Skip to main content
Bohn Stafleu van Loghum
ZOEKEN
MENU 1 2 3 4
main-content
Top

Tip

Swipe om te navigeren naar een ander artikel

Gepubliceerd in: Neuropraxis 3/2020

28-04-2020 | Artikel

Cognitieve revalidatie voor kinderen en jongeren met niet-aangeboren hersenletsel: wat zijn de effectieve componenten?

Auteurs: Christine Resch, Petra P. M. Hurks, Caroline M. van Heugten

Gepubliceerd in: Neuropraxis | Uitgave 3/2020

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Veel kinderen en jongeren met niet-aangeboren hersenletsel (NAH) ervaren problemen met cognitief functioneren, zoals een verminderd geheugen of slechtere concentratie. Dit artikel is gebaseerd op bevindingen en inzichten uit het proefschrift ‘Executive functions of children and adolescents: Novel perspectives on assessment and intervention’. Een belangrijk doel van het promotietraject was beter inzicht te krijgen in hoe we cognitieve functies en bijbehorende problemen bij kinderen en jongeren met NAH kunnen verbeteren. Cognitieve problemen bij kinderen en jongeren kunnen mogelijk worden behandeld met cognitieve revalidatie. Interventies voor cognitieve revalidatie kunnen worden gecategoriseerd op basis van hun hoofdcomponenten: 1) strategiegebruik en/of metacognitie, 2) herhaald oefenen, en 3) externe hulpmiddelen. Resultaten van een literatuurstudie naar cognitieve revalidatie laten zien dat door interventies die zijn gebaseerd op metacognitie en/of strategiegebruik vooral adaptief gedrag en sociaal functioneren verbeteren. Interventies op basis van herhaald oefenen verbeterden de prestaties op taken die vergelijkbaar zijn met de geoefende taken. Multi-componenten-interventies die deze twee componenten combineren, leken te leiden tot verbeteringen in zowel cognitief als adaptief gedrag en sociaal functioneren. Externe hulpmiddelen verbeterden het functioneren in het specifieke gebied waarop het hulpmiddel was gericht, bijvoorbeeld het geheugen. De beschikbare gegevens suggereren dat interventies bestaande uit meerdere componenten, zoals een combinatie van metacognitie- en/of strategiegebruik en herhaald oefenen, veelbelovend zijn, omdat deze kunnen leiden tot verbeteringen in zowel het cognitieve als psychosociale functioneren van kinderen en adolescenten met NAH.
vorige artikel Slim door Gym? De effecten van verschillende typen fysieke activiteit op schoolprestaties en hersenactiviteit van basisschoolleerlingen
volgende artikel Lachgas: valt er iets te lachen?
Literatuur
1.
Kloet A de, Hilberink S, Roebroeck M, Catsman-Berrevoets C, Peeters E, Lambregts S, et al. Youth with acquired brain injury in the Netherlands: a multi-centre study. Brain Inj. 2013;27(7–8):843–9. PubMedCrossRef
2.
Spreij LA, Visser-Meily J, Heugten CM van, Nijboer TC. Novel insights into the rehabilitation of memory post acquired brain injury: a systematic review. Front Hum Neurosci. 2014;8:993. PubMedPubMedCentralCrossRef
3.
Slomine B, Locascio G. Cognitive rehabilitation for children with acquired brain injury. Dev Disabil Res Rev. 2009;15(2):133–43. PubMedCrossRef
4.
Lambregts SA, Van Markus-Doornbosch F, Catsman-Berrevoets CE, Berger MA, De Kloet AJ, Hilberink SR, et al. Neurological outcome in children and youth with acquired brain injury 2‑year post-injury. Dev Neurorehabil. 2018;21(7):465–74. PubMedCrossRef
5.
Anderson VA, Catroppa C, Dudgeon P, Morse SA, Haritou F, Rosenfeld JV. Understanding predictors of functional recovery and outcome 30 months following early childhood head injury. Neuropsychology. 2006;20(1):42. PubMedCrossRef
