Top

Tip

Swipe om te navigeren naar een ander artikel

Gepubliceerd in:

17-05-2017 | Artikel

Cognitieve stoornissen door jarenlang alcoholgebruik of door acuut stoppen met drinken bemoeilijken diagnostiek en behandeling

Auteurs: Dr. Serge J. W. Walvoort, Dr. Paul T. van der Heijden, Prof. dr. Roy P. C. Kessels, Prof. dr. Jos I. M. Egger

Gepubliceerd in: Verslaving | Uitgave 2/2017

Samenvatting

Cognitieve stoornissen door chronisch alcoholgebruik kunnen de uitkomsten van diagnostische vragenlijsten onbetrouwbaar maken. Het gebruik van cognitieve screeners is noodzakelijk om die stoornissen tijdig op te sporen voordat behandeling plaatsvindt. Ook acuut stoppen met drinken (alcoholonttrekking) kan leiden tot cognitieve stoornissen die de diagnostiek verstoren. Daarom is een abstinentietermijn van minimaal zes weken aan te raden, voordat uitgebreide neuropsychologische diagnostiek plaatsvindt. Neuropsychologische diagnostiek geeft zicht op de intacte en aangedane cognitieve functies. Dit inzicht is nodig voor het inzetten van de juiste behandeling.

vorige artikel Langdurig gedwongen ketenzorg onder onafhankelijke regie: een oplossing voor complexe casuïstiek

volgende artikel Uitgelezen

Aleman, A., Agrawal, N., Morgan, K. D., & David, A. S. (2006). Insight in psychosis and neuropsychological function: meta-analysis. British Journal of Psychiatry, 189, 204–212. CrossRefPubMed

Bartsch, A. J., Homola, G., & Biller, A. (2007). Manifestations of early brain recovery associated with abstinence from alcoholism. Brain, 130, 36–47. CrossRefPubMed

Bates, M. E., Barry, D., & Bowden, S. C. (2002). Neurocognitive impairment associated with alcohol use disorders: implication for treatment. Experimental and Clinical Psychopharmacology, 10, 193–212. CrossRefPubMed

Bates, M. E., Buckman, J. F., & Nguyen, T. T. (2013). A role for cognitive rehabilitation in increasing the effectiveness of treatment for alcohol use disorders. Neuropsychology Review, 23, 27–47. CrossRefPubMedPubMedCentral

Boomsma, L. J., Drost, I. M., Larsen, I. M., Luijkx, J. J. H. M., Meerkerk, G. J., Valken, N., Verduijn, M., Burgers, J. S., Van der Weele, G. M., & Sijbom, M. (2014). NHG-standaard problematisch alcoholgebruik (3e herz.). Huisarts en Wetenschap, 57, 638–646.

Boudehent, C., Beaunieux, H., Pitel, A. L., Eustache, F., & Vabret, F. (2012). Contribution of neuropsychology to the management of alcohol dependence: understanding of resistance phenomena in motivational or cognitive and behavioural therapies. Alcoologie et Addictologie, 34, 121–127.

Bruijnen, C. J. W. H., Kessels, R. P. C., Dijkstra, B. A. G., Walvoort, S. J. W., Wester, A. J., de Jong, C. A. J., & Montreal Cognitive Assessment-Dutch (MOCA-D) (2016). Een cognitieve screener in de Nederlandse reguliere verslavingszorg. Nijmegen: NISPA.

Cardenas, V. A., Studholme, C., Gazdzinski, S., Durazzo, T. C., & Meyerhof, D. J. (2007). Deformation based morphometry of brain changes in alcohol dependence and abstinence. Neuroimage, 34, 879–887. CrossRefPubMed

CBO Richtlijn (2006). Multidisciplinaire richtlijn eetstoornissen. Richtlijn voor de diagnostiek en behandeling van eetstoornissen. Utrecht: Trimbos-instituut.

CBO Richtlijn (2009). Stoornissen in het gebruik van alcohol. Richtlijn voor de diagnostiek en behandeling van volwassen patiënten met een stoornis in het gebruik van alcohol. Utrecht: Trimbos-instituut.

Crews, F. T., Buckley, T., Dodd, P. R., Ende, G., Foley, N., Harper, C., He, J., Innes, D., Loh, E.-W., Pfefferbaum, A., Zou, J., & Sullivan, E. J. (2005). Alcoholic neurobiology: changes in dependence and recovery. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 29, 1504–1513. CrossRef

Fein, G., Torres, J., Price, L., & DiScalfani, V. (2006). Cognitive performance in long-term abstinent alcoholic individuals. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 30, 1538–1544. CrossRef

Horton, L., Duffy, T., Hollins, M. C., & Martin, C. R. (2015). Comprehensive assessment of alcohol-related brain damage (ARBD): gap or chasm in the evidence? Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 22, 3–14. CrossRefPubMed

Koeter, M. W. J., Campen, M. W., & Langeland, W. (2009). Interventiematrix justitiële verslavingszorg. Update: wat werkt anno 2009? Utrecht: Reslutaten Scoren.

