Skip to main content
Top

2024 | OriginalPaper | Hoofdstuk

22. Cultuursensitieve persoonlijkheidsdiagnostiek

Auteur : Prof. dr. Mario Braakman

Gepubliceerd in: Praktijkboek persoonlijkheidsdiagnostiek

Uitgeverij: BSL Media & Learning

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Een dilemma in de persoonlijkheidsdiagnostiek bij cliënten met een migratieachtergrond is gelegen in de vraag of patronen in gedrag, denken en/of voelen verwijzen naar mogelijke disadaptatie op basis van persoonlijkheidspathologie, of juist passend zijn binnen de culturele achtergrond van de cliënt. In dit hoofdstuk wordt een drie-fasen-methodiek voorgesteld om meer zicht te krijgen op culturele invloeden op de expressie van klachten, symptomen en gedrag. Deze methodiek kan worden gezien als aanvulling op een (reguliere) intake. Gepleit wordt voor een benadering waarin persoonlijkheidskenmerken bovenal worden beoordeeld als adaptief of disadaptief. In het laatste geval kan dat leiden tot een indicatie voor behandeling. De drie-fasen-methodiek wordt toegelicht aan de hand van een casus van een cliënt in Nederland met een niet-westerse culturele achtergrond.
Voetnoten
1
De termen etic en emic zijn gevleugelde begrippen in de culturele antropologie, maar daarbuiten wat minder bekend. Hier volgt een korte uitleg. Het zijn begrippen die in de psychologie en psychiatrie veel overeenkomst vertonen met wat de filosoof Dilthey Erklären en Verstehen noemt. Etic is het perspectief van buitenaf gezien, vanuit wetenschappelijk oogpunt, zogenaamd objectief. Emic is het perspectief van binnenuit gezien, het empathische, het doorleefde en zogenaamde subjectieve perspectief.
 
2
Om misverstanden te voorkomen: er bestaat veel wetenschappelijke literatuur over persoonlijkheid en cultuur, zoals uit de culturele en crossculturele psychologie en psychologische antropologie, maar hierbij gaat het veelal om de ‘gewone’ of ‘gezonde’ persoonlijkheid of algemene persoonlijkheidstrekken, en niet zozeer om de pathologische aspecten van de persoonlijkheid (Sheehan, 2022; Shiraev & Levy 2020).
 
6
Vraagpartijdigheid: wanneer een item (‘vraag’) wordt gebruikt voor een populatie (‘partij’) waar deze niet voor bedoeld of gemaakt is, waardoor aspecten van betrouwbaarheid en validiteit in het geding kunnen zijn.
 