6.
Babikian T, Asarnow R. Neurocognitive outcomes and recovery after pediatric TBI: meta-analytic review of the literature. Neuropsychology. 2009;23(3):283. PubMedPubMedCentralCrossRef
7.
Resch C, Anderson VA, Beauchamp MH, Crossley L, Hearps SJ, Heugten CM van, et al. Age-dependent differences in the impact of paediatric traumatic brain injury on executive functions: a prospective study using susceptibility-weighted imaging. Neuropsychologia. 2019;124:236–45. PubMedCrossRef
8.
Heugten C van, Hendriksen J, Rasquin S, Dijcks B, Jaeken D, Vles J. Long-term neuropsychological performance in a cohort of children and adolescents after severe paediatric traumatic brain injury. Brain Inj. 2006;20(9):895–903. PubMedCrossRef
9.
Galvin J, Froude EH, McAleer J. Children’s participation in home, school and community life after acquired brain injury. Aust Occup Ther J. 2010;57(2):118–26. PubMedCrossRef
10.
Rosema S, Crowe L, Anderson V. Social function in children and adolescents after traumatic brain injury: a systematic review 1989–2011. J Neurotrauma. 2012;29(7):1277–91. PubMedCrossRef
11.
Tol E van, Gorter JW, DeMatteo C, Meester-Delver A. Participation outcomes for children with acquired brain injury: a narrative review. Brain Inj. 2011;25(13–14):1279–87. PubMed
12.
Resch C. Executive functions in children and adolescents: novel perspectives on assessment and intervention [proefschrift]. Maastricht: Maastricht University; 2019. CrossRef
13.
Resch C, Rosema S, Hurks P, Kloet A de, Heugten C van. Searching for effective components of cognitive rehabilitation for children and adolescents with acquired brain injury: a systematic review. Brain Inj. 2018;32(6):679–92. PubMedCrossRef
14.
Cicerone KD, Langenbahn DM, Braden C, Malec JF, Kalmar K, Fraas M, et al. Evidence-based cognitive rehabilitation: updated review of the literature from 2003 through 2008. Arch Phys Med Rehabil. 2011;92(4):519–30. PubMedCrossRef
15.
Ylvisaker M, Feeney T. Executive functions, self-regulation, and learned optimism in paediatric rehabilitation: a review and implications for intervention. Pediatr Rehabil. 2002;5(2):51–70. PubMedCrossRef
16.
Limond J, Adlam AR, Cormack M. A model for pediatric neurocognitive interventions: considering the role of development and maturation in rehabilitation planning. Clin Neuropsychol. 2014;28(2):181–98. PubMedCrossRef
17.
Chavez-Arana C, Catroppa C, Carranza-Escárcega E, Godfrey C, Yáñez-Téllez G, Prieto-Corona B, et al. A systematic review of interventions for hot and cold executive functions in children and adolescents with acquired brain injury. J Pediatr Psychol. 2018;43(8):928–42. PubMedCrossRef
18.
Laatsch L, Dodd J, Brown T, Ciccia A, Connor F, Davis K, et al. Evidence-based systematic review of cognitive rehabilitation, emotional, and family treatment studies for children with acquired brain injury literature: from 2006 to 2017. Neuropsychol Rehabil. 2020;30(1):130–61. PubMedCrossRef
19.
Chan D, Fong K. The effects of problem-solving skills training based on metacognitive principles for children with acquired brain injury attending mainstream schools: a controlled clinical trial. Disabil Rehabil. 2011;33(21–22):2023–32. PubMedCrossRef
20.
Cook LG, Chapman SB, Elliott AC, Evenson NN, Vinton K. Cognitive gains from gist reasoning training in adolescents with chronic-stage traumatic brain injury. Front Neurol. 2014;5:87. PubMedPubMedCentral
