Top

Kind en adolescent

Gepubliceerd in:

01-12-2015 | Lustrum

De dwangstoornis bij kinderen en jongeren, verklaringsmodellen en behandeling: een overzicht van nieuwe ontwikkelingen

Auteurs: Prof. dr. Else de Haan, Dr. Lidewij H. Wolters, Dr. Elske Salemink

Gepubliceerd in: Kind en adolescent | Uitgave 4/2015

Samenvatting

Inleiding

Hoewel de symptomen van een dwangstoornis duidelijk zijn, is het niet bekend wat het essentiële probleem ervan is. Kennis hierover kan consequenties hebben voor het behandelbeleid.

Methode

Twee psychologische verklaringsmodellen en recent onderzoek naar behandeleffectiviteit worden besproken.

Resultaten

Het cognitieve verklaringsmodel is niet aangetoond juist, maar heeft een invloedrijke vorm van behandeling gegenereerd (cognitieve therapie). Het model dat gedrag (met name herhalen) als het centrale probleem ziet, is experimenteel aangetoond. Op grond van dit model is de belangrijkste behandelstrategie exposure en responspreventie. Uit een recente meta-analyse blijkt dat cognitieve gedragstherapie (CGT) en de combinatie van CGT met medicatie effectieve behandelvormen zijn (grote effect size hebben). Als CGT wordt uitgevoerd door gespecialiseerde behandelaars is er geen verschil in effect tussen CGT en CGT gecombineerd met medicatie. Cognitive Bias Modification (CBM) en korte intensieve therapie zijn nieuwe vormen van behandeling.

Conclusie

Onderzoek naar verklaringsmodellen voor de dwangstoornis is van belang voor het verbeteren van de behandeling. CGT is effectief maar zou uitgevoerd moeten worden door gespecialiseerde behandelaars. Dat het combineren van CGT met medicatie het effect van CGT vergroot is niet aangetoond. Ouders betrekken bij de behandeling is essentieel.

vorige artikel Neurobiologische factoren en antisociaal gedrag: Nurture, Nature, Narture

volgende artikel Heeft wetenschappelijk onderzoek op het terrein van de kinder- en jeugdpsychiatrie opgeleverd wat we verwacht hadden?

Aacap, American Academy of Child and Adolescent Psychiatry Committee on Quality Issues (2012). Practice parameter for the assessment and treatment of children and adolescents wih obsessive compulsive disorder. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 51, 98–113.CrossRef

Abramowitz, J. S., Whiteside, S. P., & Deacon, B. J. (2005). The effectiveness of treatment for pediatric obsessive-compulsive disorder: A meta-analysis. Behaviour Therapy, 36, 55–63.CrossRef

APA (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. Fifth Edition. American Psychiatric Association.

Coles, M. E., Radomsky, A. S., & Horng, B. (2006). Exploring the boundaries of memory distrust from repeated checking: Increasing external validity and examining theresholds. Behaviour Research and Therapy, 44, 995–1006.CrossRefPubMed

Cook, E. H., Wagner, K. D., Marsch, J. S., Biederman, J., Landau, P., Wolkow, R., & Messig, M (2001). Long-term sertraline treatment of children and adolescents with obsessive-compulsive disorder. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 40, 1175–1181.CrossRefPubMed

Cougle, J. R., & Lee, H. J. (2014). Pathological and non-pathological features of obsessive-compulsive disorder: Revisiting basic assumptions of cognitive models Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 3, 12–20.CrossRef

Flessner, C. A., Freeman, J. B., Sapyta, J., Garcia, A., Franklin, M. E., March, J. S., & Foa E (2011). Predictors of Parental Accommodation in Pediatric Obsessive-Compulsive Disorder: Findings from the Pediatric Obsessive- Compulsive Disorder Treatment Study (POTS) Trial. Journal of the American Acadademy of Child and Adolescent Psychiatry, 50(7), 716–725.

Franklin, M. E., Sapyta, J., Freeman, J. B., Khanna, M., Compton, S., Almirall, D., Moore, Ph., Choate-Summers, M., Garcia, A., Edson, A. L., Foa, E. B., & March, J. S. (2011). Cognitive Behavior Therapy Augmentationof Pharmacotherapy in Pediatric Obsessive-Compulsive Disorder. The Pediatric OCD Treatment Study II (POTS II). Randomized Controlled Trial. JAMA, 306, 1224–1232.PubMedCentralCrossRefPubMed

Freeman, J., Garcia, A., Frank, H., Benito, K., Conelea, C., Walther, M., & Edmunds, J. (2014). Evidence base update for psychosocial treatments for pediatric obsessive-compulsive disorder. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 43(1), 7–26.CrossRef

