Strikte aansturing op handhygiëne door leidinggevenden verbetert de naleving door ziekenhuispersoneel. Dit blijkt uit het proefschrift van Anita Huis, verbonden aan de afdeling IQ healthcare van het UMC St Radboud. Met een extra investering in het leiderschap binnen ziekenhuisteams gaan ziekenhuismedewerkers hun handen veel beter en vaker desinfecteren en wassen. Goede handhygiëne kan vijftien tot dertig procent van de ziekenhuisinfecties voorkomen.
Er zijn allerlei redenen waarom verpleegkundigen en artsen hun handen niet vaak genoeg desinfecteren of wassen. Geen tijd, vergeten, anderen doen het ook niet, het nut ervan is niet meteen zichtbaar. De richtlijnen voor handhygiëne worden gemiddeld slechts voor twintig procent nageleefd.
Strategieën
Onderzoekster Anita Huis van het UMC St Radboud vergeleek het effect van twee strategieën om de handhygiëne te verbeteren: een ziekenhuisbrede campagne geënt op kennisoverdracht en communicatie via onder andere posters. De andere strategie zette fors in op het leiderschap van het management. De leiding motiveerde, coachte, controleerde en wees een teamlid zo nodig op diens verantwoordelijkheid. Het team stelde met elkaar als norm een duidelijk en haalbaar streefpercentage vast en werkte aan een cultuur waarin medewerkers elkaar kunnen aanspreken op slechte handhygiëne.
Resultaten
Na de ziekenhuisbrede campagne was de naleving van de richtlijnen voor handhygiëne verdubbeld: van gemiddeld twintig naar gemiddeld 41 procent. Het invoeren van de teamstrategie leidde zelfs tot een verdriedubbeling van de naleving, naar gemiddeld 59 procent. Beide strategieën werken dus, maar de teamstrategie heeft duidelijk meer effect.
Huis: ‘In de praktijk is een naleving van honderd procent niet haalbaar, omdat er altijd noodsituaties zijn waarin je acuut moet handelen. Als je bijvoorbeeld ziet dat een patiënt dreigt te vallen, kun je niet eerst je handen gaan wassen, voordat je hem opvangt. Maar er zijn afdelingen die een naleving van ruim tachtig procent halen; dat zijn de zogeheten best practices, voorbeelden voor elk team.’