Top

Gepubliceerd in:

05-07-2017 | Artikel

Chronische pijn: een doorbraak?

Auteurs: Onno G. Meijer, Maarten R. Prins, Robert Dantzer

Gepubliceerd in: Neuropraxis | Uitgave 4/2017

Samenvatting

Recentelijk is gerapporteerd dat verschillende delen van het brein ontstoken zijn bij chronische pijn. Deze ‘neuro-inflammatie’ werd het meest gevonden in de thalamus. Langdurig is er weerstand geweest tegen de suggestie dat het immuunsysteem ook zonder een primair centrale ontsteking (zoals infectie) actief kan zijn in het brein. Inmiddels is de gedachte dat chronische pijn ontstaat bij (1) sterke vervanging van synapsen in de thalamus met (2) verstoring van de corticale kaarten van het lichaam, onder (3) aanwezigheid van pro-inflammatoire signalen. Wat betreft de behandeling denken wij vooral aan het weer normaliseren van de kaarten (discriminatietraining) in combinatie met omgevingsverrijking (waardoor groeifactoren worden geproduceerd).

vorige artikel Beter in balans: over de rol van motoriek, balans en bewegingsinterventies bij kinderen met autisme

volgende artikel Transcraniële zwakstroomstimulatie voor het verbeteren van cognitie en stemming: feit of fictie?

Veldhuizen R. Twee miljoen Nederlanders lijden dagelijks ernstige pijn. de Volkskrant 2015; 14 december, V1.

Melzack R, Wall PD. Pain mechanisms: a new theory. Science. 1965;150:971–9.CrossRefPubMed

Woolf CJ. Neurobiology of disease. Pain. 2000;7:504–10.

McMahon S, Koltzenburg M, Tracey I. et al. Wall & Melzack’s textbook of pain. Amsterdam: Elsevier; 2013.

Fields HL. More pain; less gain. Science. 2014;345:513–4.CrossRefPubMed

Wall P. Introduction to the edition after this one. In: Wall P, Melzack R (redactie). The textbook of pain. Edinburgh: Churchill Livingstone; 1994. pp. 1–7.

Vinkers CH, Tijdink JK, Otte WM. Use of positive and negative words in scientific PubMed abstracts between 1974 and 2014: retrospective analysis. BMJ. 2015;351(1):h6467.CrossRefPubMedPubMedCentral

Loggia ML, Chonde DB, Akeju O, et al. Evidence for brain glial activation in chronic pain patients. Brain. 2015;138:604–15.CrossRefPubMedPubMedCentral

Watkins LR, Maier SF, Goehler LE. Immune activation: the role of pro-inflammatory cytokines in inflammation, illness responses and pathological pain states. Pain. 1995;63:289–302.CrossRefPubMed

10.

Tsuda M, Shigemoto-Mogami Y, Koizumi S, et al. P2X4 receptors induced in spinal microglia gate tactile allodynia after nerve injury. Nature. 2003;424:778–83.CrossRefPubMed

11.

Miller TR, Wetter JB, Jarvis MF, Bitner RS. Spinal microglial activation in rat models of neuropathic and osteoarthritic pain: an autoradiographic study using [3H]PK11195. Eur J Pain. 2013;17:692–703.CrossRefPubMed

12.

Eikelenboom P, Stam FC. Immunoglobulins and complement factors in senile plaques. Acta Neuropathol. 1982;57:239–42.CrossRefPubMed

13.

Eikelenboom P, Exel E van, Hoozemans JJ, et al. Neuroinflammation: An early event in both the history and pathogenesis of Alzheimer’s disease. Neurodegener Dis. 2010;7:38–41.CrossRefPubMed

14.

Sherrington CS. Man on his nature. Cambridge: Cambridge University Press; 1942.

15.

Popper KR, Eccles JC. The self and its brain. New York: Springer; 1977.CrossRef

16.

Damasio AR. De vergissing van Descartes: gevoel, verstand en het menselijk brein. Amsterdam: Wereldbibliotheek; 1998.

17.

Eikelenboom P, Veerhuis R, Scheper W, et al. The significance of neuroinflammation in understanding Alzheimer’s disease. J Neural Transm. 2006;113:1685–95.CrossRefPubMed

18.

Schnabel J. Forever joung: science and the search for immortality. London: Bloomsburry; 1998.

19.

Niederkorn JY. See no evil, hear no evil, do no evil: the lessons of immune privilege. Nat Immunol. 2006;7:354–9.CrossRefPubMed

20.

Medawar PB. Immune tolerance 2014. www.nobelprize.org/nobel-prizes/medicine/laureates/1960. Geraadpleegd op: 15 december 2016.

21.

Galea I, Bechmann I, Perry VH. What is immune priviledge (not)? Trends Immunol. 2006;28:12–8.CrossRefPubMed

22.

Trembley M‑È, Lecours C, Samson L, et al. From the Cajal alumni Achúcarro and Río-Hortega to the rediscovery of never-resting microglia. Front Neuroanat. 2015;9:45. doi:10.3389/fnana.2015.00045.

23.

Biber K, Owens T, Boddeke E. What is microglia neurotoxicity (not)? Glia. 2014;62:841–54.CrossRefPubMed

24.

Graeber MB. Changing face of microglia. Science. 2010;330:783–8.CrossRefPubMed

25.

Brown GC, Vilalta A. How microglia kill neurons. Brain Res. 2015;1628:288–97.CrossRefPubMed

26.

Benjumeda I, Molano-Mazón M, Martinez LM. Flowers and weeds: cell-type specific pruning in the developing visual thalamus. BMC Biol. 2014;123:1–4.

