Skip to main content
Top

2023 | Boek

De dokter en het beeld

Radiologische beeldvorming in de zorg

Redacteuren: Mario Maas, Charlotte Nusman, Frank Smithuis, Roel Bennink

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

insite
ZOEKEN

Over dit boek

Radiologische beelden worden gemaakt bij nagenoeg elke patiënt die in contact komt met de hedendaagse zorg.

De beelden zijn overal te bekijken, maar kun je er ook echt iets in zien? Heb je tijdens je studie geleerd te zien wat er (on)zichtbaar afwijkend is? Dat is het domein van de radioloog. De analogie met een rondwandeling door een willekeurig museum ligt voor de hand: je kan veel rondkijken, met een gids of een audiotour in de hand kun je daadwerkelijk meer zien.

De dokter en het beeld geeft aan de hand van voorbeelden uit de praktijk inzicht in de rol van radiologische beeldvorming in de zorg. Veelvoorkomende ziektebeelden van de diverse deelgebieden binnen de radiologie worden beschouwd vanuit drie perspectieven: de verwijzer, de radioloog en de patiënt. Deze uniforme doch multidimensionale methodiek geeft de lezer op overzichtelijke wijze inzicht in de rol van beeldvorming in de zorg.

Inhoudsopgave

Voorwerk
1. Het belang van het vak
Samenvatting
De radioloog speelt een rol bij de diagnostiek of behandeling bij het grootste deel van de patiënten in het ziekenhuis door informatie uit de beeldvorming te integreren met andere klinische informatie en hiermee de behandelend arts en patiënt van gerichte diagnostische informatie te voorzien, of door zelf deze informatie te gebruiken om een beeldgeleide behandeling (interventieradiologie) uit te voeren. Door de snelle technische ontwikkelingen verandert die rol voortdurend. Zo zijn 24/7 beschikbaarheid van radiologische beeldvorming en expertise nodig en is toenemende specialisatie noodzakelijk. Tegelijkertijd zijn door de hybride beeldvorming de radiologie en de nucleaire geneeskunde naar elkaar toe gegroeid en intussen reeds tot een geïntegreerde opleiding gekomen. Met de opkomst van o.a. beeldbewerking en artificiële intelligentie zal de nadruk van het werk van de radioloog geleidelijk minder op het herkennen van afwijkingen komen te liggen, maar meer op de integratie met de overige klinische gegevens van patiënten.
Jaap Stoker, Otto M. van Delden
2. De verwijzer en de radioloog
Samenvatting
Intensieve samenwerking tussen radiologen en andere leden van een MDO heeft veel voordelen: alle specialisten leren van elkaar en komen samen tot betere diagnosevorming en stadiëring dan allen separaat. Ook kan er ter plekke ingegaan worden op onduidelijkheden in de beeldvorming of vragen of eventuele metastasen echografisch, endo-echografisch of CT-geleid het beste te benaderen zijn voor punctie. Door deze manier van samenwerking zijn ook de wachttijden korter, omdat de beslissingen genomen in het MDO veelal dezelfde dag of kort daarna worden doorgevoerd. De grotere rol die de radiologen spelen in de klinische besluitvorming verhoogt ook het plezier in het werk. De belangrijkste aanbeveling van dit hoofdstuk is dan ook om bepaalde aandoeningen in MDO’s te bespreken, waarbij de patiënt centraal staat en de specialisten inclusief de radioloog eromheen staan en zeer direct met elkaar kunnen communiceren.
Kristien M. A. J. Tytgat, Yung Nio
3. Leiderschap
Samenvatting
Tot nu toe is beschikbaarheid meer dan eens afhankelijk van de bereikbaarheid en bereidheid van collega-radiologen om buiten hun officiële diensten in huis te komen. Hoewel getuigend van grote collegialiteit en liefde voor het vak, is dit een onwenselijke en weinig duurzame situatie. Een voor de hand liggend alternatief is het opzetten van een duidelijk gestructureerde regionale beschikbaarheidsdienst, waarbinnen radiologen van de deelnemende ziekenhuizen participeren. Hiervoor zal geïnvesteerd moeten worden in een goed werkende digitale omgeving waar onderzoekbeelden veilig en snel regionaal, of zelfs nationaal, over en weer kunnen worden uitgewisseld.
