Top

Tijdschrift voor Kindergeneeskunde

Gepubliceerd in:

01-04-2014

Cognitief functioneren bij jongvolwassen patiënten met sikkelcelziekte

Auteurs: Mw. M. Raterink, MSc, mw. V. van der Land, MD, dr. K. Fijnvandraat, Dhr. prof.dr. B. Schmand

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Kindergeneeskunde | Uitgave 2/2014

Samenvatting

Inleiding

Een belangrijk deel van de patiënten met sikkelcelziekte heeft cognitieve problemen, zoals problemen met intellectueel en executief functioneren en verwerkingssnelheid. Eerder onderzoek heeft zich met name gericht op patiënten in de kinderleeftijd. Er is echter nog weinig kennis over cognitief functioneren bij jongvolwassen patiënten, terwijl patiënten in deze leeftijdsgroep belangrijke beslissingen moeten nemen op het gebied van studie, werk en het sociale leven.Wanneer we meer weten over het cognitief functioneren van patiënten in de jongvolwassenheid, is het mogelijk om de benodigde zorg voor deze patiëntengroep beter af te stemmen om te voorkomen dat deze groep vastloopt in de maatschappij.

Methoden

Tien jongvolwassen patiënten met sikkelcelziekte (HbSS; gemiddelde leeftijd 22 jaar) die onder controle staan bij het Sikkelcelcentrum van het AMC zijn geïncludeerd. De controlegroep bestond uit 20 gezonde vrijwilligers van dezelfde leeftijd en etnische achtergrond (gemiddelde leeftijd 23 jaar). Neuropsychologisch onderzoek was gericht op het in kaart brengen van intelligentie, executief functioneren, geheugen, ruimtelijk inzicht, taal, en motorische en verwerkingssnelheid.

Resultaten

Patiënten behaalden significant lagere scores dan gezonde controles op intellectueel en executief functioneren. Op patiëntniveau zijn er grote individuele verschillen op de resultaten van het neuropsychologisch onderzoek gevonden.

Conclusie

Cognitieve problemen bij patiënten met sikkelcelziekte zijn ook aanwezig in de jongvolwassenheid. De bevindingen benadrukken het belang van psycho-educatie, vroege screening van cognitief functioneren bij patiënten met sikkelcelziekte en het inzetten van korte trainingsprogramma’s.

vorige artikel Netwerkrichtlijn kindermishandeling en huiselijk geweld in Limburg

volgende artikel Het voorspellen van de gevoeligheid van kinderleukemiecellen voor proteasoomremmers

Rees DC, Williams TN, Gladwin MT. Sickle-cell disease. Lancet. 2010;376:2018–31.PubMedCrossRef

Hijmans CT, Grootenhuis MA, Oosterlaan J, et al. Neurocognitive deficits in children with sickle cell disease are associated with the severity of anemia. Pediatr Blood Cancer. 2011;57:297–302.PubMedCrossRef

Vichinsky EP, Neumayr LD, Gold JI, et al. Neuropsychological dysfunction and neuroimaging abnormalities in neurologically intact adults with sickle cell anemia. JAMA. 2010;303:1823–31.PubMedCentralPubMedCrossRef

Tarazi RA, Grant M, Ely E, Barakat LP. Neuropsychological functioning in preschool-age children with sickle cell disease: the role of illness-related and psychosocial factors. Child Neuropsychol. 2007;13:155–72.PubMedCrossRef

Berkelhammer L. Introduction to a special issue on sickle cell disease; ‘brain injury by blood’. Child Neuropsychol. 2007;13:101–2.CrossRef

Schatz J, Brown RT, Pascual JM, et al. Poor school and cognitive functioning with silent cerebral infarcts and sickle cell disease. Neurology. 2001;56:1109–11.PubMedCrossRef

Dreyer Z, Mahoney DH, Douglas RN, et al. Cerebrovascular disease in sickle cell disease. 2011. Beschikbaar via: www.uptodate.com/contents/cerebrovasular-disease-in-sickle-cell-disease. Geraadpleegd 9 september 2011.

Hijmans CT, Fijnvandraat K, Grootenhuis MA, et al. Neurocognitive deficits in children with sicklecell disease: a comprehensive profile. Pediatr Blood Cancer. 2011;56:783–8.PubMedCrossRef

Kral MC, Brown RT, Hynd GW. Neuropsychological aspects of pediatric sickle cell disease. Neuropsychol Rev. 2001;11:179–96.PubMedCrossRef

10.

Scantlebury N, Mabbott D, Janzen L, et al. White matter integrity and core cognitive function in children diagnosed with sickle cell disease. J Pediatr Hematol Oncol. 2011;33:163–71.PubMedCrossRef

11.

Christ SE, Moinuddin A, McKinstry RC, et al. Inhibitory control in children with frontal infarcts related to sickle cell disease. Child Neuropsychol. 2007;13:132–41.PubMedCrossRef

12.