Literatuur
go back to reference Aggarwal, N. K., Jarvis, G. E., Gómez-Carrillo, A., Kirmayer, L. J., & Lewis-Fernández, R. (2020). The cultural formulation interview since DSM-5: Prospects for training, research, and clinical practice. Transcultural Psychiatry, 57, 496–514.CrossRefPubMed Aggarwal, N. K., Jarvis, G. E., Gómez-Carrillo, A., Kirmayer, L. J., & Lewis-Fernández, R. (2020). The cultural formulation interview since DSM-5: Prospects for training, research, and clinical practice. Transcultural Psychiatry, 57, 496–514.CrossRefPubMed
go back to reference Akwa GGZ (2024). Zorgstandaard Diversiteit. https://www.ggzstandaarden.nl/zorgstandaarden/diversiteit Akwa GGZ (2024). Zorgstandaard Diversiteit. https://​www.​ggzstandaarden.​nl/​zorgstandaarden/​diversiteit
go back to reference Alarcon, R. D., Foulks, E. F., & Vakkur, M. (1998). Personality disorders and culture: Clinical and conceptual interactions. Wiley. Alarcon, R. D., Foulks, E. F., & Vakkur, M. (1998). Personality disorders and culture: Clinical and conceptual interactions. Wiley.
go back to reference Berry, J. W. (2017). Theories and models of acculturation. In S. J. Schwartz & J. B. Unger (Red.) The Oxford handbook of acculturation and health, 15–28. Berry, J. W. (2017). Theories and models of acculturation. In S. J. Schwartz & J. B. Unger (Red.) The Oxford handbook of acculturation and health, 15–28.
go back to reference Braakman, M. (2017). Culturele psychiatrie. In T. Ingenhoven (Red.), De DSM-5 welbeschouwd. De Tijdstroom. Braakman, M. (2017). Culturele psychiatrie. In T. Ingenhoven (Red.), De DSM-5 welbeschouwd. De Tijdstroom.
go back to reference Braakman, M. H. (2021). Transculturele psychiatrie. Utrecht: Accredidact. Onafhankelijke geaccrediteerde nascholing, 2021. Braakman, M. H. (2021). Transculturele psychiatrie. Utrecht:  Accredidact. Onafhankelijke geaccrediteerde nascholing, 2021.
go back to reference Bussato, V. (2024). Ras, erfelijkheid en intelligentie. De Psycholoog, 2, 42–45. Bussato, V. (2024). Ras, erfelijkheid en intelligentie. De Psycholoog, 2, 42–45.
go back to reference Cheung, F. M. (2023). Culture and personality assessment. In: Oxford Research Encyclopedia of Psychology. Oxford University Press. Cheung, F. M. (2023). Culture and personality assessment. In: Oxford Research Encyclopedia of Psychology. Oxford University Press.
go back to reference Coelho, O., Pires, R., Ferreira, A. S., Gonçalves, B., Alkhoori, S. A., Sayed, M., et al. (2022). Cross-cultural study of the personality inventory for the DSM-5 (PID-5) across the Portuguese and the United Arab Emirates (UAE) community and clinical populations. Clinical Practice and Epidemiology in Mental Health: Aug 26:18. Coelho, O., Pires, R., Ferreira, A. S., Gonçalves, B., Alkhoori, S. A., Sayed, M., et al. (2022). Cross-cultural study of the personality inventory for the DSM-5 (PID-5) across the Portuguese and the United Arab Emirates (UAE) community and clinical populations. Clinical Practice and Epidemiology in Mental Health: Aug 26:18.
go back to reference Çökmüş, F. P., Yüzeren, S., Dikici, D. S., Aydın, O., Aydın, P. Ü., Akdeniz, F., et al. (2018). Reliability and validity of Turkish form of the personality inventory for DSM-5 (PID-5) adult version. Psychiatry and Clinical Psychopharmacology, 28, 29–29. Çökmüş, F. P., Yüzeren, S., Dikici, D. S., Aydın, O., Aydın, P. Ü., Akdeniz, F., et al. (2018). Reliability and validity of Turkish form of the personality inventory for DSM-5 (PID-5) adult version. Psychiatry and Clinical Psychopharmacology, 28, 29–29.
go back to reference Evers, A., Lucassen, W., Meijer, R., & Sijtsma, K. (2009). COTAN Beoordelingssysteem voor de kwaliteit van tests (geheel herziene versie, mei 2009; gewijzigde herdruk mei 2010). NIP. Evers, A., Lucassen, W., Meijer, R., & Sijtsma, K. (2009). COTAN Beoordelingssysteem voor de kwaliteit van tests (geheel herziene versie, mei 2009; gewijzigde herdruk mei 2010). NIP.
