3. De complexiteit van het pijnfenomeen

Pijn is een complex fenomeen dat men via verschillende concepten en modellen grijpbaar kan proberen te maken. Men kan vier niveaus onderscheiden: (1) de weefselschade, (2) de nociceptie, (3) de pijngewaarwording en (4) het pijngedrag. Tussen de vier niveaus bestaat vaak geen één-op-één-relatie: bij chronische pijn is er bijvoorbeeld wel pijn en pijngedrag, maar vaak geen weefselschade en nociceptie. Pijn heeft een sensorische, emotionele en cognitieve dimensie, en is gerelateerd aan arousal, aandacht, expressie, autonome functie, ademhaling en beweging. Deze dimensies van de pijngewaarwording kunnen door vele factoren beïnvloed worden. Pijn wordt vaak als een signaal voorgesteld, maar dit is niet altijd adequaat: het signaal komt vaak als het al te laat is en soms is er helemaal geen pijn of liggen de prioriteiten elders. Dan kan men pijn beter opvatten als een emotie die een zinvol gedrag afdwingt (anders lopen, voorzichtig zijn, in acht nemen, nadenken). Ten slotte is het zinvol pijn steeds te beschouwen in een somato-psycho-socio-perspectief: somato: weefselschade, ischemie; psycho: stress, kopzorgen, ideeën die postvatten; socio: belemmering werk, invloed op/van partner en gezin.