Schatz J, Finke RL, Kellett JM, Kramer JH. Cognitive functioning in children with sickle cell disease: a meta-analysis. J Pediatr Psychol. 2002;27:739–48.PubMedCrossRef

13.

Bernaudin F, Verlhac S, Fréard F, et al. Multicenter prospective study of children with sickle cell disease: radiographic and psychometric correlation. J Child Neurol. 2000;15:333–43.PubMedCrossRef

14.

Saan RJ, Deelman BG. De 15-Woordentests A en B. Een voorlopige handleiding (intern rapport). Groningen: AZG, afd. Neuropsychologie, 1986.

15.

Osterrieth PA. Filetest de copie d’une figure complex: Contribution a l’étude de la perception et de la mémoire. Arch Psychol. 1944;30:286–356.

16.

Rey A. L’examen psychologique dans les cas d’encéphalopathie traumatique: Les problèmes. Arch Psychol. 1941;2:215–85.

17.

Berg EA. A simple objective treatment for measuring flexibility in thinking. J Gen Psychol. 1948;39:15–22.PubMedCrossRef

18.

Heaton RK, Chelune GJ, Talley JL, et al. Wisconsin card sorting test manual, revised and expanded. Odessa: Psychological Assessment Resources, 1993.

19.

Reitan R. Trail making test: manual for administration, scoring, and interpretation. Bloomington: Indiana University, 1956.

20.

Stroop JR. Studies of interference in serial verbal reactions. J Exp Psychol. 1935;18:643–62.CrossRef

21.

Wechsler D.WAIS-III; technische handleiding. Amsterdam: Harcourt Assessment, 2005.

22.

Visser RSH. Over het natekenen van de complexe figuur van Rey: een neuropsychologisch onderzoek. Amsterdam: Swets & Zeitlinger, 1970.

23.

Luteijn F, Barelds DPH. Groninger Intelligentie Test 2: handleiding. Amsterdam: Harcourt Assessment, 2004.

24.

Benton AL, Hamsher K deS. Multilingual aphasia examination. Iowa City: AJA Associaties, 1989.

25.

Kløve H. Clinical neuropsychology. In F.M. Forster (ed.), The medical clinics of North America. New York: Saunders, 1963.

26.

Verhage F. Intelligentie en leeftijd. Assen: Van Gorcum, 1964.

27.

Huizenga HM, Smeding H, Grasman RPPP, Schmand B. Multivariate normative comparisons. Neuropsychologia. 2007;45:2534–42.PubMedCrossRef

28.

Nettelbeck T, Burns NR. Processing speed, working memory and reasing ability from childhood to old age. Pers Individ Dif. 2010;48:379–84.CrossRef

29.

Schatz J, Buzan RF. Decreased corpus callosum size in sickle cell disease: relationship with cerebral infarcts and cognitive functioning. J Int Neuropsychol Soc. 2006;12:24–34.PubMedCrossRef

30.

Steen RG, Emudianughe T, Hunte M, et al. Brain volume in pediatric patients with sickle cell disease: evidence of volumetric growth delay? Am J Neuroradiol. 2005;26:455–62.PubMed

31.

Adams RJ. Big strokes in small persons. Arch Neurol. 2007;64:1567–74.PubMedCrossRef

32.

Steen RG, Fineberg-Buchner C, Hankins G, et al. Cognitive deficits in children with sickle cell disease. J Child Neurol. 2005;20:102–7.PubMedCrossRef

33.

Kugler S, Anderson B, Cross D, et al. Abnormal cranial magnetic resonance imaging scans in sickle- cell disease. Neurological correlates and clinical implications. Arch Neurol. 1993;50:629–35.PubMedCrossRef

Titel: Cognitief functioneren bij jongvolwassen patiënten met sikkelcelziekte
Auteurs: Mw. M. Raterink, MSc
mw. V. van der Land, MD
dr. K. Fijnvandraat
Dhr. prof.dr. B. Schmand
Publicatiedatum: 01-04-2014
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Kindergeneeskunde / Uitgave 2/2014
Print ISSN: 0376-7442
Elektronisch ISSN: 1875-6840
DOI: https://doi.org/10.1007/s12456-014-0013-x

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Inleiding

Methoden

Resultaten

Conclusie

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 2/2014

Valaccidenten binnenshuis bij kinderen van 0 tot en met 6 jaar

Transcutane zuurstofmeting niet altijd zo accuraat bij kinderen

Afwachtende houding voor het starten van antibiotica bij otitis media vertraagt het genezingsproces, maar geeft geen slechtere uitkomst

Het voorspellen van de gevoeligheid van kinderleukemiecellen voor proteasoomremmers

Netwerkrichtlijn kindermishandeling en huiselijk geweld in Limburg

boekbespreking