Freeman, J. B., Choate-Summers, M. L., Garcia, A. M., Moore, P. S., Sapyta, J. J., Khanna, M. S., March, J. S., Foa, E. B., & Franklin, M.E. 3 (2009). The Pediatric Obsessive-Compulsive Disorder Treatment Study II: rationale, design and methods. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 3, 1–15.CrossRef

Garcia, A. M., Sapyta, J. J., Moore, Ph. S., Freeman, J. B., Franklin, M. E., March, J. S., & Foa, E. B. (2010). Predictors and moderators of treatment outcome in the Pediatric Obsessive Compulsive Treatment Study (POTS I). Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 49, 1024–1033PubMedCentralCrossRefPubMed

Geller, D. A., Biederman, J., Steward, S. E., Mullin, B., Martin, A., Spencer, T., & Faraone, S. V. (2003). Which SSRI? A meta-analysis of pharmacotherapy trials in pediatric obsessieve-compulsive disorder. The American Journal of Psychiatry, 160, 1919–1928.CrossRefPubMed

Gillan, C. M., & Sahakian, B. J. (2015). Which is the driver, the obsessions or the compulsions, in OCD? Neuropsychopharmacology Reviews, 40, 247–248.CrossRefPubMed

Hollander E, & Zohar J. (2004). Beyond refractory obsessions and anxiety states: toward remission. Journal of Clinical Psychiatry, 4, 3–5.

Hollander, E., Kim, S., Braun, A., Simeon, D., & Zohar, J. (2009). Cross-cutting issues and future directions for the OCD spectrum. Psychiatry Research, 170, 3–6.CrossRefPubMed

Lau, J. Y. (2013). Cognitive bias modification of interpretations: A viable treatment for child and adolescent anxiety?. Behaviour Research and Therapy, 51, 614–622.CrossRefPubMed

Leckman, J. F., Walker, D. E., Goodman, W. K., Pauls, D. L., & Cohen, D. J. (1994). ‘Just right’ perceptions associated with compulsive behavior in Tourette’s syndrom. American Journal of Psychiatry, 151, 675–680.CrossRefPubMed

Menne-Lothmann, C., Viechtbauer, W., Höhn, P., Kasanova, Z., Haller, S. P., Drukker, M., Os, J. van, Wichers, M. & Lau, J. Y. (2014). How to boost positive interpretations? A meta-analysis of the effectiveness of cognitive bias modification for interpretation. PloS One, 9(6), e100925.PubMedCentralCrossRefPubMed

Merlo, L. J., Lehmkuhl, H. D., Geffken, G. R., & Storch, E. A. (2009). Decreased family accommodation associated with improved therapy outcome in pediatric obsessive-compulsive disorder. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 77, 355–360.PubMedCentralCrossRefPubMed

Pediatric OCD Treatment Study Team [POTS (2004). Cognitive-behavior therapy, sertraline, and their combination with children and adolescents with obsessive-compulsive disorder: the Pediatric OCD Treatment Study (POTS) randomized controlled trial. JAMA, 292, 1969–1976.CrossRef

Peris, T. S. & Piacentini, J. (2013). Optimizing treatment for complex cases of childhood obsessive compulsive A preliminary trial. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 42, 1–8.PubMedCentralCrossRefPubMed

Peris, T. S., Sugar, C. A., Bergman, R. L., Chang, S., Langley, A., & Piacentini, J. (2012). Family factors predict treatment outcome for pediatric obsessive compulsive disorder. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 80, 255–263.PubMedCentralCrossRefPubMed

Radomsky, A. S., Dugas, M. J., Alcolado, G. M., & Lavoie, S. L. (2014). When more is less: Doubt, repetition, memory, metamemory, and compulsive checking in OCD. Behaviour Research and Therapy, 59, 30–39.CrossRefPubMed

Salemink, E., Wolters, L. & Haan, E de (2015). Augmentation of treatment of ususla with online cognitive bias modification of interpretationtraining in adolescents with obsessive compulsive disorder. A pilotstudy. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry. doi:10.1016/j.jbtep.2015.02.003

Sánchez-Meca, J., Rosa-Alcázar, A. I., Iniesta-Sepúlveda, M., & Rosa-Alcázar, A. (2014). Differential efficacy of cognitive-behavioral therapy and pharmacological treatments for pediatric obsessive–compulsive disorder: A meta-analysis. Journal of Anxiety Disorders, 28, 31–44.CrossRefPubMed

Salkoviskis, P. M. (1985). Obsessional-compulsive problems. A cognitive-behavioral analysis. Behaviour Research and Therapy, 23, 347–372.

