Top

Tip

Swipe om te navigeren naar een ander artikel

Gepubliceerd in:

18-01-2018

Complicaties van behandeling met biologicals

Auteur: Dr. P. L. A. van Daele

Gepubliceerd in: Bijblijven | Uitgave 2/2018

Samenvatting

Er is geen groep geneesmiddelen die zo snel groeit als de groep biologicals. Net als alle andere medicamenten hebben biologicals hun bijwerkingen. In deze bijdrage wordt op deze bijwerkingen ingegaan.

vorige artikel Cellulaire immunotherapie

volgende artikel Biologicals en vaccinatie

Iasella CJ, Johnson HJ, Dunn MA. Adverse drug reactions. Clin Liver Dis. 2017;21(1):73–87. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27842776. CrossRefPubMed

Hausmann OV, Seitz M, Villiger PM, Pichler WJ. The complex clinical picture of side effects to biologicals. Med Clin North Am. 2010;94(4):791–804. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20609863. CrossRefPubMed

Pichler WJ. Adverse side-effects to biological agents. Allergy. 2006;61(8):912–20. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16867042. CrossRefPubMed

Stebbings R, Eastwood D, Poole S, Thorpe R. After TGN1412: recent developments in cytokine release assays. J Immunotoxicol. 2013;10(1):75–82. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22967038. CrossRefPubMed

Wadström H, Frisell T, Sparén P, Askling J, ARTIS study group. Do RA or TNF inhibitors increase the risk of cervical neoplasia or of recurrence of previous neoplasia? A nationwide study from Sweden. Ann Rheum Dis. 2016;75(7):1272–8. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26755797. CrossRefPubMed

Rotondo JC, Bononi I, Puozzo A, Govoni M, Foschi V, Lanza G, et al. Merkel cell carcinomas arising in autoimmune disease affected patients treated with biologic drugs, including anti-TNF. Clin Cancer Res. 2017;23(14):3929–34. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28174236. CrossRefPubMed

Pérez-De-Lis M, Retamozo S, Flores-Chávez A, Kostov B, Perez-Alvarez R, Brito-Zerón P, et al. Autoimmune diseases induced by biological agents. A review of 12,731 cases (BIOGEAS Registry). Expert Opin Drug Saf. 2017;16(11):1255–71. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28854831. CrossRefPubMed

Corsello SM, Barnabei A, Marchetti P, De Vecchis L, Salvatori R, Torino F. Endocrine side effects induced by immune checkpoint inhibitors. J Clin Endocrinol Metab. 2013;98(4):1361–75. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23471977. CrossRefPubMed

Van Cutsem E, Köhne C‑H, Hitre E, Zaluski J, Chien CC-R, Makhson A, et al. Cetuximab and chemotherapy as initial treatment for metastatic colorectal cancer. N Engl J Med. 2009;360(14):1408–17. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19339720. CrossRefPubMed

10.

Dieperink E, Willenbring M, Ho SB. Neuropsychiatric symptoms associated with hepatitis C and interferon alpha: a review. Am J Psychiatry. 2000;157(6):867–76. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10831463. CrossRefPubMed

11.

Singh JA, Cameron C, Noorbaloochi S, Cullis T, Tucker M, Christensen R, et al. Risk of serious infection in biological treatment of patients with rheumatoid arthritis: a systematic review and meta-analysis. Lancet. 2015;386(9990):258–65. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25975452. CrossRefPubMed

12.

Broeder AA den, Schers HJ. Serious infection due to biologicals: risk only mildly elevated in patients with rheumatoid arthritis. Ned Tijdschr Geneeskd. 2015;2017:A9385. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26271174.

13.

Gómez-Reino JJ, Carmona L, Valverde VR, Mola EM, Montero MD, BIOBADASER Group. Treatment of rheumatoid arthritis with tumor necrosis factor inhibitors may predispose to significant increase in tuberculosis risk: a multicenter active-surveillance report. Arthritis Rheum. 2003;48(8):2122–7. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12905464. CrossRefPubMed

14.