go back to reference Hellinga, G. (1992). De classificatie van persoonlijkheidsstoornissen: Een meerdimensionele benadering. Tijdschrift Voor Psychiatrie, 34, 497–505. Hellinga, G. (1992). De classificatie van persoonlijkheidsstoornissen: Een meerdimensionele benadering. Tijdschrift Voor Psychiatrie, 34, 497–505.
go back to reference Hellinga, G. (1994). Over de culturele gebondenheid van As II van DSM-III-K. Tijdschrift Voor Psychiatrie, 36, 20–31. Hellinga, G. (1994). Over de culturele gebondenheid van As II van DSM-III-K. Tijdschrift Voor Psychiatrie, 36, 20–31.
go back to reference Hricovec, M. M., Su, C. C., Bart, T. A., Marsh, K. F., Alsup, C. K., & Cicero, D. C. (2024). Measurement invariance of the personality inventory for the DSM-5 across U.S. East Asian, Southeast Asian, and white participants. Personality Disorders: Theory, Research, and Treatment, 15, 1–10. Hricovec, M. M., Su, C. C., Bart, T. A., Marsh, K. F., Alsup, C. K., & Cicero, D. C. (2024). Measurement invariance of the personality inventory for the DSM-5 across U.S. East Asian, Southeast Asian, and white participants. Personality Disorders: Theory, Research, and Treatment, 15, 1–10.
go back to reference Jarvis, G. E., Kirmayer, L. J., Gómez-Carrillo, A., Aggarwal, N. K., & Lewis-Fernández, R. (2020). Update on the cultural formulation interview. Focus, 18, 40–46.CrossRefPubMedPubMedCentral Jarvis, G. E., Kirmayer, L. J., Gómez-Carrillo, A., Aggarwal, N. K., & Lewis-Fernández, R. (2020). Update on the cultural formulation interview. Focus, 18, 40–46.CrossRefPubMedPubMedCentral
go back to reference Kardiner, A. (1945). The psychological frontiers of society. Columbia University Press.CrossRef Kardiner, A. (1945). The psychological frontiers of society. Columbia University Press.CrossRef
go back to reference Laajaj, R., Macours, K., Pinzon Hernandez, D. A., Arias, O., Gosling, S. D., Potter, J., (2019). Challenges to capture the big five personality traits in non-WEIRD populations. Science Advances, 5, 5226. Laajaj, R., Macours, K., Pinzon Hernandez, D. A., Arias, O., Gosling, S. D., Potter, J., (2019). Challenges to capture the big five personality traits in non-WEIRD populations. Science Advances, 5, 5226.
go back to reference Leong, F. T., Lui, P. P., & Kalibatseva, Z. (2020). Multicultural issues in clinical psychological assessment. In M. Sellbom & J. A. Suhr (Red.), The Cambridge Handbook of Clinical Assessment en Diagnosis. University Press. Leong, F. T., Lui, P. P., & Kalibatseva, Z. (2020). Multicultural issues in clinical psychological assessment. In M. Sellbom & J. A. Suhr (Red.), The Cambridge Handbook of Clinical Assessment en Diagnosis. University Press.
go back to reference Lewis-Fernández, R., Aggarwal, N. K., Hinton, L., Hinton, D. E., & Kirmayer, L. J. (2016). DSM-5® handbook on the cultural formulation interview. American Psychiatric Association Publishing. Lewis-Fernández, R., Aggarwal, N. K., Hinton, L., Hinton, D. E., & Kirmayer, L. J. (2016). DSM-5® handbook on the cultural formulation interview. American Psychiatric Association Publishing.
go back to reference Linton, R. (1945). The cultural background of personality. Appleton-Century. Linton, R. (1945). The cultural background of personality. Appleton-Century.
go back to reference Minkov, M., Hofstede, G., & Hofstede, G. J. (2016). Allemaal andersdenkenden: omgaan met cultuurverschillen. Business Contact. Minkov, M., Hofstede, G., & Hofstede, G. J. (2016). Allemaal andersdenkenden: omgaan met cultuurverschillen. Business Contact.
