Top

Gepubliceerd in:

01-04-2011

Cognitief functioneren bij patiënten die behandeld zijn voor een niet functionerende hypofysemacroadenoom en de effecten van hypofysebestraling¹

Auteurs: Mw. drs. P. Brummelman, drs. M.F. Elderson, dr. R.P.F. Dullaart, dr. A.C.M. van den Bergh, drs. C.A. Timmer, dr. G. van den Berg, mw. dr. J. Koerts, prof. dr. O. Tucha, prof. dr. B.H.R. Wolffenbuttel, dr. A.P. van Beek

Gepubliceerd in: Neuropraxis | Uitgave 2/2011

Samenvatting

Niet functionerende hypofysemacro-adenomen (NFA) zijn goedaardige tumoren van de hypofyse die door druk op de oogzenuwen uitval van het gezichtvermogen kunnen geven en tevens kunnen leiden tot verlies van de hypofysefunctie. De aanbevolen behandeling bestaat uit transsfenoïdale chirurgie soms gevolgd door radiotherapie indien er sprake is van een tumorrest of hergroei. De lokale tumorcontrole verbetert sterk door de toepassing van radiotherapie op de hypofyse (Van den Bergh et al., 2007). Naast deze positieve effecten op tumorcontrole, worden er cognitieve veranderingen gevonden in het geheugen en executieve functies (o.a. planning, cognitieve flexibiliteit en inhibitie) bij behandelde hypofysepatiënten (Guinan et L., 1998; Noad et al., 2004; Peace et al., 1997; Peace et al., 1998). Eerdere studies hadden echter als nadeel dat de patiëntenpopulaties heterogeen waren ten aanzien van de hypofyse aandoening en bovendien vaak klein waren.

vorige artikel Posttraumatische stressstoornissen

volgende artikel Kwaliteit van leven bij epilepsie: zijn het de aanvallen of is het de aanpassing?

Berg, E. van den, Kloppenborg, R.P., Kessels, R.P., Kappelle, L.J. & Biessels, G.J. (2009). Type 2 diabetes mellitus, hypertension, dyslipidemia and obesity: A systematic comparison of their impact on cognition. Biochimica et Biophysica Acta, 1792,5, 470–481.PubMedCrossRef

Bergh, A.C., van den, Berg. G, van den, Schoorl, M.A., Sluiter, W.J., Vliet, A.M. van der, Hoving, E.W., et al. (2009). Immediate postoperative radiotherapy in residual nonfunctioning pituitary adenoma: beneficial effect on local control without additional negative impact on pituitary function and life expectancy. International Journal of Radiation Oncology, Biology, Physics, 67,3, 863–869.CrossRef

Elst, W. van der, Boxtel M.P., van, Breukelen, G.J. van & Jolles. J. (2005). Rey’s verbal learning test: normative data for 1855 healthy participants aged 24-81 years and the influence of age, sex, education, and mode of presentation. Journal of the International Neuropsychological Society, 11,3, 290–302.PubMed

Guinan, E.M., Lowy, C., Stanhope, N., Lewis, P.D. & Kopelman, M.D. (1998). Cognitive effects of pituitary tumours and their treatments: two case studies and an investigation of 90 patients. Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry, 65,6, 870–876.CrossRef

Morreale de Escobar, G., Obregon, M.J. & Escobar del Rey, F. (2004). Role of thyroid hormone during early brain development. European Journal of Endocrinology, 151, Suppl 3:U25–U37.CrossRef

Mussig, K., Leyhe, T., Besemer, B., Saur, R., Haring, H.U., Gallwitz, B., et al. (2009). Younger age is a good predictor of better executive function after surgery for pituitary adenoma in adults. Journal of the International Neuropsychological Society, 15,5, 803–806.PubMedCrossRef

Noad, R., Narayanan, K.R., Howlett, T., Lincoln, N.B. & Page, R.C. (2004). Evaluation of the effect of radiotherapy for pituitary tumours on cognitive function and quality of life. Clinical Oncology, 16,4, 233–237.PubMedCrossRef

Osterweil, D., Syndulko, K., Cohen, S.N., Pettler-Jennings, P.D., Hershman, J.M., Cummings, J.L., et al. (1992). Cognitive function in non-demented older adults with hypothyroidism. Journal of the American Geriatric Society, 40,4, 325–335.

Peace, K.A., Orme, S.M., Padayatty, S.J., Godfrey, H.P. & Belchetz, P.E. (1998). Cognitive dysfunction in patients with pituitary tumour who have been treated with transfrontal or transsphenoidal surgery or medication. Clinical Endocrinology, 49,3, 391–396.PubMedCrossRef

Peace, K.A., Orme, S.M., Thompson, A.R., Padayatty, S., Ellis, A.W. & Belchetz, P.E. (1997). Cognitive dysfunction in patients treated for pituitary tumours. Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, 19,1, 1–6.PubMedCrossRef

Quervain, D.J. de, Aerni, A., Schelling, G. & Roozendaal, B. (2009). Glucocorticoids and the regulation of memory in health and disease. Frontiers in Neuroendocrinology, 30,3, 358–370.PubMedCrossRef

Spinhoven, P., Ormel, J., Sloekers, P.P., Kempen, G.I., Speckens, A.E. & Hemert, A.M. van (1997). A validation study of the Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS) in different groups of Dutch subjects. Psychological Medicine, 27,2, 363–370.PubMedCrossRef

Stolk, R.P., Rosmalen, J.G., Postma, D.S., Boer, R.A. de, Navis, G., Slaets, J.P., et al. (2008). Universal risk factors for multifactorial diseases: LifeLines: a three-generation population-based study. European Journal of Epidemiology, 2008, 23,1, 67–74.PubMedCrossRef

Tooze, A., Gittoes, N.J., Jones, C.A., Toogood, A.A. (2009). Neurocognitive consequences of surgery and radiotherapy for tumours of the pituitary. Clinical Endocrinology, 70,4, 503–511.PubMedCrossRef

Titel: Cognitief functioneren bij patiënten die behandeld zijn voor een niet functionerende hypofysemacroadenoom en de effecten van hypofysebestraling1
Auteurs: Mw. drs. P. Brummelman
drs. M.F. Elderson
dr. R.P.F. Dullaart
dr. A.C.M. van den Bergh
drs. C.A. Timmer
dr. G. van den Berg
mw. dr. J. Koerts
prof. dr. O. Tucha
prof. dr. B.H.R. Wolffenbuttel
dr. A.P. van Beek
Publicatiedatum: 01-04-2011
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Neuropraxis / Uitgave 2/2011
Print ISSN: 1387-5817
Elektronisch ISSN: 1876-5785
DOI: https://doi.org/10.1007/s12474-011-0009-6

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 2/2011

Kwaliteit van leven bij epilepsie: zijn het de aanvallen of is het de aanpassing?

Woorden Vooraf

Posttraumatische stressstoornissen

Signalement

Een hersentumor: lokale beschadiging of ziek netwerk?