórkomen van doodsoorzaken bij negen van de zestien onderzochte ICD-10-hoofdstukken waargenomen. Verklaringen voor de waargenomen veranderingen worden gevonden in: 1) een andere codering van doodsoorzaken bij de invoering van het automatisch coderen, 2) het al of niet hanteren van ICD-10-updates, 3) een andere interpretatie van selectieprincipes voor de onderliggende doodsoorzaak, 4) het gebruik van additionele informatie bij het coderen van een doodsoorzakenformulier, 5) het (tijdelijk) ontbreken van correspondentie over onduidelijkheden met de invuller van het doodsoorzakenformulier, en 6) technische beperkingen van de programmatuur. De eerste drie factoren betekenen een aanpassing van de doodsoorzakenstatistiek aan internationale standaarden; de factoren vier tot zes zijn artefacten van de overgang op automatisch coderen en vereisen handmatige correctie. Gebruikers van de doodsoorzakenstatistiek moeten met deze factoren rekening houden bij de interpretatie van de cijfers.