De radiologie is een prachtig vak dat een centrale rol vervult in de dagelijkse medische praktijk. Om die rol ook in de toekomst te blijven spelen, vraagt om goed medisch leiderschap waarbij wordt ingespeeld op bestaande en toekomstige uitdagingen.
Michiel W. de Haan, Fred Verzijlbergen
4. Is er toekomstperspectief voor de ‘doctor’s doctor’? ofwel: Samen verder, ja gezellig!
Samenvatting
Zoals aan het begin van dit betoog gezegd: gigantische veranderingen blijven zich voordoen in de geneeskunde, zeker ook in de radiologie. Het is mijns inziens absoluut essentieel dat imaging de ‘spin in het diagnostische web’ blijft. Wij moeten dus mee met deze koerswijziging van volume naar waarde. Het zal gebruikelijk worden dat de patiënt, en dus de maatschappij, de medische wereld zal afrekenen op waarde. Hoe waardevol is elke medische handeling als bijdrage aan de gezondheid van de bevolking, dus niet meer het individu. Dit kan alleen maar als er bilateraal overleg optreedt en vertrouwen ontstaat. Voor imaging kan dat alleen maar betekenen dat wij erbij zijn, ‘24/7 value added imaging’. Kortom: ‘If you are not at the table, you are likely to be the main course.’
Johan G. (Hans) Blickman
5. De impact van de musculoskeletale beeldvorming
Samenvatting
Beeldvorming is een onmisbaar aspect van de behandeling van patiënten met musculoskeletale aandoeningen. De radioloog speelt een cruciale rol als het gaat om optimaal profijt van de beeldvorming in de dagelijkse praktijk van musculoskeletale aandoeningen. Juiste indicatiestelling, frequent en laagdrempelig overleg met de aanvrager omtrent de aanvraag en uitslag van de beeldvorming, en een kwalitatief goede en gestructureerde verslaglegging, zijn voor de radioloog kerntaken die bijdragen aan goede kwaliteit van zorg. Binnen de musculoskeletale aandoeningen wordt vaak gebruikgemaakt van een trapsgewijze, multimodaliteitsbenadering, waarbij iedere beeldvormende techniek unieke en specifieke eigenschappen heeft voor het afbeelden van bepaalde afwijkingen. Ten slotte is de musculoskeletale beeldvorming bij uitstek geschikt voor het gebruik van innovatieve beeldvormende technieken, maar dient iedere dokter zich ook hier bewust te zijn dat niet alles wat kán ook daadwerkelijk móet.
Charlotte M. Nusman, Frank F. Smithuis, Mario Maas
6. Radiologie van hoofd en hersenen
Samenvatting
Inzicht krijgen in de rol van de radiologie in de klinische praktijk van aandoeningen in de neuroradiologie. Kennis verwerven over drie veelvoorkomende aandoeningen in de klinische praktijk waarin de neuroradiologie een essentiële rol speelt. Praktische handvatten voor de betrokken klinische dokter met betrekking tot rol van de neuroradiologie.
Peter Jan van Laar, Olvert A. Berkhemer, Charles B. L. M. Majoie, Diederik W. J. Dippel, Emma E. Wolters, Philip Scheltens, Bart N. M. van Berckel
7. Abdominale beeldvorming met een spoedkarakter
Samenvatting
Buikklachten komen in de dagelijkse praktijk vaak voor, en zijn regelmatig aanleiding tot gerichte aanvullende diagnostiek door middel van beeldvorming. In dit hoofdstuk bespreken we drie categorieën van abdominale beeldvorming in de klinische praktijk: beeldvorming bij de acute buik, beeldvorming van aandoeningen met een semispoed karakter en beeldvorming na een trauma. We beginnen telkens per categorie met een casusbespreking van een veelvoorkomende aandoening die de rol van de radiologie in de reguliere praktijk goed illustreert.
Ludo F. M. Beenen, Maeke J. Scheerder
8. Radiologie bij kinderen
Samenvatting