Lincoln, R., Rosenthal, C. F., Malte, C. A., & Simpson, T. (2011). A pilot study of memory impairment associated with discrepancies between retrospective and daily recall of alcohol consumption. American Journal on Addiction, 20, 568–574. CrossRef

Littell, J. H., & Girvin, H. (2002). Stages of change: a critique. Behavior Modification, 26, 223–272. CrossRefPubMed

Loeber, S., Duka, T., Welzel Márquez, H., Nakovics, H., Heniz, A., Mann, K., & Flor, H. (2010). Clinical aspects. Effects of repeated withdrawal from alcohol on recovery of cognitive impairment under abstinence and rate of relapse. Alcohol and Alcoholism, 45, 541–547. CrossRefPubMed

Loeber, S., Duka, T., Welzel, H., Nakovics, H., Heinz, A., & Mann, K. (2009). Cognitive effects: impairment of cognitive abilities and decision making after chronic use of alcohol. The impact of multiple detoxifications. Alcohol and Alcoholism, 44, 372–381. CrossRefPubMed

McCrady, B. S., & Smith, D. E. (1986). Implications of cognitive impairment for the treatment of alcoholism. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 10, 145–149. CrossRef

Meeuwissen, J. A. C., van Meijel, B., van Gool, R., van Hamersveld, S., Bakkenes, M., Risseeuw, A. H., Feldmann, C. T., Wijtsma-van der Kolk, A., Rümke, M., Sloots-Jongen, E. M. J. N., van Vuuren, I., Bak, M., Dermout, K., van Piere, M., van der Kellen, D., de Heij, P., Starmans, R., Daatselaar, C., van Veen, C., & Hermens, M. (2015). Multidisciplinaire richtlijn leefstijl bij mensen met een ernstige psychische aandoening. Utrecht: V&VN.

Moeller, S. J., & Goldstein, R. Z. (2014). Impaired self-awareness in human addiction: deficient attribution of personal relevance. Trends in Cognitive Sciences, 18, 635–641. CrossRefPubMedPubMedCentral

Nasreddine, Z. S., Phillips, N. A., Bedirian, V., Charbonneau, S., Whitehead, V., Collin, I., Cummings, J. L., & Chertkow, H. (2005). The Montreal Cognitive Assessment, MoCA: a brief screening tool for mild cognitive impairment. Journal of the American Geriatric Society, 53, 695–699. CrossRef

Oscar-Berman, M., & Marinković, K. (2007). Alcohol: effects on neurobehavioral functions and the brain. Neuropsychology Review, 17, 239–257.

Oscar-Berman, M., Valmas, M. M., Sawyer, K. S., Mosher Ruiz, S., Luhar, R. B., & Gravitz, Z. R. (2014). Profiles of impaired, spared, and neuropsychological processes in alcoholism. Handbook of Clinical Neurology, 125, 183–210. CrossRefPubMedPubMedCentral

Prochaska, J. O., DiClemente, C., & Norcross, J. C. (1992). In search of how people change: applications to addictive behaviors. American Psychologist, 47, 1102–1114. CrossRefPubMed

Rollnick, S., & Miller, W. R. (1995). What is motivational interviewing? Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 23, 325–334. CrossRef

Schippers, G. M. (2002). Motiverende gespreksvoering. Maandblad Geestelijke volksgezondheid, 57, 250–265.

Stavro, K., Pelletier, J., & Potvin, S. (2013). Widespread and sustained cognitive deficits in alcoholism: a meta-analysis. Addiction Biology, 18, 203–213. CrossRefPubMed

Sullivan, E. V., Harris, R., & Pfefferbaum, A. (2010). Alcohol’s effect on brain and behavior. Alcohol Research and Health, 33, 127–143. PubMedPubMedCentral

Tielemans, L. I. G., & de Jong, C. A. J. (2007). Richtlijn voor casemanagers in de verslavingszorg. Utrecht: Resultaten Scoren.

Uekermann, J., & Daum, I. (2008). Social cognition in alcoholism: a link to prefrontal cortex dysfunction? Addiction, 103, 726–735. CrossRefPubMed

Walvoort, S. J. W., Wester, A. J., & Egger, J. I. M. (2013). Neuropsychologische diagnostiek en cognitieve functies bij alcoholabstinentie. Tijdschrift voor Psychiatrie, 55, 101–111. PubMed

West, R. (2005). Time for a change: putting the Transtheoretical (Stages of Change) Model to rest. Addiction, 100, 1036–1039. CrossRefPubMed

Wester, A. J., & Kessels, R. P. C. (2012). Alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen. In Klinische neuropsychologie. Amsterdam: Boom.

Yücel, M., Lubman, D. I., Solowij, N., & Brewer, W. J. (2007). Understanding drug addiction: a neuropsychological perspective. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 41, 957–968. CrossRefPubMed

Titel: Cognitieve stoornissen door jarenlang alcoholgebruik of door acuut stoppen met drinken bemoeilijken diagnostiek en behandeling
Auteurs: Dr. Serge J. W. Walvoort
Dr. Paul T. van der Heijden
Prof. dr. Roy P. C. Kessels
Prof. dr. Jos I. M. Egger
Publicatiedatum: 17-05-2017
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Verslaving / Uitgave 2/2017
Print ISSN: 1574-1842
Elektronisch ISSN: 1875-7073
DOI: https://doi.org/10.1007/s12501-017-0113-2

Bohn Stafleu van Loghum

Tip

Swipe om te navigeren naar een ander artikel

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 2/2017

Redactioneel

Coffeeshops in Nederland

Crystal meth. Now make Tina a loser!

Uitgelezen

Er gaat een nieuw verhaal: verslaving is niet langer een hersenziekte

Autonomie