21.
Missiuna C, DeMatteo C, Hanna S, Mandich A, Law M, Mahoney W, et al. Exploring the use of cognitive intervention for children with acquired brain injury. Phys Occup Ther Pediatr. 2010;30(3):205–19. PubMedCrossRef
22.
Patel SK, Katz ER, Richardson R, Rimmer M, Kilian S. Cognitive and problem solving training in children with cancer: a pilot project. J Pediatr Hematol Oncol. 2009;31(9):670–7. PubMedCrossRef
23.
Hardy KK, Willard VW, Bonner MJ. Computerized cognitive training in survivors of childhood cancer a pilot study. J Pediatr Oncol Nurs. 2011;28(1):27–33. PubMedCrossRef
24.
Kaldoja M‑L, Saard M, Lange K, Raud T, Teeveer O‑K, Kolk A. Neuropsychological benefits of computer-assisted cognitive rehabilitation (using FORAMENRehab program) in children with mild traumatic brain injury or partial epilepsy: a pilot study. J Pediatr Rehabil Med. 2015;8(4):271–83. PubMedCrossRef
25.
Phillips NL, Mandalis A, Benson S, Parry L, Epps A, Morrow A, et al. Computerized working memory training for children with moderate to severe traumatic brain injury: a double-blind, randomized, placebo-controlled trial. J Neurotrauma. 2016;23(33):2097–104. CrossRef
26.
Cha Y‑J, Kim H. Effect of computer-based cognitive rehabilitation (CBCR) for people with stroke: a systematic review and meta-analysis. NeuroRehabilitation. 2013;32(32):359–68. PubMedCrossRef
27.
Kassai R, Futo J, Demetrovics Z, Takacs ZK. A meta-analysis of the experimental evidence on the near-and far-transfer effects among children’s executive function skills. Psychol Bull. 2019;145(2):165. PubMedCrossRef
28.
Melby-Lervåg M, Redick TS, Hulme C. Working memory training does not improve performance on measures of intelligence or other measures of “far transfer” evidence from a meta-analytic review. Perspect Psychol Sci. 2016;11(4):512–34. PubMedPubMedCentralCrossRef
29.
Peijnenborgh JC, Hurks PM, Aldenkamp AP, Vles JS, Hendriksen JG. Efficacy of working memory training in children and adolescents with learning disabilities: a review study and meta-analysis. Neuropsychol Rehabil. 2016;26(5–6):645–72. PubMedCrossRef
30.
Klingberg T, Fernell E, Olesen PJ, Johnson M, Gustafsson P, Dahlström K, et al. Computerized training of working memory in children with ADHD‑A randomized, controlled trial. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2005;44(2):177–86. PubMedCrossRef
31.
Catroppa C, Stone K, Hearps SJ, Soo C, Anderson V, Rosema S. Evaluation of an attention and memory intervention post-childhood acquired brain injury: preliminary efficacy, immediate and 6 months post-intervention. Brain Inj. 2015;29(11):1317–24. PubMedCrossRef
32.
Séguin M, Lahaie A, Matte-Gagné C, Beauchamp MH. Ready! Set? Let’s train!: feasibility of an intensive attention training program and its beneficial effect after childhood traumatic brain injury. Ann Phys Rehabil Med. 2018;61(4):189–96. PubMedCrossRef
33.
Sjö NM, Spellerberg S, Weidner S, Kihlgren M. Training of attention and memory deficits in children with acquired brain injury. Acta Paediatr. 2010;99(2):230–6. PubMedCrossRef
34.
Treble-Barna A, Sohlberg M, Harn BE, Wade SL. Cognitive intervention for attention and executive function impairments in children with traumatic brain injury: a pilot study. J Head Trauma Rehabil. 2016;31(6):407–18. PubMedCrossRef
35.
Hooft I van’t, Andersson K, Bergman B, Sejersen T, Wendt L von, Bartfai A. Sustained favorable effects of cognitive training in children with acquired brain injuries. NeuroRehabilitation. 2007;22(2):109–16. CrossRef