Skarphedinsson, G., Weidle, B., Thomsen, P. H., Dahl, K., Torp, N. C., Nissen, J. B., Melin, K. H., Hybel, K., Valderhaug, R., Wentzel-Larsen, T., Compton, S. N., & Ivarsson, T. (2014). Continued cognitive-behavior therapy versus sertraline for children and adolescents with obsessive–compulsive disorder that were non-responders to cognitive-behavior therapy:a randomized controlled trial. European Child and Adolescent Psychiatry, PMID: 25239489

Storch, E. A., Geffken, G. R., Merlo, L. J., Jacob, M. L., Murphy, T. K., Goodman, W. K., Larson, M. J., Fernandez, M., & Grabill, K. (2007a). Family accommodation in Pediatric Obsessive – Compulsive Disorder, Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 37, 207–216.CrossRef

Storch, E. A., Geffken, G. R., Merlo, L. J., Mann, G., Duke, D., Munson, M., Adkins, J., Grabill, K.M., Murphy, T. K., & Goodman, W.K. (2007b). Family-based cognitive-behavioral therapy for pediatric obsessive–compulsive disorder: Comparison of intensive and weekly approaches. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 46, 469–478.CrossRefPubMed

Storch, E. A., Abramowitz, J., & Goodman, W. K (2008a). Where does obsessive-compulsive disorder belong in DSM-V? Depression and Anxiety, 25, 336–347.CrossRefPubMed

Storch, E. A., Merlo, L. J., Lehmkuhl, H., Geffken, G. R., Jacob, M., Ricketts, E., Murphy, T. K., & Goodman, W. K. (2008b). Cognitive-behavioral therapy for obsessive–compulsive disorder: A non-randomized comparison of intensive and weekly approaches. Journal of Anxiety Disorders, 22, 1146–1158.CrossRefPubMed

Storch, E. A., Bussing, R., Small, B. J., Geffken, G. R., McNamara, J. P., Rahman, O., Lewin, A. B., Garvan, C. S., Goodman, W. K., & Murphy, T. K. (2013). Randomized, Placebo-Controlled Trial of Cognitive-Behavioral Therapy Alone or Combined with Sertraline in the Treatment of Pediatric Obsessive-Compulsive Disorder. Behaviour Research and Therapy, 51, 823–829.PubMedCentralCrossRefPubMed

Toffolo, M. B. J., Hout, M. A. van den, Hooge, I. T. C., Engelhard, I. M. & Cath, D. C. (2013). Mild uncertainty promotes checking behavior in Subclinical Obsessive-Compulsive Disorder. Clinical Psychological Science, 1, 103–109.CrossRef

Van den Hout, M. & Kindt, M. (2003). Waarom herhaald controleren twijfel aan het geheugen niet wegneemt. Directieve Therapie, 25, 74–81.CrossRef

Watson, H. J. & Rees, C. S. (2008). Meta-analysis of randomized, controlled treatment trials for pediatric obsessive-compulsive disorder. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 49(5), 489–498.CrossRefPubMed

Whiteside, S.P., & Brown Jacobsen, A. (2010). An uncontrolled examination of a 5-day intensive treatment for Pediatric OCD. Behavior Therapy 41, 414–422.CrossRefPubMed

Wolters, L.H. (2013.). Towards improving treatment for childhood OCD: analyzing mediating mechanisms & non-response. Academisch proefschrift.

Wolters, L.H., Haan, E. de, Hogendoorn, S.M., Boer, F., & Prins, P.J.M. (in voorbereiding). Severe pediatric OCD and co-morbid autistic symptoms: Effectiveness of cognitive behavioral monotherapy.

Wu, M. S., Lewin, A. B., Murphy, T. M., Geffken, G. R., & Storch, E. A. (2014) Phenomenological considerations of family accommodation: Related clinical characteristics and family factors in pediatric obsessive–compulsive disorder. Journal of Obsessive Compulsive and Related disorders, 3, 228–235.CrossRef

Titel: De dwangstoornis bij kinderen en jongeren, verklaringsmodellen en behandeling: een overzicht van nieuwe ontwikkelingen
Auteurs: Prof. dr. Else de Haan
Dr. Lidewij H. Wolters
Dr. Elske Salemink
Publicatiedatum: 01-12-2015
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Kind en adolescent / Uitgave 4/2015
Print ISSN: 0167-2436
Elektronisch ISSN: 1876-5998
DOI: https://doi.org/10.1007/s12453-015-0100-5

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Inleiding

Methode

Resultaten

Conclusie

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 4/2015

Ontwikkeling en onderwijs: de bijdrage van bio-ecologische ontwikkelingsmodellen aan onderwijsonderzoek

Voorwoord

Verandering in de kinderbescherming; de ontwikkeling van het kind staat nu centraal

35 jaar integratieonderzoek: ontwikkelingen en opbrengsten

Heeft wetenschappelijk onderzoek op het terrein van de kinder- en jeugdpsychiatrie opgeleverd wat we verwacht hadden?

Neurobiologische factoren en antisociaal gedrag: Nurture, Nature, Narture