Pérez-Alvarez R, Díaz-Lagares C, García-Hernández F, Lopez-Roses L, Brito-Zerón P, Pérez-de-Lis M, et al. Hepatitis B virus (HBV) reactivation in patients receiving tumor necrosis factor (TNF)-targeted therapy: analysis of 257 cases. Medicine (Baltimore). 2011;90(6):359–71. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22033451. CrossRef

15.

Loomba R, Liang TJ. Hepatitis B reactivation associated with immune suppressive and biological modifier therapies: current concepts, management strategies, and future directions. Gastroenterology. 2017;152(6):1297–309. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28219691. CrossRefPubMed

16.

Winthrop KL, Baddley JW, Chen L, Liu L, Grijalva CG, Delzell E, et al. Association between the initiation of anti-tumor necrosis factor therapy and the risk of herpes zoster. JAMA. 2013;309(9):887. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23462785. CrossRefPubMed

17.

Stallmach A, Hagel S, Bruns T. Adverse effects of biologics used for treating IBD. Best Pract Res Clin Gastroenterol. 2010;24(2):167–82. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20227030. CrossRefPubMed

18.

Saunte DM, Mrowietz U, Puig L, Zachariae C. Candida infections in patients with psoriasis and psoriatic arthritis treated with interleukin-17 inhibitors and their practical management. Br J Dermatol. 2017;177(1):47–62. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27580411. CrossRefPubMed

19.

Vallabhaneni S, Chiller TM. Fungal infections and new biologic therapies. Curr Rheumatol Rep. 2016;18(5):29. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27032792. CrossRefPubMed

20.

Lindenmeyer LP, Hegele V, Caregnato JP, Wüst D, Grazziotin L, Stoll P. Follow-up of patients receiving rituximab for diffuse large B cell lymphoma: an overview of systematic reviews. Ann Hematol. 2013;92(11):1451–9. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23748882. CrossRefPubMed

21.

Einarsson JT, Evert M, Geborek P, Saxne T, Lundgren M, Kapetanovic MC. Rituximab in clinical practice: dosage, drug adherence, Ig levels, infections, and drug antibodies. Clin Rheumatol. 2017;2017:12. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28980088.

22.

Kusumoto S, Tobinai K. Screening for and management of hepatitis B virus reactivation in patients treated with anti-B-cell therapy. Hematology. 2014;2014(1):576–83. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25696914. CrossRefPubMed

23.

Assen S van, Holvast A, Benne CA, Posthumus MD, Leeuwen MA van, Voskuyl AE, et al. Humoral responses after influenza vaccination are severely reduced in patients with rheumatoid arthritis treated with rituximab. Arthritis Rheum. 2010;62(1):75–81. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20039396. CrossRefPubMed

24.

Vermeer NS, Straus SMJM, Mantel-Teeuwisse AK, Hidalgo-Simon A, Egberts ACG, Leufkens HGM, et al. Drug-induced progressive multifocal leukoencephalopathy: lessons learned from contrasting natalizumab and rituximab. Clin Pharmacol Ther. 2015;98(5):542–50. Geraadpleegd via: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26347128. CrossRefPubMed

Titel: Complicaties van behandeling met biologicals
Auteur: Dr. P. L. A. van Daele
Publicatiedatum: 18-01-2018
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Bijblijven / Uitgave 2/2018
Print ISSN: 0168-9428
Elektronisch ISSN: 1876-4916
DOI: https://doi.org/10.1007/s12414-018-0282-x

Bohn Stafleu van Loghum

Tip

Swipe om te navigeren naar een ander artikel

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 2/2018

Cellulaire immunotherapie

Immunotherapie in de oncologie

Redactioneel ten geleide

Biologicals: spectrum en targets

Behandeling met biologicals in de dermatologie

Biologicals en vaccinatie