go back to reference Najjarkakhaki, A., & Ghane, S. (2023). The role of migration processes and cultural factors in the classification of personality disorders. Transcultural Psychiatry, 60.1(2023), 99–113. Najjarkakhaki, A., & Ghane, S. (2023). The role of migration processes and cultural factors in the classification of personality disorders. Transcultural Psychiatry, 60.1(2023), 99–113.
go back to reference Özgen, M. H., Karimi, F., & Braakman, M. H. (2022). Culturele diversiteit in de geestelijke gezondheidszorg. Tijdschrift voor Psychiatrie, 2022/8(2022), 513–516. Özgen, M. H., Karimi, F., & Braakman, M. H. (2022). Culturele diversiteit in de geestelijke gezondheidszorg. Tijdschrift voor Psychiatrie, 2022/8(2022), 513–516.
go back to reference Raffi, A., & Malik, A. (2010). Ethnic distribution of personality disorder. The Psychiatrist, 34, 36–37.CrossRef Raffi, A., & Malik, A. (2010). Ethnic distribution of personality disorder. The Psychiatrist, 34, 36–37.CrossRef
go back to reference Rohlof, H., et al. (2017). The cultural formulation interview: Results from the international field trial in The Netherlands. World Cultural Psychiatry Research Review, 12, 26–37. Rohlof, H., et al. (2017). The cultural formulation interview: Results from the international field trial in The Netherlands. World Cultural Psychiatry Research Review, 12, 26–37.
go back to reference Sheehan, C. (2022). Psychological anthropology and medical anthropology: A brief history of ideas and concepts. Irish Journal of Psychological Medicine, 39, 115–120.CrossRefPubMed Sheehan, C. (2022). Psychological anthropology and medical anthropology: A brief history of ideas and concepts. Irish Journal of Psychological Medicine, 39, 115–120.CrossRefPubMed
go back to reference Shiraev, E. B., & Levy, D. A. (2020). Cross-cultural psychology: Critical thinking and contemporary applications. Routledge.CrossRef Shiraev, E. B., & Levy, D. A. (2020). Cross-cultural psychology: Critical thinking and contemporary applications. Routledge.CrossRef
go back to reference Sorrel, M. A., García, L. F., Aluja, A., Rolland, J. P., Rossier, J., Roskam, I., & Abad, F. J. (2021). Cross-cultural measurement invariance in the personality inventory for DSM-5✰. Psychiatry Research, 304, 114–134. Sorrel, M. A., García, L. F., Aluja, A., Rolland, J. P., Rossier, J., Roskam, I., & Abad, F. J. (2021). Cross-cultural measurement invariance in the personality inventory for DSM-5. Psychiatry Research, 304, 114–134.
go back to reference Van Dijk, R., Beijers, H., & Groen, S. (2012). Het culturele interview: In gesprek met de hulpvrager over cultuur en context. Pharos. Van Dijk, R., Beijers, H., & Groen, S. (2012). Het culturele interview: In gesprek met de hulpvrager over cultuur en context. Pharos.
go back to reference Van de Vijver, F. J. R. (2017). Diagnostiek en testgebruik met allochtonen. In: J. Knipscheer & R. Kleber (Red.), Psychologie en de multiculturele samenleving (pp. 191–214, 4e ed.). Bohn Stafleu van Loghum. Van de Vijver, F. J. R. (2017). Diagnostiek en testgebruik met allochtonen. In: J. Knipscheer & R. Kleber (Red.), Psychologie en de multiculturele samenleving (pp. 191–214, 4e ed.). Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Vinkers, D., Barendregt, De Beurs, E., Hoek, E., & Rinne, T. (2011). Etnische verschillen tussen pro Justitia gerapporteerde verdachten. Tijdschrift voor Psychiatrie, 53, 801–811. Vinkers, D., Barendregt, De Beurs, E., Hoek, E., & Rinne, T. (2011). Etnische verschillen tussen pro Justitia gerapporteerde verdachten. Tijdschrift voor Psychiatrie, 53, 801–811.
Metagegevens
Titel
Cultuursensitieve persoonlijkheidsdiagnostiek
Auteur
Prof. dr. Mario Braakman
Copyright
2024
Uitgeverij
BSL Media & Learning
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2855-0_22