Dit hoofdstuk beschrijft drie veelvoorkomende klachten op de kinderleeftijd, te weten buikpijn, urineweginfectie en afwijkend looppatroon. Per casus komen radiologische zaken ter sprake die vrij specifiek zijn voor de kinderleeftijd, zoals stralingsbelasting, indicatiestelling voor een bepaalde beeldvormende techniek, kindspecifieke ziektebeelden en de rol van de kinderradioloog of de algemene radioloog met aandachtsgebied kinderradiologie. Dit hoofdstuk geeft een goed overzicht van radiologische technieken op de kinderleeftijd, alsmede inzicht in het klinisch redeneren en het overleg tussen kinderarts en radioloog.
Simon G. F. Robben, Maud P. M. Tijssen, Anna van Kroonenburgh, Maurits P. R. Schreuder
9. Cardiothoracale beeldvorming
Samenvatting
In dit hoofdstuk richten we ons op drie categorieën van de cardiothoracale beeldvorming in de klinische praktijk, namelijk longembolie, sarcoïdose en pijn op de borst. De categorieën worden behandeld naar aanleiding van het bespreken van een drietal klinische casus. Beeldvormende diagnostiek speelt een belangrijke rol bij patiënten met klachten van cardiothoracale origine, zoals pijn-op-de-borstklachten. De keuze voor het type onderzoek is sterk afhankelijk van de klinische gegevens (geslacht, leeftijd en klachten) en heeft te maken met de diagnostische waarde van een specifieke test die afhankelijk is van de techniek, patiëntenpopulatie en lokale expertise.
Winnifred van Lankeren, Hans Balink, Nils Planken
10. De impact van beeldvorming in de oncologie
Samenvatting
In dit hoofdstuk richten we ons op de oncologische beeldvorming van vier veelvoorkomende tumoren in de klinische praktijk: het prostaatcarcinoom, het rectumcarcinoom, het longcarcinoom en het mammacarcinoom. Een casusbespreking van elk van deze tumoren illustreert de rol van de radiologie en nucleaire geneeskunde, en ook de variatie van beeldvormende modaliteiten in de klinische praktijk. Tevens wordt inzicht verkregen in welke modaliteit het meest geschikt is voor de lokale tumorstadiëring, en in de stadiëring van locoregionale lymfeklier- en afstandsmetastasen.
Ivo G. Schoots, Stijn W. T. P. J. Heijmink, Frank M. Zijta, Bente M. de Kok, Jet H. M. E. Quarles van Ufford, Emile F. I. Comans, Henk Jan Baarslag
11. Interventieradiologie
Samenvatting
Interventieradiologie is het onderdeel van het vak radiologie dat zich bezighoudt met het doen van behandelingen onder geleide van beeldvormende technieken. De belangrijkste verschillende typen interventies zullen in dit hoofdstuk besproken worden. De ingrepen zijn heel verschillend van aard, maar hebben met elkaar gemeen, dat ze op minimaal invasieve wijze gebeuren onder geleide van een beeldvormende techniek. Omdat alle ingrepen gebeuren onder geleide van beeldvorming is een goede kennis van de radiologie essentieel, maar hands-on ervaring met het zien van patiënten en het doen van interventies is even belangrijk. De opleiding tot interventieradioloog bestaat dan ook uit een aanzienlijk deel diagnostische radiologie en een even groot deel interventieradiologie.
Otto M. van Delden, Sanne M. Schreuder, Roel J. Bennink, Marnix G. E. H. Lam
12. De impact van de nucleaire geneeskunde
Samenvatting
In dit hoofdstuk richten we ons op drie categorieën van beeldvorming en behandeling met radionucliden in de klinische praktijk: het schildkliercarcinoom, het prostaatcarcinoom en neuro-endocriene tumoren. Een casusbespreking van een veelvoorkomende aandoening per categorie illustreert de rol van de nucleaire geneeskunde in de klinische praktijk. Bovendien zal op deze wijze aanleiding gegeven worden tot kennisverwerving omtrent de besproken aandoeningen en kan een aanbod van praktische handvatten gedaan worden voor de betrokken klinische dokter.
Abigail J. E. Zonneveld, Peter Kaldeway, Daan A. Smit Duijzentkunst, Dik J. Kwekkeboom, Roel J. Bennink
Nawerk
Meer informatie
Titel
De dokter en het beeld
Redacteuren
Mario Maas
Charlotte Nusman
Frank Smithuis
Roel Bennink
Copyright
2023
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-368-2870-3
Print ISBN
978-90-368-2869-7
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2870-3