36.
Hendriks CMCM, Broek-Sandmann TM van den. Amsterdamse training van aandacht en geheugen voor kinderen. Lisse: Swets & Zeitlinger B.V; 1996.
37.
Wilson BA, Emslie H, Evans JJ, Quirk K, Watson P, Fish J. The NeuroPage system for children and adolescents with neurological deficits. Dev Neurorehabil. 2009;12(6):421–6. PubMedCrossRef
38.
Dunning DL, Holmes J. Does working memory training promote the use of strategies on untrained working memory tasks? Mem Cognit. 2014;42(6):854–62. PubMedPubMedCentralCrossRef
39.
Macnamara BN, Hambrick DZ, Oswald FL. Deliberate practice and performance in music, games, sports, education, and professions: a meta-analysis. Psychol Sci. 2014;25(8):1608–18. PubMedCrossRef
40.
41.
42.
World Health Organization. International classification of functioning, disability, and health: children & youth version: ICF-CY. Genève: World Health Organization; 2007.
43.
Königs M, Beurskens EA, Snoep L, Scherder EJ, Oosterlaan J. Effects of timing and intensity of neurorehabilitation on functional outcome after traumatic brain injury: a systematic review and meta-analysis. Arch Phys Med Rehabil. 2018;99(6):1149–59.e1. PubMedCrossRef
44.
Melby-Lervåg M, Hulme C. Is working memory training effective? A meta-analytic review. Dev Psychol. 2013;49(2):270. PubMedCrossRef
45.
46.
Braga LW, Rossi L, Moretto ALL, Silva JM da, Cole M. Empowering preadolescents with ABI through metacognition: preliminary results of a randomized clinical trial. NRE. 2012;30(3):205–12. CrossRef
47.
Dorris L, Broome H, Wilson M, Grant C, Young D, Baker G, et al. A randomized controlled trial of a manual-based psychosocial group intervention for young people with epilepsy [PIE. Epilepsy Behav. 2017;72:89–98. PubMedCrossRef
48.
Bosson MS, Hessels MG, Hessels-Schlatter C, Berger J‑L, Kipfer NM, Büchel FP. Strategy acquisition by children with general learning difficulties through metacognitive training. Aust J Learn Diffic. 2010;15(1):13–34. CrossRef
49.
Hessels-Schlatter C, Hessels MG, Godin H, Spillmann-Rojas H. Fostering self-regulated learning: from clinical to whole class interventions. Educ Child Psychol. 2017;34(1):110–25.
50.
Crowe LM, Catroppa C, Babl FE, Rosenfeld JV, Anderson V. Timing of traumatic brain injury in childhood and intellectual outcome. J Pediatr Psychol. 2012;37(7):745–54. PubMedCrossRef
51.
Ryan NP, Catroppa C, Cooper JM, Beare R, Ditchfield M, Coleman L, et al. The emergence of age-dependent social cognitive deficits after generalized insult to the developing brain: a longitudinal prospective analysis using susceptibility-weighted imaging. Hum Brain Mapp. 2015;36(5):1677–91. PubMedCrossRef
Metagegevens
Titel
Cognitieve revalidatie voor kinderen en jongeren met niet-aangeboren hersenletsel: wat zijn de effectieve componenten?
Auteurs
Christine Resch
Petra P. M. Hurks
Caroline M. van Heugten
Publicatiedatum
28-04-2020
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Neuropraxis / Uitgave 3/2020
Print ISSN: 1387-5817
Elektronisch ISSN: 1876-5785
DOI
https://doi.org/10.1007/s12474-020-00254-3

Andere artikelen Uitgave 3/2020

Neuropraxis 3/2020 Naar de uitgave

Gelezen

Ouder maar niet afgedaan

Artikel

Lachgas: valt er iets te lachen?

Artikel

Slim door Gym? De effecten van verschillende typen fysieke activiteit op schoolprestaties en hersenactiviteit van basisschoolleerlingen

EditorialNotes

Woorden vooraf

Version: 0.2014.0