27.

Roberts TF, Tschida KA, Klein ME, Mooney R. Rapid spine stabilization and synaptic enhancement at the onset of behavioural learning. Nature. 2010;463:948952.CrossRef

28.

Tremblay M‑È, Lowery RL, Majewska AK. Microglial interactions with synapses are modulated by visual experience. PLOS Biol. 2010;8(11):e1000527.CrossRefPubMedPubMedCentral

29.

Bowman Rogers M. Microglia control synaps number in multiple disease states 2015. www.alzforum.org/news. Geraadpleegd op: 3 nov 2015.

30.

Estes ML, McAllister AK. Alterations in immune cells and mediators in the brain: It’s not always neuroinflammation! Brain Pathol. 2014;24:623–30.CrossRefPubMedPubMedCentral

31.

Walker AK, Kavelaars CJ, Heijnen CJ, Dantzer R. Neuroinflammation and comorbidity of pain and depression. Pharmacol Rev. 2014;66:80101.

32.

Scherder E, Bouma A, Borkent M, Rahman O. Alzheimer patients report less pain intensity and pain effect than non-demented elderly. Psychiatry. 1999;62:265–72.CrossRefPubMed

33.

Dantzer R. Cytokine-induced sickness behavior: mechanisms and implications. Sciences (New York). 2001;933:222–34.

34.

Exel E van, Eikelenboom P, Comijs H, et al. Vascular factors and markers of inflammation in offspring with a parental history of late-onset Alzheimer disease. Arch Gen Psychiatry. 2009;66:1263–70.CrossRefPubMed

35.

Queiroz BZ, Pereira DS, Lopes RA, et al. Association between plasma levels of mediators of inflammation with pain and disability in the elderly with acute low back pain: data from the Back Complaints in the Elders (BACE)-Brazil study. Spine. 1976;41(3):197–203.CrossRef

36.

Hao S, Dey A, Yu X, Stranaham AM. Dietary obesity reversibly induces synaptic stripping by microglia and impairs hippocampal plasticity. Brain Behav Immun. 2016;51:230–9.CrossRefPubMed

37.

Hotamisligil GS. Inflammation and endoplasmatic reticulum stress in obesity and diabetes. Int J Obes. 2008;32:S52–S4.CrossRef

38.

Maguire E, Woollett K, Spiers HJ. London taxi drivers and bus drivers: a structural MRI and neuropsychological analysis. Hippocampus. 2006;16:1091–2006.CrossRefPubMed

39.

Saab CY, Hains BC. Remote neuroimmune signaling: a long range mechanism of nociceptive network plasticity. Trends Neurosci. 2008;32:110–7.CrossRef

40.

Banati RB. Brain plasticity and microglia: Is transsynaptic glial activation in the thalamus after limb denervation linked to cortical plasticity and central sensitisation? J Physiol Paris. 2002;96:289–99.CrossRefPubMed

41.

Henry JL, Lalloo C, Yashpal K. Central poststroke pain: an abstruse outcome. Pain Res Manag. 2008;13:41–9.CrossRefPubMedPubMedCentral

42.

Harris J. Cortical origin of pathological pain. Lancet. 1999;354:1464–6.CrossRefPubMed

43.

Ramachandran VS, MeGeoch PD, Williams L. Can vestibular caloric stimulation be used to treat Dejerine-Roussy syndrome? Med Hypotheses. 2007;69:486–8.CrossRefPubMed

44.

Ramachandran VS. Anosognosia in parietal lobe syndrome. Conscious Cogn. 1995;4:22–51.CrossRefPubMed

45.

Mumford D. On the computational architecture of the neocortex: 1. The role of the thalamo-cortical loop. Biol Cybern. 1991;65:135–45.CrossRefPubMed

46.

Kumar V, Mang S, Grodd W. Direct diffusion-based parcellation of the human thalamus. Brain Struct Funct. 2015;220:1619–35.CrossRefPubMed

47.

Llinás R, Ribary U. Consciousness and the brain: the thalamocortical dialogue in health and disease. Ann N Y Acad Sci. 2001;929:166–75.CrossRefPubMed

48.

Eagleman D. The brain. New York: Pantheon; 2015.

49.

Mumford D. On the computational architecture of the neocortex: 2. The role of cortico-cortical loops. Biol Cybern. 1992;66:241–51.CrossRefPubMed

50.

Llinás R, Urbano FJ, Leznik E, et al. Rhythmic and dysrhythmic thalamocortical dynamics. GABA systems and the edge effect. Trends Neurosci. 2005;28:325–33.CrossRefPubMed

51.

Benninghoff A, Goerttler K. Nervensystem, Haut und Sinnesorgane. Lehrbuch der Anatomie des Menschen. band 3. München: Urban & Schwarzenberg; 1964.

Titel: Chronische pijn: een doorbraak?
Auteurs: Onno G. Meijer
Maarten R. Prins
Robert Dantzer
Publicatiedatum: 05-07-2017
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Neuropraxis / Uitgave 4/2017
Print ISSN: 1387-5817
Elektronisch ISSN: 1876-5785
DOI: https://doi.org/10.1007/s12474-017-0156-5

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 4/2017

Woorden vooraf

De voorspellende waarde van het neurologisch onderzoek bij zuigelingen met een hoog risico op cerebrale parese

Beter in balans: over de rol van motoriek, balans en bewegingsinterventies bij kinderen met autisme

Transcraniële zwakstroomstimulatie voor het verbeteren van cognitie en stemming: feit of fictie?